-
Thắng hay Thua
Khổng tử dậy học tṛ : 3 x 8= 23, v́ sao?
Nhan Uyên ham học hỏi, tính t́nh tốt bụng, là một đệ tử đắc ư của Khổng Tử.
Một ngày nọ, trên đường đi làm việc, Nhan Uyên thấy một đám đông ồn ào trước cửa tiệm vải. Anh bước đến hỏi mới biết là đang có tranh chấp giữa người mua và người bán vải.
Chỉ nghe người mua hét lớn: “Ba nhân tám là 23, sao ông cứ đ̣i ta 24 đồng?”
Nhan Uyên đến trước mặt người mua, lễ phép nói: “Vị đại ca này, ba nhân tám là 24, sao có thể là 23 được? Anh tính sai rồi, không nên căi lộn ầm ĩ nữa”.
Người mua không phục, chỉ thẳng mặt Nhan Uyên nói:“Ai cần ngươi phân xử hay sao? Ngươi biết tính toán sao? Muốn phân xử chỉ có cách t́m Khổng phu tử, đúng hay sai hăy để ông ấy định đoạt! Đi, ta hăy t́m ông ấy để phân xử!”
Nhan Uyên đáp: “Được. Nếu Khổng phu tử nói anh sai, vậy xử lư sao?”
Người mua nói: “Nếu ta sai, hăy lấy đầu ta. Nhà ngươi sai th́ sao?”
Nhan Uyên trả lời: “Nếu tôi sai, tôi sẽ từ quan”. Hai người đánh cuộc với nhau như thế, cũng đă t́m gặp được Khổng Tử.
Khổng Tử và Nhan Uyên
Khổng Tử hỏi rơ t́nh huống, rồi quay sang Nhan Uyên cười nói: “Ba nhân tám là 23 đó! Nhan Uyên, con thua rồi, lấy mũ quan xuống đem cho người ta đi!”
Nhan Uyên trước giờ chưa bao giờ căi lại sư phụ. Nghe Khổng Tử nói ḿnh sai, anh đành tháo mũ xuống giao cho người mua kia nhưng trong ḷng không phục. Người mua nhận mũ, đắc ư rời đi.
Nhan Uyên cho rằng Khổng Tử già rồi đâm ra hồ đồ, liền không muốn ở lại học tập Khổng Tử nữa. Ngày hôm sau, Nhan Uyên quay lại lấy cớ nhà có việc muốn xin nghỉ học… Khổng Tử rất rơ tâm tư Nhan Uyên, nhưng không nói ǵ, chỉ gật đầu đồng ư.
Trước khi đi, Nhan Uyên quay lại cáo biệt Khổng Tử. Khổng Tử muốn Nhan Uyên trở về nhà b́nh an, cũng dặn ḍ hai câu:
“Ngàn năm cổ thụ không náu thân, sát nhân không rơ chớ động thủ”.
Nhan Uyên đáp lại một câu: “Con xin ghi nhớ”, rồi rời đi.
Trên đường về, gió thổi mây dâng, sấm rung chớp giật, trời muốn đổ mưa to. Nhan Uyên tiến đến một cây đại thụ mục rỗng bên ven đường, muốn tránh mưa. Anh đột nhiên nhớ lại lời Khổng Tử đă nói: “Ngàn năm cổ thụ không náu thân”…
Nghĩ thầm, sư đồ nhất tràng, anh nghe theo lời sư phụ, tránh xa khỏi cái cây rỗng. Vừa rời đi không xa th́ nghe một tiếng sấm, sét đă đánh tan cây cổ thụ kia. Nhan Uyên kinh ngạc: “Câu đầu sư phụ nói đă ứng nghiệm sao! Chẳng lẽ ta c̣n có thể sát nhân ư?”
Khi về tới nhà th́ trời cũng đă khuya. Không muốn kinh động người nhà, Nhan Uyên dùng bảo kiếm mang theo bên người để đẩy chốt cửa pḥng nơi thê tử của anh đang ngủ.
Đến bên giường, sờ lại thấy hai người nằm hai bên giường. Nhan Uyên vô cùng tức giận, giơ kiếm định chém, lại nghĩ đến câu nói thứ hai của Khổng Tử: “Sát nhân không rơ chớ động thủ”, bèn đốt đèn lên xem, hóa ra một người là thê tử, người kia là muội muội của anh.
Ngày hôm sau, Nhan Uyên quay trở lại, thấy Khổng Tử liền quỳ xuống nói: “Sư phụ, hai câu người nói đă cứu ba người là con, vợ con và muội muội của con đó! Sao người lại biết trước chuyện sẽ xảy ra vậy?”
Nhan Uyên cảm thấy kính phục thầy sâu sắc, cũng đă biết được ẩn ư của Khổng Tử. Khổng Tử đỡ Nhan Uyên dậy và nói: “Ngày hôm qua thời tiết khô nóng, đoán chừng sẽ có cơn dông, nên ta nhắc nhở con: “ngàn năm cổ thụ không ai náu thân”, con lại mang khí bực trong người, trên thân đeo bảo kiếm, cho nên ta khuyên con “sát nhân không rơ chớ động thủ”!”
Nhan Uyên vừa vái lạy vừa nói: “Sư phụ liệu sự như thần, đệ tử mười phần kính nể!”
Khổng Tử lại nói tiếp: “Ta biết rơ con xin phép về nhà nghỉ là mượn cớ, thật ra cho rằng ta đă già nên hồ đồ rồi, không muốn học ta nữa. Con nghĩ xem, ta nói 3 nhân 8 bằng 23 là đúng, con thua, bất quá là thua cái mũ quan kia, nếu ta nói 3 nhân 8 bằng 24 mới đúng, người mua bán kia thua, đây là một mạng người đó! Vậy con nói xem, chức vị quan trọng hay mạng người quan trọng hơn?”
Nhan Uyên bỗng giật ḿnh tỉnh ngộ, quỳ gối trước mặt Khổng Tử mà thưa: “Sư phụ trọng đại nghĩa coi nhẹ tiểu tiết,đệ tử c̣n tưởng rằng Sư phụ v́ lớn tuổi mà thiếu minh mẫn, đệ tử hổ thẹn vạn phần!”
Từ đó về sau, bất luận Khổng Tử đi đến đâu, Nhan Uyên theo đến đó không rời sư phụ...
Câu chuyện này gợi cho tôi nhớ tới ca từ trong một bài hát tuyệt vời của Khắc Lư Lâm:
“Nếu như mất đi bạn, được cả thế giới cũng để làm ǵ?”
– Tranh căi với khách hàng. Bạn thắng rồi. Khách mất đi.
– Tranh căi với đồng nghiệp. Bạn thắng rồi. Đoàn đội tiêu tan.
– Tranh căi với người nhà. Bạn thắng rồi. T́nh thân biến mất.
– Tranh căi với bạn hữu. Bạn thắng rồi. Bạn hữu dần xa.
– Tranh căi với vợ / chồng. Bạn thắng rồi. T́nh cảm nhạt phai.
– Tranh căi với bất kỳ ai. Bạn thắng rồi th́ sao??? Thắng có nghĩa là bạn THUA???
Hăy tranh căi, tranh đấu với chính bản thân. Nếu tự thắng Bản thân sẽ trở thành người:Từ Bi, Khiêm Tốn, Bao Dung Độ Lượng… th́ lúc đó bạn mới thật sự THẮNG”.
NHP suu tam
