PDA

View Full Version : ThỊt và ung thƯ



Anamit
08-11-2015, 02:22
http://thoibao.com/wp-content/uploads/2015/11/LKTD1_31.jpg
Thịt và Ung thưon: November 04, 2015In: Featured (http://thoibao.com/category/featured/), Thời sự (http://thoibao.com/category/chuyen-muc/thoi-su-chuyen-muc/) Print Email (?subject=Th%E1%BB%8Bt%20v%C3%A0%20Ung%20th%C6%B0&body=Th%E1%BB%8Bt%20v%C3%A0%20Ung%20th%C6%B0%20htt p://thoibao.com/thit-va-ung-thu/)

Chu Nguyễn
Từ lâu các chuyên gia nghiên cứu ung thư (c̣n gọi là ung bướu) đều cảnh giác con người, ngoài việc nghiện thuốc lá, nghiện rượu là phải đề pḥng việc lạm dụng loại sản phẩm thịt chế biến sẵn và thịt đỏ.
Cuộc tranh luận về một số thực phẩm có nguy cơ gây ung thư trong tương lai gần sẽ diễn ra vô cùng gay gắt sau khi Tổ chức Y tế thế giới (World Health Organisation-WHO) trong một thông báo hồi đầu tuần, 26/10, cho rằng ăn nhiều thịt chế biến (processed meat) sẽ gặp nguy cơ bị ung thư, nhất là ung thư ruột.
Nghiên cứu mới nhất và rộng răi nhất cho rằng thịt được chế biến sẵn (processed meat) trong đó có thứ được gọi là “cured meat” có thêm nhiều gia vị như muối, đường, nitrate, nitrite… để tăng mùi vị của thực phẩm và cũng bảo quản được lâu, trong đó có sausage (xúc xích) và bacon (khô ba rọi ướp muối), ham, lạp xường… có thể dẫn tới cơ nguy ung thư ruột (bowel cancer). Tuy nhiên, hiện người ta chưa t́m ra chất gây ung thư (carcinogenic to humans) từ loại thịt chế biến do đâu mà ra. Do chất phụ gia hay có thể do quá tŕnh sử dụng máy móc chế biến chúng gây nên?
Không những thế, cả loại thịt đỏ (red meat) cũng bị nghi ngờ gây ra chứng bất trị của nhân loại nhưng ở mức độ chưa xác nhận rơ.
Hôm thứ hai 26 tháng 10, 2015, Cơ quan quốc tế nghiên cứu về ung thư (Agency for Research on Cancer hay IARC), một chi nhánh của WHO, sau một hội nghị có mặt 22 khoa học gia quốc tế tại Lyon, nghiên cứu hơn 800 báo cáo về nguyên do gây ung thư do thịt gây ra từ khắp thế giới gửi về, đă ra thông cáo báo động về sức khỏe trong việc ăn uống.
Thông cáo này đă liệt kê vào nhóm 1, nghĩa là nhóm có nguy cơ gây bệnh ung thư cao hơn cả, gồm các thức ăn khoái khẩu của người thành thị, nhất là giới b́nh dân, như sausage, bacon và ham, đặt bên cạnh thuốc lá, chất asbestos, khói diesel.
Các nghiên cứu kể trên nhắm vào hàng chục dạng ung thư trong dân chúng dùng các thức ăn khác nhau trong ṿng 20 năm qua. Căn cứ vào sự ước toán, IARC cho rằng có đủ chứng cớ (sufficient evidence) những ổ bánh hotdog thơm ngon, miếng ham và lát bacon béo ngậy, gịn tan hay món salami hấp dẫn… nếu dùng nhiều có thể gây ung thư.
C̣n “thịt đỏ” mới bị nghi ngờ là thực phẩm nguy hiểm gây ung thư chứ chưa đủ bằng cớ “kết án”.
Thịt đỏ, bao gồm thịt ḅ, thịt trừu và thị heo (có nhiều tranh căi cho rằng thịt heo không phải thịt đỏ), bị IARC xếp vào loại có khả năng (probable) chứa tác nhân carcinogen gây ung thư ruột, tụy tạng (pancreas) và tuyến tiền liệt (prostate) dù chưa có nhiều bằng chứng chứng thực.
IARC đă xếp loại thịt đă qua chế biến vào cùng một loại với thuốc lá, và rượu nghĩa là cũng thuộc nhóm nếu lạm dụng chắc chắn sẽ gây ung thư.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là chúng nguy hiểm như nhau. Một chiếc bánh kẹp thịt ba rọi ướp muối không nguy hiểm như hút thuốc lá.
Tiến sĩ Kurt Straif của WHO nói: “Với một cá nhân, nguy cơ phát triển khuynh hướng bị ung thư kết tràng và trực tràng (colorectal) v́ ăn loại thịt chế biến sẵn vẫn khá nhỏ nhưng nguy cơ này gia tăng cùng với lượng thịt tiêu thụ gia tăng”.
Các ước tính cho rằng con số 34.000 người chết mỗi năm v́ ung thư có thể do chế độ ăn uống có lượng thịt đă qua chế biến khá cao.
Trong khi con số tử vong v́ ung thư do hút thuốc lá là 1 triệu người và do uống rượu là 600.000 người mỗi năm. C̣n do ô nhiễm hằng năm lên tới 200.000 người.
Thịt đỏ có giá trị dinh dưỡng và là một nguồn cung cấp lượng sắt, zinc và vitamin B12 cao.
Phân tích 10 báo cáo gửi về cho đại hội cho thấy nếu ăn 50 gram thịt chế biến mỗi ngày, hay 1,75 ounces, trong đời sẽ có nguy cơ gia tăng bị ung thư ruột đến 18 phần trăm. Khẩu phần trên tương đương với một hotdog hay năm ba miếng bologna (một thứ xúc xích của Ư) tùy theo lát cắt dầy hay mỏng.
C̣n đối với thịt đỏ, nếu ăn 100 gram mỗi ngày th́ sẽ gia tăng nguy cơ ung thư ruột đến 17 phần trăm.
Giáo sư Tim Key, của tổ chức Nghiên cứu Ung thư Anh Quốc và Đại học Oxford, nói: “Quyết định này không có nghĩa là bạn cần bỏ hoặc không ăn chút thịt đỏ hay thịt đă qua chế biến nào, nhưng nếu bạn ăn nhiều bạn có thể muốn nghĩ tới chuyện hăy giảm bớt.
“Thỉnh thoảng ăn một chiếc bánh kẹp thịt ba rọi khô không nguy hại nhiều – tất cả là cần có một chế độ ăn uống lành mạnh, điều độ”.
Tổ chức Nghiên cứu Ung thư Anh Quốc đưa ra một so sánh đại lược căn cứ vào các nghiên cứu mới nhất th́ trong một bối cảnh xác định về dân số có tác hại v́ ung thư th́:
– 21 phần trăm bệnh nhân ung thư ruột là do ăn thịt đă qua chế biến hoặc thịt đỏ
– 86 phần trăm mắc chứng ung thư phổi do hút thuốc.
Bác sĩ Teresa Norat, một trong những cố vấn cho phúc tŕnh của WHO thuộc trường Imperial College London, cho biết có nhiều yếu tố gây ung thư ruột. Bà nói với trang mạng BBC News: “Mọi người nên hạn chế ăn thịt đỏ và tránh ăn thịt đă qua chế biến, nhưng họ cũng nên có một chế độ ăn uống giàu chất xơ từ hoa quả và rau, đồng thời duy tŕ cân nặng vừa phải trong suốt cuộc đời, hạn chế uống rượu và nên vận động thường xuyên”.
Cơ quan tư vấn khác nhận định “tránh ăn thịt đỏ không phải là một chiến lược bảo vệ chống ung thư” và nhấn mạnh “tập trung nhắm vào rượu, hút thuốc và thể trọng”.
Thông báo của IARC đă gây phản ứng dữ dội từ các nhóm kỹ nghệ thịt. Các nhóm này phản bác ư kiến của IARC và cho rằng muốn xác định nguyên nhân gây ung thư cần phải xét trên b́nh diện rộng lớn từ cách sống, môi trường sống, chứ không thể quy nguyên nhân vào thực phẩm được v́ thực phẩm chế biến là một h́nh thức cần thiết trong thực đơn hằng ngày của con người.
Các biện pháp pḥng chống ung thư gồm có
– Sống hoạt động
WHO cho rằng nếp sống ít hoạt động là nguyên nhân quan trọng thứ tư dẫn tới tử vong trên thế giới, v́ gây ra các chứng bệnh tim mạch, ung thư vú và đường ruột cũng như tiểu đường. C̣n cuộc sống năng hoạt động, di chuyển nhiều tạo sức khỏe thân tâm cho con người. Các chuyên gia khuyên người trưởng thành nên dành ra mỗi tuần 150 phút cho hoạt động tích cực hoặc vừa phải cho thể xác và khi hoạt động ra nhiều mồ hôi th́ càng tốt.
Và mỗi tuần chỉ cần hai buổi là được.
– Tránh thuốc lá
Trái với thực phẩm là nhu cầu hằng ngày con người không có chọn lựa khác để thay thế, thuốc lá không phải nhu cầu thiết yếu mà lại có tác dụng nguy hại tới sức khỏe nhiều nhất, nên cần phải từ bỏ. Theo WHO hằng năm số tử vong ung thư do hút thuốc gây ra chiếm gần một phần tư tổng số các dạng chết v́ ung thư và sát hại hàng triệu người trên thế giới, trong đó có hơn 600.000 người chỉ ngửi hơi thuốc lá mà tử vong. Theo Trung tâm Kiểm soát và Ngăn ngừa bệnh của Mỹ (U.S. Centers for Disease Control and Prevention) nếu so sánh với người không hút thuốc, th́ kẻ đa mang nợ khói sẽ giảm 10 năm tuổi thọ và bỏ thuốc trước tuổi 40 có thể giảm nguy cơ chết v́ khói thuốc xuống 90 phần trăm.
Rayjean Hung, một chuyên viên về dịch tễ ung bướu tại viện nghiên cứu Mount Sinai’s Lunenfeld-Tanenbaum, nhận định: “Chúng ta đều nh́n nhận, có một số lợi ích ai cũng biết khi ăn thịt, nhưng hút thuốc chẳng có lợi ích ǵ cả”.
– Bia rượu ở mức vừa phải
Nhiều nghiên cứu c̣n gây tranh căi, liên hệ giữa uống rượu ở mức điều độ (moderate) có lợi cho sức khỏe, như giảm thiểu bệnh tim mạch, stroke, và tiểu đường. Kiêng chất men hoàn toàn cũng không hẳn là tốt nhưng c̣n uống quá mức trung b́nh chắc chắn gặp nguy cơ có hại cho sức khỏe.
Trung tâm Nghiên cứu việc lạm dụng chất kích thích của Canada (Canadian Centre on Substance Abuse-CCSA) cho biết nếu uống rượu ở mức điều độ th́ hằng năm có hàng ngàn người tránh được nguy cơ tử vong v́ bệnh tật. C̣n ngày ngày quá chén th́ nguy cơ bị ung thư miệng, và thực quản (esophageal) gấp hai hoặc ba lần và gia tăng nguy cơ ung thư vú và đại tràng (ruột kết, colon) 1,5 lần.
– Thực phẩm chọn lựa
Giáo sư David Spiegelhalter của Cambridge University đặt câu hỏi ăn thịt qua chế biến hoặc thịt đỏ quá nhiều nhất định có nguy cơ nhiễm bệnh ung bướu. Như thế tại sao không thay nguồn protein khác trong thực phẩm dùng hằng ngày như cá và rau quả? Loại thực phẩm này không những có lợi cho việc bảo vệ tim mạch mà c̣n hữu ích cho các bộ phận khác về tiêu hóa và tiết niệu.
Trái cây và rau giúp cơ thể chống nhiều bệnh tật và gia tăng sức khỏe. Một nghiên cứu của Anh quốc với đối tượng là 65.000 người cho thấy những ai ăn bảy hay nhiều hơn khẩu phần (portion) rau trái hằng ngày đă giảm thiểu 42 phần trăm nguy cơ chết v́ bệnh so với người không bao giờ nhúng đũa vào rau, quả, và riêng với chứng ung bướu th́ ăn rau quả nhiều giảm 25 phần trăm nguy cơ mắc bệnh. Ngay cả những người chỉ ăn một tới 4 khẩu phần rau trái hằng ngày cũng được lợi về sức khỏe v́ nguyên nhân tử vong v́ bệnh tật giảm 14 phần trăm.
– Chọn môi trường sống
Nghiên cứu ung thư và các dạng bệnh khác người ta không bỏ qua yếu tố môi trường. Môi trường bên ngoài nếu bị ô nhiiễm đă được cơ quan IARC vào năm 2013 khẳng định là hàm chứa chất gây ung thư (carcinogens).
Cơ quan này nhấn mạnh có nhiều bằng chứng nếu phải sống trong mội trường ô nhiễm sẽ gây ung thư phổi và có thể cả ung thư bàng quang (bladder cancer).
Các nhà khoa học cũng cho rằng chính yếu tố di truyền gien (genes) cũng là tác nhân gây ung thư. Người ta t́m ra cứ 10 ca ung thư ruột, th́ 8 trường hợp bệnh nhân đă mang một loại giene “mầm bệnh” (faulty) có tên là APC chứa nguy cơ gây ung thư. Loại gien này, khác hẳn loại gien lành mạnh, phát triển nhiều polyps trong ruột dẫn tới ung thư ruột. Đă mang mầm bệnh lại ăn nhiều thực phẩm như thịt đỏ, thịt chế biến th́ do nhiều chất sắt tác dụng với gien mang mầm bệnh khiến ruột phát triển bất b́nh thường.
Chu Nguyễn