Chiến Tranh Mỹ-Đài Loan-Trung Quốc Có Thể Xảy Ra Trong Năm 2024
https://www.baocalitoday.com/wp-cont...24-696x392.jpg
Khi năm mới bắt đầu, các chuyên gia quân sự tin rằng các cam kết gần đây giữa Mỹ và Trung Quốc đă không thể làm giảm căng thẳng và kết quả của cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan không như ư của Trung Quốc mong muốn vào tháng này đồng nghĩa với việc khả năng xảy ra khủng hoảng eo biển Đài Loan ngày càng đến gần hơn.
Theo một cuộc khảo sát , một nhóm chuyên gia quân sự tin rằng năm nay, Mỹ có thể phải đối mặt với sự bùng phát căng thẳng với Trung Quốc về vấn đề Đài Loan ngang tầm với khủng hoảng eo biển Đài Loan năm 1995-1996.
Mỹ đă thay mặt Đài Loan can thiệp vào ba cuộc khủng hoảng như vậy kể từ Chiến tranh Lạnh, mặc dù Washington và Đài Bắc không có quan hệ ngoại giao chính thức trong hơn 4 thập niên. Theo Đạo luật Quan hệ Đài Loan năm 1979—được Joe Biden ủng hộ khi ông vẫn c̣n là thượng nghị sĩ của Delaware—Hoa Kỳ có nghĩa vụ cung cấp cho Đài Loan các phương tiện để tự vệ, nhưng luật này không phải là một hiệp ước an ninh giống như những hiệp ước được chia sẻ với Philippines, Nhật Bản, Hàn Quốc hoặc các đồng minh NATO.
Cuộc khảo sát mới nhất do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) phối hợp với Viện Nghiên cứu Quốc pḥng và An ninh Quốc gia (INDSR) thực hiện, đă làm sáng tỏ mối lo ngại ngày càng tăng của các chuyên gia về tương lai của mối quan hệ giữa Trung Quốc và Đài Loan. Báo cáo dựa trên cuộc khảo sát được công bố hôm thứ Hai cho biết, cuộc khảo sát lấy ư kiến của 87 chuyên gia hàng đầu từ cả Hoa Kỳ và Đài Loan, nhằm mục đích t́m hiểu các xu hướng chính trong cách tiếp cận của Trung Quốc với Đài Loan.
Từ ngày 28 tháng 11 năm 2023 đến ngày 15 tháng 12 năm 2023, Dự án Điện lực Trung Quốc của CSIS đă thực hiện một cuộc khảo sát toàn diện, đặt ra 20 câu hỏi cho 52 chuyên gia Hoa Kỳ và 35 chuyên gia đến từ Đài Loan.
Báo cáo khảo sát cho biết những người này đă được lựa chọn cẩn thận, với những người tham gia từ phía Hoa Kỳ có kinh nghiệm đáng kể phục vụ trong chính phủ Hoa Kỳ hoặc đến từ các học viện hoặc tổ chức nghiên cứu và đă làm chứng trước Quốc hội. Những người tham gia từ phía Đài Loan được xác định với sự cộng tác của INDSR, đại diện cho nhiều đảng phái chính trị và tổ chứa dân quyền khác nhau.
Một trong những câu hỏi quan trọng được đặt ra trong cuộc khảo sát là về khả năng xảy ra khủng hoảng ở eo biển Đài Loan vào năm 2024. Cuộc khảo sát xác định một cuộc khủng hoảng như vậy là “một t́nh huống tương tự như Khủng hoảng eo biển Đài Loan 1995-1996”.
Trong cuộc Khủng hoảng eo biển Đài Loan 1995–1996, Trung Quốc đă tiến hành một loạt vụ thử hỏa tiễn ở vùng biển xung quanh Đài Loan. Hỏa tiễn được phóng lần đầu tiên vào năm 1995 sau chuyến thăm của Tổng thống Đài Loan lúc bấy giờ là Lee Teng Hui tới Hoa Kỳ. Nhiều hỏa tiễn được bắn vào đầu năm 1996, được cho là với mục đích đe dọa cử tri Đài Loan trước cuộc bầu cử tổng thống năm đó.
Theo Robert S. Ross đă lưu ư trên Tạp chí An ninh Quốc tế với cuộc đối đầu này, đă đánh dấu một điểm quan trọng trong quan hệ Mỹ-Trung. Trung Quốc t́m kiếm những lợi ích chính sách hữu h́nh thông qua việc sử dụng vũ lực, trong khi Mỹ nhằm chống lại sự xâm lược của Trung Quốc bằng cách khai triển các nhóm tàu sân bay ở vùng biển ngoài khơi Đài Loan.
Một trong những phát hiện quan trọng nhất của cuộc khảo sát là phần lớn các chuyên gia tin rằng Trung Quốc có khả năng phong tỏa Đài Loan do lực lượng thực thi pháp luật tức cơ quan cảnh sát biển lănh đạo hoặc phong tỏa ḥn đảo này do Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA) lănh đạo. Tuy nhiên, ít chuyên gia tin rằng một cuộc xâm lược toàn diện vào Đài Loan có thể xảy ra.
Các chuyên gia được khảo sát bày tỏ sự bi quan về những nỗ lực gần đây nhằm quản lư căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc, họ tin rằng chúng không làm thay đổi đáng kể khả năng xảy ra khủng hoảng eo biển Đài Loan. Khoảng 67% chuyên gia Mỹ và 57% chuyên gia Đài Loan tin rằng một cuộc khủng hoảng ở eo biển Đài Loan có thể xảy ra trong năm 2024.
Báo cáo cho biết: “Bất chấp những nỗ lực đáng chú ư của Washington và Bắc Kinh nhằm ổn định quan hệ, mối quan hệ song phương về cơ bản vẫn tập trung vào cạnh tranh”.
Những lư do đằng sau sự bi quan này rất đa dạng, như được tŕnh bày chi tiết trong báo cáo. Các chuyên gia chỉ ra mối lo ngại về những phản ứng tiêu cực từ Trung Quốc đối với cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan, cũng như t́nh trạng chung của quan hệ Mỹ-Trung, vốn tiếp tục bị chi phối bởi sự cạnh tranh bất chấp những nỗ lực ổn định t́nh h́nh.
Ngoài ra, gần một nửa số chuyên gia Đài Loan tin rằng nếu Bắc Kinh coi kết quả bầu cử là không thuận lợi th́ động thái leo thang mạnh nhất của họ vào năm 2024 sẽ là “hành động cưỡng bức phi quân sự”.
Các chuyên gia cho biết khả năng bị cách ly hoặc phong tỏa cao hơn
Khi được hỏi liệu họ có nghĩ rằng Trung Quốc có thể gây áp lực hiệu quả với Đài Loan thông qua việc cách ly hoặc phong tỏa hay không, th́ 91% chuyên gia Mỹ cho biết họ đồng ư mạnh mẽ hoặc phần nào đồng ư rằng Trung Quốc có thể tiến hành kiểm dịch Đài Loan, hạn chế ḍng hàng hóa ra vào ḥn đảo này thông qua các biện pháp phi quân sự. Ngược lại, chỉ có 63% chuyên gia Đài Loan cho biết họ đồng t́nh rằng Trung Quốc có khả năng làm được điều này. Ví dụ, lực lượng cảnh sát biển Trung Quốc có thể siết chặt giao thông đến các cảng Đài Loan thông qua cơ chế kiểm tra hải quan. Trung Quốc cũng có thể áp đặt lệnh phong tỏa quân sự đối với Đài Loan.
Ngược lại, các chuyên gia Mỹ lo ngại về khả năng xảy ra các cuộc tập trận quân sự quy mô lớn bao vây Đài Loan nhưng ít ai nghĩ rằng Trung Quốc sẽ cách ly, phong tỏa hoặc xâm chiếm ḥn đảo này. Hầu hết những người được hỏi tin rằng chỉ phong tỏa sẽ không đủ để buộc Đài Loan thống nhất với Trung Quốc, nhưng 1/3 chuyên gia Đài Loan lo ngại việc phong tỏa có thể leo thang thành một cuộc xâm lược.
Một cuộc khảo sát mới của các chuyên gia hàng đầu Mỹ và Đài Loan đặt ra nghi ngờ về khả năng Trung Quốc xâm chiếm Đài Loan với sức mạnh quân sự hiện tại. Cuộc khảo sát do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế công bố hôm thứ Hai, đă thu thập ư kiến từ 52 chuyên gia Mỹ, là những người có nhiều kinh nghiệm trong chính phủ Hoa Kỳ, các học giả và chuyên gia nghiên cứu đă từng làm chứng tại Quốc hội trước đó cho biết rằng họ đồng ư mạnh mẽ hoặc phần nào đồng ư rằng Quân đội Giải phóng Nhân dân có đủ sức mạnh để tiến hành một cuộc xâm lược đổ bộ.
Nhưng yếu tố quyết định cuộc chiến chính là niềm tin rằng quân đội Mỹ sẽ can thiệp trực tiếp trong trường hợp xảy ra một cuộc tấn công như vậy. Hầu hết các chuyên gia Mỹ hoàn toàn tin tưởng hoặc ở mức độ vừa phải rằng nếu Trung Quốc xâm chiếm Đài Loan trong 5 năm tới, quân đội Mỹ chắc chắn sẽ can thiệp để bảo vệ Đài Loan.
Lời kết:
Triển vọng bi quan cho năm 2024
Phần lớn các chuyên gia tỏ ra bi quan về mối quan hệ xuyên eo biển trong năm nay với một cuộc khủng hoảng giữa hai chính phủ – chẳng hạn như các cuộc tập trận quân sự quy mô lớn và sự leo thang các mối đe dọa từ Trung Quốc rất có thể xảy ra trong năm 2024.
Việc Đài Loan bầu William Lai Ching-te, phó tổng thống sắp măn nhiệm của nước này, làm lănh đạo mới của ḥn đảo đă làm dấy lên lo ngại rằng Trung Quốc sẽ tăng gấp đôi hành động gây hấn đối với Đài Bắc.
Lai Ching-te là trung tâm của Đảng Dân chủ Tiến bộ, đảng chủ yếu vận động chống lại Bắc Kinh. Tổng thống sắp măn nhiệm của Đài Loan, bà Thái Anh Văn, ngày càng tỏ ra cứng rắn với Trung Quốc khi Bắc Kinh, do Tập Cận B́nh đứng đầu, đưa ra những lời đe dọa xâm lược ḥn đảo này.
Việc ông Lai Ching-te lên làm lănh đạo cao nhất của Đài Loan được nhiều người coi là có khả năng dẫn đến xung đột sớm hơn, mặc dù ông đă cam kết duy tŕ hiện trạng. Trong một dấu hiệu cho thấy căng thẳng ngày càng gia tăng phía trước, Bắc Kinh đă đưa ra những lời chỉ trích cá nhân đối với các nước trên thế giới v́ đă lên tiếng chúc mừng ông Lai Ching-te giành chiến thắng trong cuộc bầu cử.
Việt Linh
https://www.businessinsider.com/china-doesnt-have-military-power-invade-taiwan-experts-csis-us-2024-1
https://focustaiwan.tw/cross-strait/202401230019
https://thehill.com/policy/international/4422324-crisis-taiwan-strait-likely-2024
https://www.nytimes.com/2024/01/20/world/asia/taiwan-united-states-views.html
