Chuyện Hai Cái Tên V́... Ba Tôi
Tác giả tên thật Nguyễn Thị Kim Loan, sinh năm 1966. Trước khi đi vượt biên, là cô giáo tiểu học tại Việt Nam, qua trại tỵ nạn Thailand 4 năm và qua định cư tại Edmonton, Canada từ 1994 đến nay
*****
Lúc tôi được sinh ra, má muốn đặt tên tôi là Kim Thoa để cùng vần Th với các anh chị em trong nhà, nào Thanh, Thăng, Thu, Thủy, Thiện, Thúy, Thoa....và c̣n nhiều tên vần Th... nối tiếp tương lai nữa má cũng đă nghĩ trước rồi, đẻ tới đâu là đặt tới đó.
Ba tôi đến xă làm giấy tờ, nhằm lúc người nhân viên Hộ Tịch đang lim dim thưởng thức trên Radio bài hát “Căn Nhà Ngoại Ô” với tiếng hát của cô ca sỹ xinh đẹp Kim Loan, nên có lẽ bị nhập tâm, rồi nhập luôn vào... giấy khai sanh của tôi là Kim Loan thay v́ Kim Thoa.
Khi ba tôi quay trở lại, nhận tờ giấy, bèn thắc mắc, ông “hộ tịch” nh́n ba tôi cười hối lỗi, nhưng vẫn cố thuyết phục:
- Tôi hỏi thật nhé, giữa cái tên Kim Thoa b́nh thường và cái tên Kim Loan đang nổi như cồn, “em ơi trái đất vẫn tṛn, chúng ḿnh hai đứa vẫn c̣n gặp nhau”, th́ ông chọn cái tên nào cho con gái cưng của ông?
Ba tôi nghe cũng xuôi tai, vốn tính cả nể, dễ chịu, nên vui vẻ mang giấy khai sanh về nhà. Thấy má tôi hơi buồn, ba bảo:
- Th́ ở nhà vẫn cứ gọi nó là Thoa, c̣n trên giấy tờ là Kim Loan, có chết thằng Tây nào đâu!
Và từ đó tôi có hai tên, một tên do má tôi đặt, một tên do ông hộ tịch đặt.
Có điều, cái tên Thoa là tên thân mật trong nhà, lại được xài nhiều nhất.
Cả gia đ́nh tôi, xóm tôi, bạn bè thân và họ hàng làng nước, đều chỉ gọi tôi là Thoa cho đến tận bây giờ, thậm chí có rất nhiều người không hề biết tôi có tên giống nàng ca sỹ “Căn Nhà Ngoại Ô”.
Cũng vậy, các bạn học của tôi, nếu không thân, cũng không thể biết tôi có tên gọi ở nhà là Thoa.
Lần đó, có anh bạn học chung ngoài Sài G̣n, có ư định đến nhà tôi chơi mà không báo trước, v́ anh ta tự tin đă nhớ tên con hẻm nhà tôi. Anh ấy từng tuyên bố:
- Hẻm Bàn Cờ rối hơn canh hẹ, anh c̣n t́m ra, huống ǵ hẻm G̣ Vấp xóm em, chỉ là chuyện vặt!
Anh ấy quả là có kinh nghiệm “t́m hẻm” nên đă đến đúng con hẻm xóm tôi, gặp ngay thằng Tửng, cái thằng khôn lanh nhứt xóm.
Thằng Tửng trả lời rành rọt:
- Xóm này em thuộc tên từng người, và không có ai tên Loan hết á!
Anh ấy vẫn kiên nhẫn:
- Em có chắc không? Thôi để anh diễn tả chị ấy cho em nhe: chị để tóc ngang vai, mắt một mí lót, dáng cao cao...
- Xóm em có mấy chị như thế, ai biết anh muốn chị nào?
- À, chị ấy đi chiếc xe đạp màu vàng, có cái giỏ xe phía trước thắt cái nơ đỏ, hơi... màu mè cải lương đó cưng…
- Xời ơi, vậy là chị Thoa! Anh c̣n kể thiếu cái kẹp tóc xanh xanh trên đầu chị ấy, và c̣n cái răng khểnh nữa…
- Đúng rồi! Đúng rồi!
Thằng Tửng dẫn anh ấy đến tận cổng nhà gặp tôi, cười lập công:
- Nè chị Thoa, em phải đưa anh bạn chị đến đây v́ em biết con chó nhà chị… dữ nhứt xóm này, nhưng nó nh́n thấy mặt em quen, sẽ không sủa bậy!
Trước khi quay đi, nó c̣n dặn tôi:
- À, lần sau chị có mời ai đến nhà chơi, th́ nhớ nói chị có hai tên nha, kẻo tội nghiệp “người ta”!
Bây giờ xin trở lại chuyện ba tôi. Khi qua định cư bên Mỹ theo diện ODP, ba c̣n tuổi lao động, nên vào làm trong hăng thịt ḅ ở Liberal, Kansas. Tại đây, họ phân chia công việc theo sức lực khả năng. Công việc của ba là cầm một cái móc nhọn nhỏ bé cỡ bằng một bàn tay, khi dăy đùi ḅ treo trên băng dây chuyền chầm chậm đi qua, ba chỉ việc cầm cái móc đẩy khúc thịt đùi to tổ chảng ấy về một phía để anh Mễ to lớn ở line bên cạnh thuận tiện dùng dao cắt xẻo.
Ba tôi luôn tự hào v́ c̣n làm ra tiền không cần nhờ vả con cái, không ăn bám chính phủ Mỹ. Với vốn liếng tiếng Pháp kha khá từ hồi c̣n bên nhà và tiếng Anh na ná giống nhau nên ba học tiếng Anh chỉ hiểu lơm bơm nhưng cũng... đủ xài, đủ để “nói chuyện” với tên cai (supervisor) cộng thêm “ngôn ngữ tay chân” và bản tính vui vẻ nên không có trục trặc ǵ.
Thậm chí có lần ba c̣n làm “thông dịch” giùm anh chàng miền biển mới qua từ Việt Nam không biết nửa chữ tiếng Anh.
Bữa đó, anh chàng đi làm muộn, bị tên cai tra hỏi, đang ú ớ th́ ba đi tới, anh chàng năn nỉ ba giải thích giúp là anh ta ngủ quên v́ đồng hồ báo thức bị hư. Ba mỉm cười nh́n tên cai rồi nói gọn lỏn: “He sleep forget!” vậy mà tên cai hiểu và thông cảm, cho qua!
Liberal là một town nhỏ xíu, vắng vẻ trong tiểu bang Kansas, nên mấy người Việt làm chung hăng ḅ đều biết nhau. Mùa đông tuyết rơi ngập trời, lạnh lẽo, ba biết mấy người độc thân sẽ buồn bă cô đơn nên rủ về nhà, cùng nấu một nồi phở bự (thịt ḅ tươi rói mua từ hăng về nấu liền, nên mùi phở thơm lừng ngất ngây).
Mọi người ăn uống, xem video ca nhạc của trung tâm Asia hay Thuư Nga, vơi đi nỗi nhớ nhà bên bờ đại dương.
Từ đó, chẳng cần phải mùa đông, mà cứ mỗi cuối tuần là họ lại kéo về nhà ba, t́m đến không khí thân thương của t́nh đồng hương trong những ngày đầu trên đất Mỹ.
Sau mấy năm làm hăng ḅ th́ ba đến tuổi hưu. Chúng tôi sợ ba nhớ quê hương làng xóm nên khuyến khích ba về Việt Nam nghỉ ngơi một chuyến. Vé mua cho hai tháng mà chưa đầy một tháng ba đă trở về Mỹ, ba nói:
- Xă hội Mỹ có tự do, dân chủ, đường phố sạch đẹp, thức ăn vệ sinh an toàn quen rồi, giờ về bên kia thấy lạc lơng, không phù hợp, xa nước Mỹ ngày nào là thiệt tḥi ngày đó. Mỹ là Number One, không đi đâu nữa!
Sau đó ba dọn qua vùng Little Sài G̣n, Nam California, nơi đó có người anh thứ năm của tôi đang sinh sống, anh làm Kỹ Sư hăng Boeing tại Long Beach, nhưng ba không ở với anh tôi mà ở cùng với người anh ruột của ba (tức là bác của tôi). Hai ông xin chung một căn Housing của chính phủ, an hưởng tuổi già, không làm phiền các con các cháu.
Sáng sớm ngủ dậy, đi bộ quanh khu nhà cho giăn gân cốt rồi ba bước qua khu Bolsa, đến Hội Người Già đánh cờ tướng và tán gẫu với mấy người bạn già đồng hương. Buổi trưa ăn trong mall Phước Lộc Thọ các món “cơm chỉ”, xong mua mấy tờ báo Tiếng Việt đem về nhà, buổi chiều thảnh thơi đọc báo sau giờ cơm tối, xem tivi.
Thỉnh thoảng cuối tuần ba bắt xe bus lên Casino chơi, hoặc đi thăm người quen.
Thời gian thắm thoát trôi, năm nay ba tôi bước qua tuổi 94, nhờ trời thương, sức khoẻ vẫn ổn định, không phải uống thuốc trừ cơm.
Tuy nhiên, ba cũng có những triệu chứng của tuổi già thông thường, là hơi lăng tai và lăng trí. Đôi khi nấu cơm quên tắt bếp, và cũng có đôi lần không nhớ đường đi bộ về nhà, hoặc nhầm tên con, cháu (ba chỉ có tám người con, mười sáu đứa cháu, chắt, cộng thêm đám dâu, rể… thôi à!)
Năm ngoái, đại gia đ́nh tôi có buổi Family Reunion tại Arlington, Texas nhân dịp đám cưới đứa cháu. Tôi là đứa con duy nhất sống bên Canada nên ít gặp ba hơn những anh chị em khác trong nhà, tôi đến trước mặt ba hỏi thăm (và để kiểm tra):
- Ba ơi, con là ai nà, con tên ǵ?
Ba liếc tôi, cười khẩy:
- Con Thoa chớ c̣n ai vào đây?!
- Không, con là Kim Loan!
Ba lại cười:
- Thoa Tẹt chớ Kim Loan ǵ!
Chẳng biết v́ lâu quá không xài tới tên thật trong giấy tờ của tôi, hay v́ ba tuổi già lúc nhớ lúc quên?
Cũng trong lần họp mặt đó, chúng tôi xúm lại khuyên ba nên dọn về Texas v́ các con cháu đông đúc, để nếu lỡ có “bề ǵ” th́ tiện đường chăm sóc. Ba gật gù đồng ư với kế hoạch, sẽ bay về California chuẩn bị giấy tờ hồ sơ rồi chuyển về Texas. Vậy mà về tới bên đó, ba chẳng có động tĩnh ǵ, bà chị Cả phải phone thúc giục th́ ba đáp tỉnh bơ:
- Ba chẳng dọn đi đâu cả! Hồi ở Texas tụi bay đông quá ba căi không lại nên phải… giả vờ đồng ư, chớ ba đang yên lành với Cali ấm áp, cảnh đẹp, về Texas nắng cháy buồn tênh, ngày ngày ăn xong rồi nằm ngủ hay xem ti vi, có khi lại đổ bệnh!
Vậy là ba tôi chưa lẫn!
Mùa dịch Covid ập đến, chính phủ Mỹ có chương tŕnh cứu trợ toàn dân, ba tôi cũng được tấm cheque $1200. Số tiền già hàng tháng hơn $900 xài chưa hết, nay thêm số tiền “mùa dịch” quá nhiều, ba chẳng biết làm ǵ. Các con cháu th́ không ai thiếu thốn, nên ba quyết định gửi về cho mấy người họ hàng ngoài miền Bắc Việt Nam, mỗi gia đ́nh $200 (dù chưa tới thời hạn gửi tiền cuối năm thường niên).
Nhận được tiền, họ vui lắm, phone qua cho ba để cảm ơn. Hai bên đầu dây đều xấp xỉ lứa tuổi “tám-chín bó” nên ai cũng lăng tai, nói như hét trên điện thoại. Bên kia:
- Cám ơn các bác đă gửi tiền cho chúng em đúng lúc các cháu đang khổ sở lăn lộn với dịch vật khó khăn! Tivi có nói chính phủ Việt Nam hỗ trợ 62 ngh́n tỷ nhưng đến giờ vẫn chưa thấy đồng nào, chẳng biết chúng em có… sống tới lúc nhận tiền ấy không??
Bên này ba cũng hét lên đáp lại:
- Này, không phải tiền của tôi, mà là tiền của Tổng Thống Trump… biếu tôi, tôi không xài hết nên chia lại. Tiền của ông Trump đấy nhá!
Bên kia thắc mắc:
- Thế không phải chính phủ cứu đói các bác hở? Nghe nói nước Mỹ thiếu khẩu trang và thiếu cả thịt trong mùa dịch nên người Mỹ phải vào rừng săn bắn. Báo Việt Nam đăng h́nh các đoàn xe nối đuôi nhau chờ lănh thực phẩm cứu đói, rồi nghe thủ tướng Phúc bảo cây cột điện bên Mỹ mà có chân cũng đi về Việt Nam, chúng em thấy thương các bác bên ấy quá.
May quá ba nghe trọn câu này và đáp lại ngay:
- Các bác ơi, chính phủ Việt Nam dù đang cần Mỹ nhưng vẫn nói xấu Mỹ. Chúng không muốn mất mặt với đám hậu duệ là ngày xưa từng chiến đấu chống Mỹ, chẳng lẽ bây giờ lại khen Mỹ, bác hiểu chửa? C̣n lăo Phúc Niễng th́ ai cũng biết lăo ấy… ngớ ngẩn dở hơi, chuyên làm tṛ cười cho thiên hạ!
- À, em hiểu rồi. Các bác cán bộ thời nay đều có con cháu du học bên Mỹ cả đấy chứ! Nhưng vẫn phải chê Mỹ cho đúng bài bản, nhể!
Ba giải thích thêm:
- Những người đang đi làm thất nghiệp được lănh tiền cứu trợ đă đành. Những người lănh tiền hưu hay tiền già như tôi dù có dịch hay không số tiền ấy chúng tôi vẫn đủ sống. Thế mà chính phủ vẫn cho hưởng tiền trợ cấp mùa dịch như mọi người nên tôi mới dư thừa gởi biếu thân nhân ở Việt Nam.
Người bên kia xuưt xoa:
- Ôi! Quư hoá quá! Sao đế quốc Mỹ, ấy lộn, chính phủ Mỹ lại rộng lượng, tử tế đến thế? Ở Việt Nam bao nhiêu hộ nghèo rớt mồng tơi cả làng xă đều biết mà c̣n chưa thấy đồng trợ cấp nào! Nghe nói ngoài Thanh Hoá, người dân c̣n bị “động viên” t́nh nguyện làm đơn không nhận tiền cứu trợ nữa đấy. Khổ lắm các bác ạ!
Nói xong người bên Việt Nam kết luận:
- Vậy bác cho chúng em gửi lời cảm ơn Tổng Thống Chum của bác nhé. À bác này, em mới nghe tin nước Mỹ đang rối ren bạo loạn, đốt phá khắp nơi v́ cái vụ ông da đen nào đó bị cảnh sát Mỹ bóp cổ chết, có thật không hở bác?
- Xứ Mỹ tự do báo chí truyền thông nên chuyện tốt xấu ǵ dân chúng đều tỏ tường, chứ không theo “định hướng” của ai cả. Đó chính là điểm đặc biệt của các nước dân chủ! Kẻ nào lợi dụng bạo loạn để cướp bóc hôi của rồi cũng sẽ bị đưa ra ánh sáng.
- Vâng! Chúng em biết rồi, đâu phải tự dưng mà nước Mỹ được cả thế giới “nh́n ra ngó vào” bác nhỉ!
Ba vẫn say sưa, hănh diện:
- Nước Mỹ là thế đó, nhân đạo và anh hùng. Mỹ nói là làm, chớ không phải như cộng sản Việt Nam, nói một đàng làm một nẻo, cho dân ăn bánh vẽ là giỏi thôi!!
Ai nói ba tôi lẫn nà!
Bởi vậy, nếu ba chỉ nhớ tên tôi là Thoa mà không nhớ tên Kim Loan tôi cũng chẳng thấy buồn (miễn sao ba vẫn nhớ những chuyện đại sự quan trọng là được!)
Tôi cũng chưa bao giờ buồn v́ tên tôi khác vần Th với các anh chị em trong nhà!
Và tôi thấy tên Kim Loan cũng đẹp lắm chớ!
Edmonton, 6.2020
Kim Loan
