SASKATCHEWAN, Canada (NV) – Một quần thể “heo khổng lồ” khó tiêu diệt đang bùng nổ ở Canada, có nguy cơ tràn về phía Nam biên giới giáp Hoa Kỳ, và các tiểu bang mạn Bắc như Minnesota, North Dakota và Montana đang hành động để ngăn chặn cuộc xâm lược của bầy heo.


Tại Canada, heo rừng lang thang ở Alberta, Saskatchewan và Manitoba gây ra mối đe dọa mới. Chúng thường là những giống lai kết hợp kỹ năng sinh tồn của heo rừng Á-Âu với kích cỡ và khả năng sinh sản cao của heo nhà để tạo ra một loài “heo ưu việt” sinh sản ngoài tầm kiểm soát.


Ryan Brook, giáo sư tại đại học University of Saskatchewan và là một trong những viên chức có thẩm quyền hàng đầu của Canada về vấn đề này, gọi heo rừng là “loài động vật xâm lấn mạnh nhất trên hành tinh” và là “thiên tai nhấn ch́m hệ thống ​​sinh thái.”





Heo rừng (H́nh: USDA)

Heo không bắt nguồn từ Bắc Mỹ. Brook cho biết, mặc dù chúng di chuyển khắp lục địa trong nhiều thế kỷ, nhưng mầm họa của Canada chỉ bắt nguồn từ những năm 1980 khi quốc gia này khuyến khích nhà nông nuôi heo rừng. Thị trường sụp đổ sau khi đạt cột mốc cao nhất vào năm 2001 và một số nông dân thất vọng cắt hàng rào, thả heo rừng ra ngoài.


Hóa ra mấy con heo rất giỏi sống sót qua mùa Đông ở Canada. Thông minh, dễ thích nghi và có nhiều lông, chúng ăn bất cứ thứ ǵ, kể cả cây trồng và động vật hoang dă. Chúng bới đất t́m sâu bọ và cây trồng. Chúng có thể lây lan những mầm bệnh tàn khốc cho các điền trang chăn nuôi heo như dịch tả heo Phi Châu. Và chúng sinh sản rất nhanh. Một con heo nái có thể đẻ sáu con trong một lứa và nuôi hai lứa trong một năm.


Điều đó đồng nghĩa 65% số lượng heo rừng trở lên có thể bị giết mỗi năm và con số này sẽ vẫn tăng lên, Brook nói. Ông nói rằng việc săn bắn chỉ làm cho vấn đề trở nên tồi tệ hơn. Tỷ lệ thành công của những người đi săn chỉ khoảng 2% tới 3% và một số tiểu bang đưa ra lệnh cấm săn bắn v́ điều đó làm cho heo trở nên cảnh giác và thay đổi tập tính sống về đêm – khó truy lùng và tiêu diệt hơn.


Heo rừng gây ra thiệt hại khoảng $2.5 tỷ cho cây trồng tại Hoa Kỳ hàng năm, phần lớn ở các tiểu bang miền Nam như Texas. Và chúng cũng hung dữ với con người. Một phụ nữ tại Texas bị heo rừng giết chết năm 2019.


Việc tiêu diệt heo rừng không c̣n khả thi ở Manitoba và Saskatchewan, Brook nói. Nhưng t́nh h́nh không phải ở đâu cũng vô vọng và một số tiểu bang ở Hoa Kỳ đă diệt trừ chúng. Mấu chốt là, ông nói, cần có một hệ thống phát giác có thể t́m thấy heo rừng sớm và nhanh chóng, sau đó tiêu diệt cũng phải thật nhanh.


Brook và các đồng nghiệp ghi nhận 62,000 vụ nh́n thấy heo rừng ở Canada. Các cuộc khảo sát từ trên không trung phát giác ra chúng ở cả hai phía biên giới Canada-North Dakota. Họ cũng ghi lại đă nh́n thấy heo rừng ở Manitoba cách Minnesota 28 kilometer (18 dặm).


Brook cho biết Montana là tiểu bang quyết liệt nhất trong việc ngăn chặn heo rừng. Họ cấm nuôi và vận chuyển heo rừng trong khu vực tiểu bang.


Các công cụ ngăn chặn heo rừng có thể gồm các loại bẫy heo trên mặt đất với tên gọi như “BoarBuster” hoặc súng bắn lưới từ trực thăng. Một số tiểu bang và tỉnh lỵ áp dụng các chương tŕnh theo dơi “Squeal on Pig” được huy động từ cộng đồng. Các khoa học gia cũng nghiên cứu các độc chất như sodium nitrite (natri nitrite), nhưng chúng có nguy cơ để lại mầm họa cho các loài thú khác.


Minnesota nằm trong số các tiểu bang đang cố gắng ngăn chặn sự lây lan từ đàn heo. Sở Tài Nguyên Thiên Nhiên tiểu bang dự trù công bố phúc tŕnh vào Tháng Hai nhằm xác định những lỗ hổng trong kế hoạch quản lư và đề nghị các hành động pḥng ngừa mới. Trong khi đó, Bộ Nông Nghiệp Hoa Kỳ USDA đang áp dụng phi cơ và máy bay không người lái để tăng cường giám sát dọc biên giới phía Bắc.


Heo hoang dă được ghi nhận hiện diện ở ít nhất 35 tiểu bang, theo USDA. USDA ước tính tổng số lượng heo ở các tiểu bang này là khoảng 6 triệu con.