Đám cưới là ngày trọng đại của cặp uyên ương nhưng không v́ thế mà để nó trở thành áp lực cho cô dâu chú rể, do mong muốn làm hài ḷng quan khách. Nào là lo thực đơn đăi tiệc, diễn tiến nghi thức hôn lễ. Việc làm hài ḷng mọi người thường gây cho bạn nhiều lo âu. Nên nghĩ nhẹ nhàng hơn về cái ngày trọng đại ấy và xem nó như là một khoảnh khắc kỷ niệm đánh dấu sự chuyển tiếp của hai người yêu nhau trong ngày lên xe hoa kiệu cưới.






Một đám rước dâu bằng kiệu thường thấy ở những gia đ́nh khá giả ở Huế ngày xưa (Nguồn: Manhhaiflickr)


Xem lại nghi thức hôn lễ thời xưa mới thấy rằng thời buổi bây giờ không c̣n nhiều gia đ́nh ở thành phố thực hành theo nghi thức của nếp gia phong cũ xưa ấy nữa. Nào là chọn ngày tốt làm lễ đính hôn, họ nhà trai khệ nệ lễ vật đầy đủ đứng chờ ngoài ngơ, đại diện nhà trai tay bưng mâm rượu khay trầu tiến vào nhà gái tŕnh xin “Nhà trai đă tới xin vào làm lễ”. Nhà gái tiếp nhận lễ vật, cử đại diện ra cửa để mời nhà trai vào làm lễ đính hôn. Nhà trai lần lượt đi vào, cau lồng rượu ché, trà bánh quả hộp đi trước, ông bà sui trai đi sau, chú rể th́ đi sau chót. Đôi bên chào hỏi, giới thiệu xong mới được an tọa, mời xơi trà nước.

Trong ngày đính hôn, hai họ chấp nhận cuộc hôn nhân của đôi trai gái, trao nhẫn cưới cho nhau và bàn bạc chi tiết hôn lễ sắp tới: Số người tham dự, lễ vật, tiền cưới, nữ trang, thể thức hành lễ, tiệc tùng. Trong ngày hôn lễ (rước dâu), họ nhà trai lại lễ vật đầy đủ và long trọng hơn, có người cầm đèn lồng đi trước, lọng trướng theo sau, kế đến là những người khiêng bàn đồ lễ hoặc gánh các lễ vật khác như cặp đèn sáp to, rượu ché, gà vịt… cử đại diện vào xin tŕnh tiến hành hôn lễ. Nhà gái tiếp nhận, cho nhà trai tiến vào thực hiện nghi thức lên đèn cúng lễ gia tiên, rồi dự tiệc nhẹ do nhà gái khoản đăi…

Anh bạn tôi kể, hồi xưa đám cưới của cha mẹ anh h́nh thức c̣n lễ giáo lắm, đám cưới phải có đủ lễ cúng Tơ Hồng Nguyệt Lăo và cả lễ Giao Bôi. Ngoài ra trước ngày thành thân, cả nhà trai và nhà gái c̣n nhiều nghi lễ khác nữa. Thủ tục rườm rà lỗi thời, xem ra không c̣n giá trị th́ nên bỏ cho đỡ mất th́ giờ và chẳng có ư nghĩa ǵ đối với cuộc hôn nhân xem ra chỉ mới bắt đầu cho cuộc sống của đôi vợ chồng.




Đón dâu bằng xe hơi thường thấy ở thành thị (Nguồn: Manhhaiflickr)


Nhiều chi tiết thủ tục nghi thức cưới xin anh nói ra chơi cho tôi hiểu thêm, c̣n điểm chính vẫn là chuyện xe hoa kiệu cưới. Anh kể chuyện làm ăn của cha mẹ từ một kiosque bán bông và cho thuê xe hoa ngày trước trên đường Nguyễn Huệ. Ngoài khu vực con đường trung tâm thành phố này, trên đường Lê Văn Duyệt, đoạn gần ngă ba Ông Tạ cũng có nhiều tiệm cho thuê áo cưới và cho mướn xe hoa. Riêng kiosque của gia đ́nh anh làm ăn sau bao nhiêu năm thăng trầm, đến đời anh tiến lên mở thêm cả tổ chức, làm MC tiệc cưới.

Ngày xưa, một đám cưới rước dâu truyền thống thường cho cô dâu đi kiệu hoa hoặc ngồi vơng hoa theo chàng. Vơng hay kiệu có phủ màn nhiễu đỏ kết hoa. Kiệu hoa về đến nhà chồng, pháo nổ đ́ đùng chào đón nàng dâu mới. Để đám cưới thêm ŕnh rang, có nhà thuê cả ban nhạc dân tộc hát huê t́nh, hát mời trầu (đến giữa thập niên 1930 mới có tân nhạc) giúp vui trong bữa tiệc cưới. Đó là dành cho những gia đ́nh khá giả giàu có hoặc có chức có quyền chứ dân thường rước dâu đi bộ, v́ đôi trai gái thường sống không xa trong làng trong xă. Đám cưới tổ chức đơn sơ nhưng cũng đầy đủ nghi thức hôn lễ. Về sau, có xe ngựa th́ đi xe ngựa, xe kéo, xe lôi, rồi bằng đ̣ ghe ở miền Tây sông nước.

Đến thời xe hơi nhập vào nhiều ở Sài G̣n mới có xe hơi kết hoa hồng, hoa loa kèn gọi là xe hoa trang trí cho đôi uyên ương thêm phần sang trọng. Hồi thập niên 50, xe Chevy đuôi dài h́nh dáng gân guốc như chiếc xe của Batman trong phim, nhiều người thích lắm nhưng càng về sau người ta lại chọn các kiểu xe gọn hơn như Austin của Ăng-lê, vào đón dâu trong hẻm nhỏ cũng dễ dàng xoay trở. Nói chung, tuỳ theo điều kiện gia cảnh mà cô dâu chú rể thuê mướn xe hoa kiểu nào cho thích hợp với ngày trọng đại của ḿnh. Thậm chí trong thời chinh chiến, Đám cưới nhà binh (Vũ Chương-Minh Kỳ) hát rằng: “Đừng chê anh lính đám cưới nhà binh em ơi! Em sẽ là cô dâu đẹp tuyệt vời! Đàng trai của anh xe jeep, xe tăng tàu bay…”.




Đoàn xe vespa do chú rể chở cô dâu về nhà chồng (Nguồn: Manhhaiflickr)


Có câu chuyện mướn xe hoa của một cặp uyên ương làm anh rất cảm động, đồng ư không lấy tiền thuê xe mà chỉ lấy tiền xăng cho đoạn đường rước dâu từ một xóm nhỏ ở khu Đa Kao về Cầu Bông hồi đầu năm 1975. Chú rể làm nghề bán bong bóng vẽ, c̣n cô dâu bán nhang đèn trước Lăng Ông Bà Chiểu. Gia cảnh nghèo, chắt chiu được ít tiền làm đám cưới đơn sơ tại nhà trai nhưng lại muốn đám cưới được đi xe hoa một lần trong đời. Xe không kết hoa cho tốn thêm chi phí mà chỉ bó hoa hồng vàng trơ trọi cột ở mui xe. Chính anh làm tài xế đến nhà gái đón dâu và kiêm luôn vai tṛ làm người giới thiệu hai đàng trong buổi tiệc cưới chừng ba chục người, ngồi chật ních trong căn nhà gỗ nhỏ của cha mẹ đàng trai.

Xe hoa không chỉ có vậy, sau 1975 vào thời cuộc sống khó khăn, để tiết kiệm tiền thuê mướn xe hoa, nhiều đôi bạn ở miền quê hay thành thị tổ chức rước dâu bằng bất kể bằng xe ǵ có thể miễn làm sao ngày trọng đại vui thật là vui. Anh kể rất cảm động trong ngày vui của nhiều thanh niên nam nữ công nhân ở B́nh Dương đi rước dâu bằng xe đạp, xích lô hoặc xe gắn máy. Có lần anh làm MC tại một đám cưới cho con người bạn sống ở miền Trung, ngày cưới rước dâu bằng xe ḅ, c̣n có cả dàn xe máy cày kết hoa dâm bụt đỏ rực dẫn đầu đoàn đưa dâu.

Nghe kể chuyện rước dâu bằng xe ḅ làm tôi nhớ đến một tin vui đăng trên báo cách đây không lâu. Chú rể người Thuỵ Điển kết hôn cùng cô dâu sống tại B́nh Thuận. Đám cưới Việt-Tây ŕnh rang, đàng trai toàn Tây trắng cao ráo, rồi lại c̣n rước dâu bằng xe ḅ khiến cả làng xôn xao. Té ra chuyện rước dâu bằng xe ḅ là do ư tưởng của cô dâu muốn tạo một khoảnh khắc đáng nhớ của ngày vu quy để bắt đầu một cuộc sống mới của đôi vợ chồng.





Một đám cưới ở miền quê (Ảnh: HinhanhVn.com)


Có lần về quê người bạn ở Cần Thơ chơi, ngôi nhà cổ bằng gạch mái ngói ba gian ngó mặt ra sông B́nh Thuỷ đă đẹp, nh́n tấm h́nh đám cưới của ông bà nội bạn phóng to lộng kiếng treo trên vách tường lại càng đẹp hơn. Đám cưới trên đường quê, tôi nh́n mà tai nghe dư âm lời hát của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ văng vẳng đâu đây. Đoàn đưa dâu đi trên bờ đê, dưới chân lúa chín vàng đồng.

Một mùa lúa chín ở miền quê cũng là mùa cưới. Đàn ông mặc áo dài thâm, có người vắt vạt áo lên vai, hai tay túm ống quần kéo cao, ḷi ra những bàn chân trần hoặc mang guốc mộc. Đàn bà và các cô gái trẻ mặc áo dài đủ màu, đầu đội khăn vuông hoặc quàng cổ. Đặc biệt nhất là màu hồng và màu xanh nổi bật trong nắng vàng, cùng bầy chim bỗng đâu bay ra dưới chân ruộng lúa. Một h́nh ảnh đám cưới thật đẹp, yên b́nh ở miệt ruộng đồng. Cô dâu, chú rể tươi cười đi bên nhau lại chẳng thèm để ư tới dưới chân lấm đầy bùn đất. Bây giờ làm sao kiếm được cái khoảnh khắc đáng nhớ ấy nữa.

Tất nhiên, lâu lâu đâu đó báo chí đưa tin ngày thành hôn của một vài nhân vật nào đó chơi nổi trong ngày vui của ḿnh. Rước dâu bằng xe hơi đắt tiền hay thậm chí bằng máy bay trực thăng, du thuyền để tạo dấu ấn cho ngày trọng đại nhất trong đời. Rước dâu bằng xe ǵ th́ mỗi người mỗi kiểu nhưng đó chỉ là mới bắt đầu cho cuộc sống hôn nhân dài lâu để có thể hiểu hết được đoạn kết của ngày lên xe hoa kiệu cưới.