Nguyễn Ngọc Chính


Xin nói ngay, bài viết này hoàn toàn không mang chủ đề âm nhạc dù tựa đề được trích từ bài hát “Diễm xua” của Trịnh Công Sơn với đoạn kết thúc thật độc đáo:


“Mưa vẫn hay mưa cho đời biến động
Làm sao em biết bia đá không đau
Xin hăy cho mưa qua miền đất rộng
Ngày sau sỏi đá cũng cần có nhau…”
[*]



Tuy nhiên, âm nhạc vốn có sự giao thoa mật thiết với nghệ thuật nên sỏi đá của TCS dẫn ta đến những viên sỏi “vô tri, vô giác” được thổi hồn trở thành nghệ thuật. Đó là điều tác giả bài viết này muốn nói.



Không có vật ǵ cô đơn bằng sỏi đá… từ đó dẫn đến một thứ triết lư kỳ quặc: “con-người-bằng-sỏi-đá” lại c̣n cô đơn hơn những ḥn đá sỏi. Tại sao ư? Sỏi đá thường thấy nắm sát cánh bên nhau… c̣n con người, dù sống một ḿnh hay giữa mọi người, vẫn cảm thấy ḿnh cô đơn c̣n hơn sỏi đá!


Nh́n bức tranh sỏi đá dưới đây bạn sẽ thấy ǵ! Tôi thấy trước mắt ḿnh là những viên đá lạnh lùng nhưng cũng đầy mầu sắc. Nh́n kỹ tôi lại thấy một người ngồi gục đầu trên ghế đá. Phía dưới chân có một vật màu nâu, đồ chừng là một chiếc gậy.


Nếu chiếc gậy tượng trưng cho tuổi già th́ ta có thể h́nh dung đây là bức tranh chân dung bằng đá của một người lớn tuổi. Cũng v́ thế tôi đặt tên bức tranh này là “Tuổi già cô đơn”.



“Tuổi già cô đơn”

Sỏi đá đâu có t́nh cảm, nhưng ngắm những bức tranh dưới đây, những viên sỏi đá đă nói lên khá đầy đủ những khía cạnh tinh thần của con người. Sau khi chiêm ngưỡng từng bức tranh, tôi đă đặt tên cho những tác phẩm độc đáo này.



“Âu yếm”



“Đằm thắm”



“Tự do”



“T́nh mẫu tử”



“Trưa hè trốn nắng”



“Tuổi trẻ”

Sỏi đá cũng đưa vào tranh những sinh hoạt hàng ngày. Qua đó, mỗi bức tranh thể hiện một hoạt cảnh sống động mang dáng dấp sinh hoạt của từng thời kỳ. Tranh sỏi đá nói nhiều hơn: những thông điệp tưởng chừng như khó nói bỗng nhiên có cơ hội nói thẳng, nói thật và nói hết.

Đối với riêng tôi, h́nh ảnh đoàn người vác đá trên vai gợi nhớ những ngày trong trại cải tạo với thông điệp: “Lao động là Vinh quang”. Theo ư nghĩ đó, bức h́nh cuối cùng đưa ta đến cảnh một đoàn người khiêng xác. Chẳng khác ǵ một đám ma thời kỳ đồ đá!



“Những con chim cánh cụt”



“Một ngày làm việc”



“Lao động tập thể”




“Đám tang thời kỳ đồ đá”



Mỗi người khi nh́n vào những bức tranh đá sẽ có những cảm nhận khác nhau, đó chính là sự phong phú của nghệ thuật gợi h́nh. Sự xếp đặt trong tranh hoàn toàn theo ư tưởng sáng tác của người nghệ sĩ trong khi cảm nhận của người thưởng ngoạn có thể chắp cánh bay xa hơn giới hạn được đặt ra.



***


Chú thích:

[*] “Diễm xưa”, Trịnh Công Sơn, tiếng hát Khánh Ly:



Diễm Xưa - Trịnh Công Sơn - Phiên bản tiếng Nhật



chinhhoiuc.blogspot