Người Việt đang từ bỏ quê hương

Nguyệt Quỳnh
Cứ mỗi năm cuộc tranh giành quyền lực ở cấp lănh đạo thượng tầng lại lập đi lập lại, và càng ngày mức độ càng gay gắt. Tôi tự hỏi không biết các vị lănh đạo có từng bao giờ quan tâm để nhận biết ra rằng từ lâu nhiều người dân VN đă thầm lặng bỏ nước ra đi !Điều đáng giật ḿnh là – ngày nay người ta rời bỏ quê hương ḿnh không một chút vấn vương luyến tiếc. Quê hương là nơi chốn thiêng liêng, nơi thân thuộc, nơi có cha mẹ, anh em, bằng hữu, có cả một trời thơ ấu; nhưng v́ sao người VN lại t́m mọi cách để rời bỏ đất nước ḿnh?
Bốn mươi năm trước, người ta buộc phải dứt áo ra đi, buồn thắt ruột khi phải rời bỏ nơi chôn nhau cắt rốn. Thi sĩ Luân Hoán có bốn câu thơ nhớ quê đến nao ḷng :
“trông ra cửa kính trời mưa tuyết
ngó lại ḿnh đang ngồi bó tay
quê hương nhắm mắt như sờ được
sao vẫn buồn xo đến thế này?”
Nếu như ngày xưa, người Việt tị nạn ĺa xa quê, nhớ từng chiếc lá me, từng cành phượng vĩ, thương từ viên ngói vỡ, bóng con chim se sẻ trước hiên nhà; th́ ngày nay, người giàu cũng như nghèo, ngay cả con cái các quan chức nằm trong bộ máy chính quyền cũng t́m mọi cách để rời bỏ đất nước, ra đi không cần ngoái đầu nh́n lại.
Trong cuộc họp tại văn pḥng Quốc hội ngày 29 tháng 12 vừa qua, bàn về t́nh trạng các du học sinh cấp phổ thông trung học và đại học sau khi tốt nghiệp không trở về; Thứ trưởng Nội vụ Nguyễn Duy Thăng đă nh́n nhận với các đại biểu Quốc hội rằng: “Tôi nghĩ con em nhiều người ngồi ở đây cũng không về. Cá nhân gia đ́nh tôi cũng vậy, 2 đứa không về”.
V́ đâu có t́nh trạng này? Chiến tranh, nghèo đói cũng không làm người ta rời bỏ quê hương ḿnh. Chỉ mới ngày nào, khi cuộc chiến biên giới bùng nổ vào năm 1979, hàng hàng lớp lớp thanh niên ưu tú sẵn sàng viết đơn bằng máu để xin ra chiến trường. Dù khó khăn, gian khổ người ta vẫn gắn bó, vẫn hănh diện về dân tộc ḿnh. Tôi nhớ có lần đọc được trong facebook của một em sinh viên: “Tôi tự hào v́ mỗi tên đất, tên đường ở xứ tôi đều viết bằng tên người chứ không phải đánh số”. Nhưng chỉ vài tuần trước đây, một bài viết trên trang mạng BBC viết rằng – tác giả muốn rời bỏ VN để con cái ḿnh khi lớn lên được sống làm người tử tế.
Tôi có dịp gặp một số thanh niên VN ở Philippines. Họ trẻ, tốt lành và trong sáng, nhưng họ quay lưng hẳn và không muốn nhắc đến t́nh h́nh xă hội, chính trị tại đất nước ḿnh. Sự gian dối, giả trá khắp nơi đă làm các em chán nản. Một em chia sẻ với tôi là hầu hết các bạn của em đều cảm thấy bất lực và muốn t́m cách rời khỏi VN.
Tôi gặp em H, một thiếu nữ sống một ḿnh ở đất nước xa lạ này. Em sống và chống trả với những bất trắc, băo tố do t́nh trạng cư trú bất hợp pháp của ḿnh. Gă chủ nhà muốn xâm hại em, thản nhiên cầm điện thoại và hăm dọa nếu em không thuận hắn sẽ báo cảnh sát. Rất may, H là một thiếu nữ thông minh và mạnh mẽ, em đă vượt thoát được. Cha mẹ ở miền quê làm sao biết được em đă phải chống chọi với những ǵ. Những thiếu nữ yếu đuối, không may mắn khác sẽ hành xử ra sao? Và định mệnh sẽ đưa đẩy các em về đâu?
Tôi cũng gặp một trường hợp khác, một phụ nữ miền biển, nghèo khó, vô danh nhưng chị đă làm tôi xúc động đến ngẩn ngơ.
Nếu bạn đang đi du lịch phượt trên đất Thái. Dừng chân uống một cốc nước dừa trên hè phố hay tại một quán ăn nào đó. Lúc bạn đang cố bập bẹ nói một ít tiếng Thái với người đang phục vụ, th́ nhớ rằng người đang nói chuyện với bạn bằng tiếng địa phương đó có thể là một người VN. Bên dưới nụ cười xă giao và ánh mắt lẩn tránh đó, ẩn chứa cả một mối ân t́nh thắm thiết của người đồng hương.
Tôi gặp chị L, người phụ nữ gầy ốm da ngăm đen đứng bán một xe nước dừa bên hè phố. Ban đầu có lẽ nghe chúng tôi nói tiếng Việt, không nhịn được, chị cất tiếng hỏi tôi có phải người Việt Nam không. Thấy người đồng hương tôi vồn vă hỏi thăm, nhưng thấy thái độ chị lẩn tránh và đáp lại bằng tiếng Thái tôi đoán có lẽ chị đang có vấn đề về di trú. Bốn mươi năm trước, tôi đă gặp một người mẹ cắt ruột đẩy đứa con 6 tuổi của ḿnh ra biển để mong nó t́m được tương lai. Ngày nay, tôi gặp người mẹ khác, cũng thắt ruột bỏ lại đứa con gái năm tuổi của ḿnh cho bà ngoại để đi kiếm sống ở nước ngoài, đi “tha hương cầu thực”.
Khi đă tin cậy, chị níu chặt lấy cánh tay tôi luôn miệng nói chuyện, quên cả bán hàng. Được một lúc chị móc trong túi áo ra 25 baht tôi vừa trả tiền nước, đưa lại. Chị ngượng ngùng bảo t́nh cảm mà lấy tiền tối về không ngủ được. Tôi xúc động v́ sự tốt lành, v́ cái ân t́nh chị dành cho tôi, một người xa lạ. Bấy nhiêu thôi cũng đủ thấu hiểu tấm ḷng tha thiết của chị đối với người Việt, đối với quê hương như thế nào. Vậy mà có đến mấy lần chị nói với tôi là chị không muốn trở về VN nữa. Xin ghi lại một đoạn đối thoại của tôi với người phụ nữ này để hiểu v́ sao chị không muốn trở về. Tôi cố t́nh hỏi tiếp :
– Nhưng khi để dành đủ tiền rồi chị về quê ḿnh chứ?
– Thôi không về đâu.
– Tại sao lại không về?
– Ở đây người Thái họ hiền lắm, họ thương ḿnh. Ḿnh đẩy xe đi bán từ 7 giờ sáng đến 12 giờ đêm mới về được đến nhà. Đi ban đêm cũng không sợ… Ở đây từ những người thấp nhất trong xă hội như xe ôm hay cảnh sát họ đều giúp đỡ ḿnh hết ḿnh.
– Nhưng mai mốt chị về thăm con, người khác dành mất chỗ bán của chị th́ sao?
– Không sao đâu, không có ḿnh th́ họ bán, khi họ thấy ḿnh đẩy xe tới, họ tự động đẩy xe đi chỗ khác.
– …
Những dự thảo văn kiện đại hội đảng có bao giờ đặt ra vấn đề v́ lẽ ǵ mà người dân nghèo, lương thiện lại không cảm thấy an toàn ở quê hương ḿnh? Những người như chị bán nước dừa, hay cháu H đâu cần biết ǵ đến dân chủ hay nhân quyền !? Họ cũng không cần biết ngày mai ông Nguyễn Phú Trọng hay ông Nguyễn Tấn Dũng sẽ trở thành Tổng Bí Thư. Họ chỉ cần một môi trường sống ổn định, an lành. Nơi hàng ngày không phải nơm nớp lo sợ gặp cảnh sát giao thông hay quân cướp giật. Nơi họ kiếm được miếng ăn hàng ngày và không phải im lặng trước những điều tai ác.
Đến bao giờ người dân ḿnh khi “Rời Bỏ” quê hương đều ôm giấc mơ sẽ “Trở Về” để sớt chia những gian nan và dựng xây lại đất nước?
Tôi biết những người như vậy, những người đă ra đi, nhưng lại chọn trở về như Trần Văn Bá, Vơ Đại Tôn, Hoàng Cơ Minh, Vơ Hoàng, Ngô Chí Dũng…Chúng ta cũng biết những người đang nỗ lực thay đổi xă hội, những người gắn bó với tổ quốc, người muốn dân ḿnh, đồng bào ḿnh được có đời sống đích thực cần có của một con người. Họ là Nguyễn Văn Đài, Lê Thị Công Nhân, Hồ Đức Hoà, Đặng xuân Diệu, Nguyễn Đặng Minh Mẫn, Nguyễn Văn Oai, Bùi Minh Hằng, Nguyễn Đ́nh Cương, Vơ An Đôn…Tiếc rằng những nỗ lực của họ chỉ đổi lấy tù tội, bất trắc và gian nan.
Tôi tự hỏi những người như Thứ trưởng Nội vụ Nguyễn Duy Thăng, các vị đại biểu quốc hội, những đảng viên “chân chính”… họ nghĩ ǵ? Họ phục vụ cho ai? Một chính quyền dù có theo đuổi mục đích, lư tưởng cao đẹp ǵ đi chăng nữa th́ cũng chẳng có ư nghĩa ǵ khi mà con em họ, khi mà mọi người dân, từ trí thức cho đến chị bán nước dừa cũng đều muốn ra đi.
Tôi cho rằng các vị lănh đạo, những người liên hệ trong chính quyền, hay trong trận đấu đá tranh giành quyền lực – từ anh công an quèn quen bóp cổ dân, đến các nhân sự tứ-trụ-triều-đ́nh tương lai cần có câu trả lời chính đáng cho chính ḿnh và cho những người dân hiền lành, chất phác đang phải sống lưu vong khắp nơi.