Kiemsi
18-10-2016, 05:20
Vừa rồi có một vị gửi lên Diển đàn một bài ca Hai Sắc Hoa Ti Gôn do ca sỉ Hoàng Oanh hát.
Nhiều người khen hay, nhưng chưa rành về sự tích Hai Sắc Hoa Ti Gôn nầy.
Beschreibung: cid:qL5FY9oGN7ji1ZltJLhkhttps://s21.postimg.org/uvdgh9ktz/image.png (https://postimg.org/image/4aaxlpigj/)
Nay Tôn Ông G̣ Vấp review lại , tặng quư vị nào thích thơ của T.T.KH và sự tích Loài Hoa Hiếu Nữ .
Bài ca Hai Sắc Hoa Tigon của ca sỉ Hoàng Oanh đả làm nhiều trái tim dân làng lưới Netters rung động.
Bài thơ nầy, thơ mới - có lẽ được nhiều người Việt nhớ nhiều nhất, rung động nhiều nhất sau truyện Kiều thơ vần Đường luật. Thơ phổ nhạc lừng danh nầy , được nhạc sỉ Trần Trịnh ( 1958 ) , Trần Thiện Thanh ( T.T.Thanh soạn tân nhạc , Viễn Châu vọng cổ : Bạch Tuyết- Hùng Cường ) , nhưng nhạc sỉ Anh Bằng th́ hay nhất. Hầu hết những ca sỉ tài danh miền Nam VN đều có hát bài nầy. Riêng nữ ca sỉ Hoàng Oanh th́ hay nhất v́ có giọng ngâm thơ trong đó ( thơ ngâm do tác giả Hà Phương )
“ Nếu biết rằng tôi đă lấy chồng
Trời ơi ! Người ấy có buồn không ?
Có thầm nghĩ đến loài hoa vỡ
Tựa trái tim phai , tựa máu hồng “
Đây là câu chuyện t́nh có thật tại Hà Nội vào thời 1940 c̣n Pháp thuộc.
Nhà văn Thanh Châu ( kư giả tuần báo “ Tiểu thuyết Thứ Bảy “ ) có người yêu là cô Trần Thị Vân Chung . Hai người thề non hẹn biển , t́nh căm mặn nồng.Nhưng lúc đó một luật sư trẻ người Việt , vừa tốt nghiệp luật từ Pháp về Hà Nội ( con Tổng đốc Thanh Hóa ) thấy cô Vân Chung quá xinh đẹp bèn nhờ người xin cưới.
Dĩ nhiên gia đ́nh đàng gái thấy chàng trai luật sư từ Pháp về , tương lai sáng rở hơn chàng văn sỉ nghèo Thanh Châu , nên cho cưới.
Đau khổ v́ hận t́nh , khi người yêu đi lấy chồng , Thanh Châu viết một truyện ngắn mang tên “ Hoa ti gôn “ đăng trong tuần báo Tiểu Thuyết Thứ Bảy.
Th́ chừng 3 tuần sau th́ ṭa soạn tuần báo Tiểu Thuyết Thứ Bảy nhận được liên tiếp 3 bài thơ . Bài thơ thứ nhất mang tên “ Hai Sắc Hoa Ti Gôn “ , bài thơ thứ nh́ mang tên “ Bài Thơ Thứ Nhất “ và bài thơ thứ ba mang tên “ Bài Thơ Cuối Cùng “ .
Tác giả 3 bài thơ chỉ kư tên là T.T.KH…rồi bặt tin tứ đó.
Bài thơ “ hai Sắc Hoa Ti Gôn “ của T.T.KH quá hay , chấn động Hà Nội.
Người ta dịch bài thơ nầy ra Pháp ngữ mang tên “ Deux Couleurs de Antigone Fleur “ đăng lên báo Pháp , cũng làm chấn động thanh niên Paris thời ấy. Nhất là đám sinh viên Việt du học tại Pháp thời ấy.
Beschreibung: cid:2HjrhvWvXpnZg7VKraM8
Thế là tuần báo Tiểu Thuyết Thứ Bảy nhận hàng trăm bài thơ của nhiều độc giả bốn phương trời gời đến mong được đăng tải trên báo.
Mọi người đều thắc mắc tên tác giả T.T. KH là ai , nhiều nhà văn thời danh ấy đoán ṃ người nầy , người kia.
Tất cả mong T.T. KH xuất đầu lộ diện. Ngay cả sự treo giải thưởng bài thơ hay nhất nước của tuần báo Tiểu Thuyết Thứ Bảy mà tác giả vẩn bặt tâm tín.
Antigone Flower tên khoa học là “ Antigonon Leptopus “ ( danh từ b́nh dân là “ Coral Vine “ ) , nguồn gốc nguyên thủy của loài hoa dại nầy từ Vùng Địa Trung Hải ( Mediterranean Sea , nơi hoa dại nầy mọc nhiều nhất là xứ Hy Lạp Greek ). Sau nầy được cấy giống làm nhiều loại hoa màu hồng đỏ hay trắng tuyết, không c̣n 2 màu hoa nữa.
Hoa Antigone được người Pháp nhập vào trồng tại các biệt thự trong khu vực Pháp kiều ( dân Việt gọi là Phố Tây ) tại Việt Nam và tại Thượng Hải Trung Hoa ( vùng tô giới của Pháp , Ư và Anh tại Trung Hoa ) cùng chung với loài Hoa Biện Lư ( chúng tôi sẽ kể lai lịch hoa Biện Lư nầy kỳ sau nhé ).
Dân Việt gọi là Hoa Nho, c̣n người Trung Hoa gọi là “ Hoa Hiếu Nữ “.
C̣n gọi thêm nhiều danh từ b́nh dân quen thuộc như : “ chain-of-love flower “ , “ Hearts on a Chain Flower “ , “ Love Vine “ , “ Antigone à Pied Grête “ . “ Liane Antigone “...
Ta gọi là “ Hoa Nho “ v́ nh́n xa xa như cây Nho , nhưng đây là loại hoa leo bờ rào.
Hoa Nho chỉ nở hoa chớ không ra trái. Lá xanh màu lục nơn...chịu được nắng hạn và ít mưa...
Trồng bờ dậu th́ hoa che kín hàng rào. Kỳ ra hoa nh́n xa xa rất đẹo hai màu , trắng và hồng.
Thật sự hoa Antigone chỉ có 1 loài hoa mà thôi , khi c̣n non chưa ra nụ th́ màu trắng , khi nở ra nụ th́ màu hồng. Cho nên nhà văn Thanh Châu ví người yêu của ḿnh là Hoa Tigôn, chưa chồng th́ màu trinh trắng , khi có chồng th́ màu hồng.
Tác giả T.T.KH viết bài thơ tạ t́nh “ Hai Sắc Hoa TiGôn “ đáp trả mối t́nh thanh xuân của ḿnh ( xin trích dịch một vài đoạn ngắn trong bài thơ khá dài của T.T.KH )
“ Một mùa thu trước mỗi hoàng hôn
Nhặt cánh hoa rơi chẳng thấy buồn
Nhuốm ánh nắng tà qua mái tóc
Tôi chờ đến với yêu đương
Người ấy thường hay vuốt tóc tôi
Thở dài trong lúc thấy tôi vui
Bảo rằng : “ Hoa dáng như tim vỡ
Anh sợ t́nh ta cũng vỡ thôi “
Thuở ấy nào tôi đă hiểu ǵ
Cánh hoa tan tác của sinh ly
Cho nên cười đáp : “ Màu hoa trắng
Là chút ḷng trong chẳng biến suy “
........
Từ đấy thu rồi thu lại thu
Ḷng tôi c̣n giá đến bao giờ
Chồng tôi vẩn biết tôi thương nhớ
Người ấy cho nên vẫn hửng hờ .
Tôi vẩn đi bên cạnh cuộc đời
Ái ân lạnh lẽo của chồng tôi
Mà từng thu chết, từng thu chết
Vẩn giấu trong tim bóng một người
.....
.....
Nếu biết rằng tôi đă lấy chồng
Trời ơi ! Người ấy có buồn không ?
Có thầm nghĩ đến loài hoa vỡ
Tựa trái tim phai , tựa máu hồng “
Dân Việt gọi hoa Tigone là “ Hoa Nho “ v́ lá nó giống cây nho , mọc leo bờ dậu , vách tường...nhưng người Hoa gọi hoa Antigone nầy là “ Hoa Hiếu Nữ “ th́ trúng căn nguyên cội nguồn của nó.
Tại sao gọi chữ Hiếu Nữ ?
Đây thuộc điển tích huyền thoại của thơ truyền kỳ tại HyLap của nhà thơ - Sophocles - thời xưa rất xưa ( trước trận chiến Marathon – the Battle of Marathon – khoảng thế kỷ 5 BC ) . Sophocles là một trong 3 nhà thơ truyện lừng danh nhất Hy Lạp chuyên về viết thơ truyện thuộc sự “ bi thăm “ ( tragedy ) , kết cục bi thăm hay nhất thời đó.
Ông có viết 120 bài thơ truyền kỳ ( y như thơ truyện Kiều Việt Nam vậy ), nhưng hậu thế chỉ c̣n lưu lại chừng 7 bài thơ truyện kỳ . như Ajax, Antigone , The Women of Trachis , Oedipus the King , Electra , Philocetes and Oedipus at Colonus .
Nhưng thơ truyện Oedipus King and Antigone là hay nhất , bi thăm nhất .
Tựa đề bằng chữ Hy Lạp là “ Oedipus Tyranus “ được người La Mă ( Roman ) chuyển dịch là “ Oedipus Rex “ ( tại Saigon trước 75 có rạp hát chiếu phim ngoại quốc lớn nhất, sang nhất Saigon là rạp Rex , của ông hoàng tộc nhà Nguyễn- Ưng Thi - làm chủ )
Trở lại nhà thơ truyện kư Sophocles – bài thơ truyện kư của ông được chọn vào chương tŕnh Cử nhân 4 năm tại các đại học công lập Hoaky , trong phần English Literature ( Classic and Modern ). Sinh viên 4 năm phải lấy trọn môn English Literature ( Cổ văn và Tân Văn ).
Câu truyện dính líu đến Hoa Sắc Hoa Ti Gôn hay Hoa Hiếu Nữ nằm trong vở kịch “ Theban Plays “.....
Tạm diển dịch cho ngắn trong bài viết nầy...” Thebes Palys ...story King Oedipus hay Oedipus Rex ...
Thành đô Thebes Hy Lạp trong triều đại Vua Oedipus ( đây là vai chánh trong vở kịch bi thương nầy của Sophocles, sách trường học gọi là “ protagonist “...có chữ “ Gony “ = “ thống hối đời đời = Agony ).
Thành đô Thebes do vua Laius cai trị và hoàng hậu kiều diễm trẻ trung Jocasta rất yên b́nh thạnh trị . Khi vợ mang bầu , Vua đồng ư cho nàng lên đền thờ tại Delphi hỏi cô đồng bà cốt ( oracle ) xem đứa con của ḿnh trai hay gái và tương lai nó ra sao .
Nhập thần linh của đền Delphi , bà đồng cốt nói trong khói nhang mờ ảo...nói rằng đứa bé nầy sẽ là đứa con trai , rất đẹp trai , khỏe mạnh...nhưng nó sẽ giết cha ruột nó và lấy mẹ nó làm vợ ...rồi thần linh Delphi thăng biến.
Bà vợ Jocasta kinh hoàng , té xỉu...về nhà nói tự sự với Vua Laius chuyện kinh thiên nầy.
Vua có kế riêng , không nói cho vợ biết...
Khi người vợ vừa sinh được hài nhi vài ngày, th́ có một người bịt mặt leo tường vào , bồng đứa bé đem đi mất. Vợ khóc xỉu...
Th́ ra Vua Laius do cận vệ đến bắt đứa bé bảo đem vào rừng giết , rồi đem bằng chứng về cho Vua xem.
Cận vệ bồng đứa bé đỏ hỏn và dể thương chạy biến vào rừng sâu ngày đêm , định giết nhưng không nở...tên nầy bèn đặt đứa bé trước nhà một tiều phu đốn cũi trong núi sâu , rừng thẵm, núi nầy mang tên Mt. Cithaeron. Rồi giết một con nai con , lấy trái tim nhỏ đem về tŕnh cho Vua thành đô Thebes làm bằng chứng.
Vua Laius hài ḷng ...nhưng sau đó Vua cho người giết tên nầy để diệt nhân chứng chót.
Vợ chồng người tiều phu nhận lấy đứa bé , nghĩ rằng duyên Trời xếp đặt...nuôi như con ruột.
Đứa bé lớn lên , khỏe mạnh và làm nghề chăn dê cừu vùng đó...
Vào một ngày nọ , chàng trai trẻ cùng bầy cừu đang băng ngang qua con đường ṃn ven núi , th́nh ĺnh có một chiếc xe ngựa ( carriage ) từ xa chạy vùn vụt đến.
Xe đụng phải bầy cừu , chàng trai trẻ xông đến hỏi người lái xe hà cớ sự ǵ mà chạy nhanh thế , đến nổi cán chết con cừu của chàng.
Trên xe một quan gia gương mặt hầm hầm , không nói ǵ cả mà từ trên xe quất rọi xuống đầu chàng trai nhiều nhát roi mạnh.
Chang trai ấy chụp được ngọn roi , giật mạnh và làm vị quan gia ấy té xuống đất.
Quan gia bèn rút gươm đâm mạnh vào chàng trai trẻ ấy., không nói không rằng ǵ cả.
Chàng trai né được lưỡi gươm của quan gia., anh bèn trở ngược cấn gươm và vô t́nh sốc gươm vào ngực quan gia.
Thế là tự nhiên chàng trai trẻ ấy giết người.
Nhưng lỗi ấy hoàn toàn là do vị quan gia ấy gây ra trước.
Lời sấm “ oracle “ của nữ đồng cốt tiên đoán thành sự thật .
Chàng trai trẻ chăn cừu ấy – vô t́nh giết cha ḿnh.
Chàng trai ấy tên Oedipus.
Vua Laius bị con trai ḿnh gift chết.
………..
Đoạn hai :
Đây nói đến con ác quỷ huyền thoại xưa đó.
The Sphinx ( thân ḿnh là con sư tử , có gương mặt người đàn bà , có 2 cánh chim ưng cực lớn – tại sa mạc Ai Cập có tượng Nhân Sư – Sphinx nầy , gọi là Great Sphinx of Giza , ở Tây Ngạn sông Nile thung lũng Giza...mà xứ Ai Cập xem là thần hộ mạng cho quốc gia Ai Cập )
Một thời gian sau đó , tại kinh thành Thebes , con quỷ dữ Sphinx xuất hiện th́nh ĺnh nhiều nơi. Th́nh ĺnh tại góc phố , th́nh ĺnh tại hẽm núi , th́nh ĺnh tại giếng nước của dân làng…Sphinx hiện ra và hỏi đố một câu….không ai trả lời được….thế là Sphinx xé xác nạn nhân và ăn mất trái tim…
Beschreibung: cid:iW6TSLrdL6lKF6VriPvX
Thần Sphinx
https://s21.postimg.org/tp4v4q75j/a_2.png (https://postimg.org/image/u1w9awpf7/)
Mọi người kinh hoàng. Thành đô Thebes hoang vắng v́ không ai dám ra đường để gặp ác quỷ Sphinx rồi bị giết chết.
Vua lân bang – xứ Corinth treo giăi thưởng cho ai mà giết được quỷ dữ Sphinx th́ Vua sẽ cho một phần đất đai cùng thành đô Thebes và em gái của Vua Corinth làm vợ.
Không ai lảnh được giải thưởng nầy cả , v́ khi gặp Sphinz th́ đều không trả lời được câu đố sát nhân ấy…
Thành đô Thebes hầu như trở thành hoang địa , vắng bóng người. Chợ búa không c̣n nữa, trường học không có học tṛ và thầy giáo…
Khi chàng trai trẻ chăn cừu ấy- Oedipus - ngày kia lên kinh đô Thebes để bán bầy cừu của chàng.
Vô t́nh không biết chuyện kinh hoàng do quỷ dữ đầu người ḿnh thú – Sphinx – đang gây chuyện kinh thiên động địa, ăn thịt người dân Thebes .
Oedipus đang đi trên con đường nhỏ dẩn vào cổng thành Thebes .
Th́nh ĺnh quỷ dữ Sphinx hiện ra đón đường .
Sphinx với chiều cao gần cổng thành , lớn gần bằng cái núi. Sphinx hiện ra làm chàng trai khá sợ hải.
Sohinx quát tháo : “ Nếu nhà ngươi trả lời được câu đố của Ta , th́ Ta sẽ tha mạng và không hiện ra nữa. C̣n nếu không trả lời được , th́ Ta sẽ giết nhà ngươi như hàng trăm người trước kia. “
Oedipus không c̣n con đường nào chọn nữa , đành phải gật đầu mà thôi.
Sphinx hỏi :
- Con ǵ mà ban sáng đi bốn chân , đến trưa th́ đi bằng hai chân , về chiều th́ đi bằng ba chân ? Giải thích cho Ta nghe đi nào ?
- Con người . Sáng đi bằng bốn chân…v́ lúc đó nó là đứa bé , phải ḅ bằng 2 tay và 2 chân , nên gọi là bốn chân. C̣n trưa th́ nó trở thành người lớn , phải đi bằng 2 chân , c̣n khi về chiều th́ nó trở thành ông già lăo , phải đi bằng gậy , nên gọi là đi bằng ba chân.
Sphinx gầm lên một tiếng long trời lỡ đất , rồi biến mất.
Dân chúng đang đứng lấp ló gần đó , bèn hoan hô chàng trai . Họ xé bảng treo giăi thưởng cùa Vua xứ Corinth , rồi công kênh Oedipus vào thành.
Giữ lời hứa , Vua xứ Corinth cắt đất và thành Thebes cho Oedipus , đồng thời Vua gă em gái của ḿnh cho Oedipus về làm vợ.
Nhắc lại sau khi Vua Thebes Laius bị ai đó gift trên con đường hang vắng hẽm núi….th́ bà vợ Jocasta khóc lóc thăm thiết. Thương em mất chồng vô cớ , Vua Corinth đem Jocasta về xứ , ở chung hoàng thành với nhau. ( Vua Corinth gả em gái là Jocasta cho Vua Laius xứ Thebes .
Thế là tự dưng ngày đó , Oedipus được ngai vàng thành đô Thebes và người vợ vô cùng xinh đẹp.
Vua và hoàng hậu hưởng hạnh phúc , họ sanh được 4 người con. Hai trai và hai gái .
Ngày kia Vua Oedipus Rex đang tắm rửa…người vợ bước vào…Rồi chạy ra ngoài mà khóc thăm thiết. Vua Oedipus ngạc nhiên hỏi.
Người vợ mới nói thật :
- Em chính là mẹ của chàng. V́ nh́n thấy gót chân có vệt chàm đỏ mà ngày xưa em từng cho nó bú..nên em nhận ra chàng chính là con trai của em và Vua Laius .
Sét đánh bên tai. Vua Oedipus Rex té xỉu…
Tỉnh dậy , không c̣n ai bên ḿnh.
Oedipus Rex căm hờn . Như vậy ḿnh lấy mẹ ḿnh làm vợ , c̣n 4 đứa con như vậy là em ḿnh và là con ḿnh hay sao ?
Sau đó Oedipus Rex hối hận….chàng tự móc đôi mắt thành mù…
Beschreibung: cid:kyL9eP0eCjRmcUyWHnFM
https://s21.postimg.org/5mo19uqif/a_3.png (https://postimg.org/image/g9huf9ynn/)
Oedipus tự móc đôi mắt thành mù.
Rồi lẽn ra cổng thành mà đi lang thang , áo rách…tránh những nơi đông người.
V́ đui mù nên khi đi ăn xin thường bị người đời né tránh không cho cơm.
Bửa đói bửa no…nhưng một điều lạ là không đi ăn xin mà bên ḿnh vẩn có chén cơm nóng kế bên.
Lúc đầu Oedipus không biết ai lén đem cơm cho ḿnh ăn . Chàng bèn làm bộ ngũ…rồi nghe tiếng người rón rén đem cơm đến bên ḿnh , Oedipus bèn chụp được người bí mật cho cơm ấy.
Th́ ra một cô gái , gặng hỏi nhiều lần th́ mới biết con gái ruột của ḿnh theo dơi ḿnh từ khi ḿnh rời kinh thành , đui mù và ăn xin.
Biết cha đui mù , khó ḷng đi ăn xin được , nên cô gái ấy phải đi xin cơm mà nuôi cha mù ḷa.
Cô gái ấy tên là Antigone , con út của Vua Oedipus Rex xứ Thebes .
Beschreibung: cid:9Ff6ScgBSDD0FLSLF3VY
https://s21.postimg.org/c1n26ix87/a_4.png (https://postimg.org/image/nqr1uho6r/)
Antigone và em gái
Ông lăo mù Oedipus bổng nhiên nổi giận , lấy gậy đánh Antigone.
Cô gái khóc và chạy khỏi sự nổi giận của cha , không hiểu lư do ǵ mà ḿnh bị cha lấy gậy đánh đau đớn , xua đuổi ḿnh như vậy.
Nhưng cô gái ấy vẩn âm thầm xin cơm cho cha ăn khi thấy cha ngũ say bên ven đường.
Vào một buổi sáng mai….Antigone kinh hoàng khi thấy cha ḿnh treo cổ chết trên cây.
Khóc lóc thăm thiết v́ cô từ nay mất người cha tội nghiệp ấy…
Cô mai táng người cha gần một góc núi đồi hoang vắng.
Rồi cô nhịn ăn mà chết theo cha xuống suối vàng.
Dân làng chôn cô gái kế bên ngôi mộ cha ruột của cô.
Thời gian sau , dân làng thấy bên cạnh ngôi mộ của ông lăo có một loài cây thật lạ , thật đẹp.
Lá như lá nho , trổ một loài hoa hai màu sắc, đọt non quấn quít khắp nơi. Hoa non màu trắng , hoa nở nụ thành màu hồng.
Loài người từ nay có loài hoa hai màu sắc.
Hoa Antigone hayLoài Hoa Hiếu Nữ.
Beschreibung: cid:qL5FY9oGN7ji1ZltJLhk
Antigone chết v́ cha già ăn xin Oedipus Rex.
Loài hoa quấn quít quanh ngôi mộ không rời.
Rồi từ đó loài hoa nầy mọc khắp nơi trên trái đất nầy.
Hoa Nho – Hoa Antigone – Loài hoa hai màu sắc thật nhẹ nhàng và thanh khiết trước gió ven đồi.
Kỳ sau nói đến loài hoa Biện Lư được Pháp đem trồng vào xứ ta thời Pháp thuộc.
Tôn Ông G̣ Vấp có viết bài nầy cách đây trên 10 năm…
Được nhiều báo đăng tăi , nhưng họ không viết tên tác giă là Tôn Ông G̣ Vấp.
Khi đọc bài nầy, ngày xưa th́ nhà văn lăo thành bên Đan Mạch có xin tài liệu về King Oedipus và Antigone….
Tôn Ông G̣ Vấp đành xé nguyên trong sách English Literature một chapter nói về thơ kịch của Sophocles rồi gởi sang Đan Mạch cho anh Đặng Văn Nhâm vậy.
Viết xong ngày 30 tháng 9 năm 2016 tại tư gia của Tôn Ông G̣ Vấp gần gần xa xa New Port Beach…
Nhiều người khen hay, nhưng chưa rành về sự tích Hai Sắc Hoa Ti Gôn nầy.
Beschreibung: cid:qL5FY9oGN7ji1ZltJLhkhttps://s21.postimg.org/uvdgh9ktz/image.png (https://postimg.org/image/4aaxlpigj/)
Nay Tôn Ông G̣ Vấp review lại , tặng quư vị nào thích thơ của T.T.KH và sự tích Loài Hoa Hiếu Nữ .
Bài ca Hai Sắc Hoa Tigon của ca sỉ Hoàng Oanh đả làm nhiều trái tim dân làng lưới Netters rung động.
Bài thơ nầy, thơ mới - có lẽ được nhiều người Việt nhớ nhiều nhất, rung động nhiều nhất sau truyện Kiều thơ vần Đường luật. Thơ phổ nhạc lừng danh nầy , được nhạc sỉ Trần Trịnh ( 1958 ) , Trần Thiện Thanh ( T.T.Thanh soạn tân nhạc , Viễn Châu vọng cổ : Bạch Tuyết- Hùng Cường ) , nhưng nhạc sỉ Anh Bằng th́ hay nhất. Hầu hết những ca sỉ tài danh miền Nam VN đều có hát bài nầy. Riêng nữ ca sỉ Hoàng Oanh th́ hay nhất v́ có giọng ngâm thơ trong đó ( thơ ngâm do tác giả Hà Phương )
“ Nếu biết rằng tôi đă lấy chồng
Trời ơi ! Người ấy có buồn không ?
Có thầm nghĩ đến loài hoa vỡ
Tựa trái tim phai , tựa máu hồng “
Đây là câu chuyện t́nh có thật tại Hà Nội vào thời 1940 c̣n Pháp thuộc.
Nhà văn Thanh Châu ( kư giả tuần báo “ Tiểu thuyết Thứ Bảy “ ) có người yêu là cô Trần Thị Vân Chung . Hai người thề non hẹn biển , t́nh căm mặn nồng.Nhưng lúc đó một luật sư trẻ người Việt , vừa tốt nghiệp luật từ Pháp về Hà Nội ( con Tổng đốc Thanh Hóa ) thấy cô Vân Chung quá xinh đẹp bèn nhờ người xin cưới.
Dĩ nhiên gia đ́nh đàng gái thấy chàng trai luật sư từ Pháp về , tương lai sáng rở hơn chàng văn sỉ nghèo Thanh Châu , nên cho cưới.
Đau khổ v́ hận t́nh , khi người yêu đi lấy chồng , Thanh Châu viết một truyện ngắn mang tên “ Hoa ti gôn “ đăng trong tuần báo Tiểu Thuyết Thứ Bảy.
Th́ chừng 3 tuần sau th́ ṭa soạn tuần báo Tiểu Thuyết Thứ Bảy nhận được liên tiếp 3 bài thơ . Bài thơ thứ nhất mang tên “ Hai Sắc Hoa Ti Gôn “ , bài thơ thứ nh́ mang tên “ Bài Thơ Thứ Nhất “ và bài thơ thứ ba mang tên “ Bài Thơ Cuối Cùng “ .
Tác giả 3 bài thơ chỉ kư tên là T.T.KH…rồi bặt tin tứ đó.
Bài thơ “ hai Sắc Hoa Ti Gôn “ của T.T.KH quá hay , chấn động Hà Nội.
Người ta dịch bài thơ nầy ra Pháp ngữ mang tên “ Deux Couleurs de Antigone Fleur “ đăng lên báo Pháp , cũng làm chấn động thanh niên Paris thời ấy. Nhất là đám sinh viên Việt du học tại Pháp thời ấy.
Beschreibung: cid:2HjrhvWvXpnZg7VKraM8
Thế là tuần báo Tiểu Thuyết Thứ Bảy nhận hàng trăm bài thơ của nhiều độc giả bốn phương trời gời đến mong được đăng tải trên báo.
Mọi người đều thắc mắc tên tác giả T.T. KH là ai , nhiều nhà văn thời danh ấy đoán ṃ người nầy , người kia.
Tất cả mong T.T. KH xuất đầu lộ diện. Ngay cả sự treo giải thưởng bài thơ hay nhất nước của tuần báo Tiểu Thuyết Thứ Bảy mà tác giả vẩn bặt tâm tín.
Antigone Flower tên khoa học là “ Antigonon Leptopus “ ( danh từ b́nh dân là “ Coral Vine “ ) , nguồn gốc nguyên thủy của loài hoa dại nầy từ Vùng Địa Trung Hải ( Mediterranean Sea , nơi hoa dại nầy mọc nhiều nhất là xứ Hy Lạp Greek ). Sau nầy được cấy giống làm nhiều loại hoa màu hồng đỏ hay trắng tuyết, không c̣n 2 màu hoa nữa.
Hoa Antigone được người Pháp nhập vào trồng tại các biệt thự trong khu vực Pháp kiều ( dân Việt gọi là Phố Tây ) tại Việt Nam và tại Thượng Hải Trung Hoa ( vùng tô giới của Pháp , Ư và Anh tại Trung Hoa ) cùng chung với loài Hoa Biện Lư ( chúng tôi sẽ kể lai lịch hoa Biện Lư nầy kỳ sau nhé ).
Dân Việt gọi là Hoa Nho, c̣n người Trung Hoa gọi là “ Hoa Hiếu Nữ “.
C̣n gọi thêm nhiều danh từ b́nh dân quen thuộc như : “ chain-of-love flower “ , “ Hearts on a Chain Flower “ , “ Love Vine “ , “ Antigone à Pied Grête “ . “ Liane Antigone “...
Ta gọi là “ Hoa Nho “ v́ nh́n xa xa như cây Nho , nhưng đây là loại hoa leo bờ rào.
Hoa Nho chỉ nở hoa chớ không ra trái. Lá xanh màu lục nơn...chịu được nắng hạn và ít mưa...
Trồng bờ dậu th́ hoa che kín hàng rào. Kỳ ra hoa nh́n xa xa rất đẹo hai màu , trắng và hồng.
Thật sự hoa Antigone chỉ có 1 loài hoa mà thôi , khi c̣n non chưa ra nụ th́ màu trắng , khi nở ra nụ th́ màu hồng. Cho nên nhà văn Thanh Châu ví người yêu của ḿnh là Hoa Tigôn, chưa chồng th́ màu trinh trắng , khi có chồng th́ màu hồng.
Tác giả T.T.KH viết bài thơ tạ t́nh “ Hai Sắc Hoa TiGôn “ đáp trả mối t́nh thanh xuân của ḿnh ( xin trích dịch một vài đoạn ngắn trong bài thơ khá dài của T.T.KH )
“ Một mùa thu trước mỗi hoàng hôn
Nhặt cánh hoa rơi chẳng thấy buồn
Nhuốm ánh nắng tà qua mái tóc
Tôi chờ đến với yêu đương
Người ấy thường hay vuốt tóc tôi
Thở dài trong lúc thấy tôi vui
Bảo rằng : “ Hoa dáng như tim vỡ
Anh sợ t́nh ta cũng vỡ thôi “
Thuở ấy nào tôi đă hiểu ǵ
Cánh hoa tan tác của sinh ly
Cho nên cười đáp : “ Màu hoa trắng
Là chút ḷng trong chẳng biến suy “
........
Từ đấy thu rồi thu lại thu
Ḷng tôi c̣n giá đến bao giờ
Chồng tôi vẩn biết tôi thương nhớ
Người ấy cho nên vẫn hửng hờ .
Tôi vẩn đi bên cạnh cuộc đời
Ái ân lạnh lẽo của chồng tôi
Mà từng thu chết, từng thu chết
Vẩn giấu trong tim bóng một người
.....
.....
Nếu biết rằng tôi đă lấy chồng
Trời ơi ! Người ấy có buồn không ?
Có thầm nghĩ đến loài hoa vỡ
Tựa trái tim phai , tựa máu hồng “
Dân Việt gọi hoa Tigone là “ Hoa Nho “ v́ lá nó giống cây nho , mọc leo bờ dậu , vách tường...nhưng người Hoa gọi hoa Antigone nầy là “ Hoa Hiếu Nữ “ th́ trúng căn nguyên cội nguồn của nó.
Tại sao gọi chữ Hiếu Nữ ?
Đây thuộc điển tích huyền thoại của thơ truyền kỳ tại HyLap của nhà thơ - Sophocles - thời xưa rất xưa ( trước trận chiến Marathon – the Battle of Marathon – khoảng thế kỷ 5 BC ) . Sophocles là một trong 3 nhà thơ truyện lừng danh nhất Hy Lạp chuyên về viết thơ truyện thuộc sự “ bi thăm “ ( tragedy ) , kết cục bi thăm hay nhất thời đó.
Ông có viết 120 bài thơ truyền kỳ ( y như thơ truyện Kiều Việt Nam vậy ), nhưng hậu thế chỉ c̣n lưu lại chừng 7 bài thơ truyện kỳ . như Ajax, Antigone , The Women of Trachis , Oedipus the King , Electra , Philocetes and Oedipus at Colonus .
Nhưng thơ truyện Oedipus King and Antigone là hay nhất , bi thăm nhất .
Tựa đề bằng chữ Hy Lạp là “ Oedipus Tyranus “ được người La Mă ( Roman ) chuyển dịch là “ Oedipus Rex “ ( tại Saigon trước 75 có rạp hát chiếu phim ngoại quốc lớn nhất, sang nhất Saigon là rạp Rex , của ông hoàng tộc nhà Nguyễn- Ưng Thi - làm chủ )
Trở lại nhà thơ truyện kư Sophocles – bài thơ truyện kư của ông được chọn vào chương tŕnh Cử nhân 4 năm tại các đại học công lập Hoaky , trong phần English Literature ( Classic and Modern ). Sinh viên 4 năm phải lấy trọn môn English Literature ( Cổ văn và Tân Văn ).
Câu truyện dính líu đến Hoa Sắc Hoa Ti Gôn hay Hoa Hiếu Nữ nằm trong vở kịch “ Theban Plays “.....
Tạm diển dịch cho ngắn trong bài viết nầy...” Thebes Palys ...story King Oedipus hay Oedipus Rex ...
Thành đô Thebes Hy Lạp trong triều đại Vua Oedipus ( đây là vai chánh trong vở kịch bi thương nầy của Sophocles, sách trường học gọi là “ protagonist “...có chữ “ Gony “ = “ thống hối đời đời = Agony ).
Thành đô Thebes do vua Laius cai trị và hoàng hậu kiều diễm trẻ trung Jocasta rất yên b́nh thạnh trị . Khi vợ mang bầu , Vua đồng ư cho nàng lên đền thờ tại Delphi hỏi cô đồng bà cốt ( oracle ) xem đứa con của ḿnh trai hay gái và tương lai nó ra sao .
Nhập thần linh của đền Delphi , bà đồng cốt nói trong khói nhang mờ ảo...nói rằng đứa bé nầy sẽ là đứa con trai , rất đẹp trai , khỏe mạnh...nhưng nó sẽ giết cha ruột nó và lấy mẹ nó làm vợ ...rồi thần linh Delphi thăng biến.
Bà vợ Jocasta kinh hoàng , té xỉu...về nhà nói tự sự với Vua Laius chuyện kinh thiên nầy.
Vua có kế riêng , không nói cho vợ biết...
Khi người vợ vừa sinh được hài nhi vài ngày, th́ có một người bịt mặt leo tường vào , bồng đứa bé đem đi mất. Vợ khóc xỉu...
Th́ ra Vua Laius do cận vệ đến bắt đứa bé bảo đem vào rừng giết , rồi đem bằng chứng về cho Vua xem.
Cận vệ bồng đứa bé đỏ hỏn và dể thương chạy biến vào rừng sâu ngày đêm , định giết nhưng không nở...tên nầy bèn đặt đứa bé trước nhà một tiều phu đốn cũi trong núi sâu , rừng thẵm, núi nầy mang tên Mt. Cithaeron. Rồi giết một con nai con , lấy trái tim nhỏ đem về tŕnh cho Vua thành đô Thebes làm bằng chứng.
Vua Laius hài ḷng ...nhưng sau đó Vua cho người giết tên nầy để diệt nhân chứng chót.
Vợ chồng người tiều phu nhận lấy đứa bé , nghĩ rằng duyên Trời xếp đặt...nuôi như con ruột.
Đứa bé lớn lên , khỏe mạnh và làm nghề chăn dê cừu vùng đó...
Vào một ngày nọ , chàng trai trẻ cùng bầy cừu đang băng ngang qua con đường ṃn ven núi , th́nh ĺnh có một chiếc xe ngựa ( carriage ) từ xa chạy vùn vụt đến.
Xe đụng phải bầy cừu , chàng trai trẻ xông đến hỏi người lái xe hà cớ sự ǵ mà chạy nhanh thế , đến nổi cán chết con cừu của chàng.
Trên xe một quan gia gương mặt hầm hầm , không nói ǵ cả mà từ trên xe quất rọi xuống đầu chàng trai nhiều nhát roi mạnh.
Chang trai ấy chụp được ngọn roi , giật mạnh và làm vị quan gia ấy té xuống đất.
Quan gia bèn rút gươm đâm mạnh vào chàng trai trẻ ấy., không nói không rằng ǵ cả.
Chàng trai né được lưỡi gươm của quan gia., anh bèn trở ngược cấn gươm và vô t́nh sốc gươm vào ngực quan gia.
Thế là tự nhiên chàng trai trẻ ấy giết người.
Nhưng lỗi ấy hoàn toàn là do vị quan gia ấy gây ra trước.
Lời sấm “ oracle “ của nữ đồng cốt tiên đoán thành sự thật .
Chàng trai trẻ chăn cừu ấy – vô t́nh giết cha ḿnh.
Chàng trai ấy tên Oedipus.
Vua Laius bị con trai ḿnh gift chết.
………..
Đoạn hai :
Đây nói đến con ác quỷ huyền thoại xưa đó.
The Sphinx ( thân ḿnh là con sư tử , có gương mặt người đàn bà , có 2 cánh chim ưng cực lớn – tại sa mạc Ai Cập có tượng Nhân Sư – Sphinx nầy , gọi là Great Sphinx of Giza , ở Tây Ngạn sông Nile thung lũng Giza...mà xứ Ai Cập xem là thần hộ mạng cho quốc gia Ai Cập )
Một thời gian sau đó , tại kinh thành Thebes , con quỷ dữ Sphinx xuất hiện th́nh ĺnh nhiều nơi. Th́nh ĺnh tại góc phố , th́nh ĺnh tại hẽm núi , th́nh ĺnh tại giếng nước của dân làng…Sphinx hiện ra và hỏi đố một câu….không ai trả lời được….thế là Sphinx xé xác nạn nhân và ăn mất trái tim…
Beschreibung: cid:iW6TSLrdL6lKF6VriPvX
Thần Sphinx
https://s21.postimg.org/tp4v4q75j/a_2.png (https://postimg.org/image/u1w9awpf7/)
Mọi người kinh hoàng. Thành đô Thebes hoang vắng v́ không ai dám ra đường để gặp ác quỷ Sphinx rồi bị giết chết.
Vua lân bang – xứ Corinth treo giăi thưởng cho ai mà giết được quỷ dữ Sphinx th́ Vua sẽ cho một phần đất đai cùng thành đô Thebes và em gái của Vua Corinth làm vợ.
Không ai lảnh được giải thưởng nầy cả , v́ khi gặp Sphinz th́ đều không trả lời được câu đố sát nhân ấy…
Thành đô Thebes hầu như trở thành hoang địa , vắng bóng người. Chợ búa không c̣n nữa, trường học không có học tṛ và thầy giáo…
Khi chàng trai trẻ chăn cừu ấy- Oedipus - ngày kia lên kinh đô Thebes để bán bầy cừu của chàng.
Vô t́nh không biết chuyện kinh hoàng do quỷ dữ đầu người ḿnh thú – Sphinx – đang gây chuyện kinh thiên động địa, ăn thịt người dân Thebes .
Oedipus đang đi trên con đường nhỏ dẩn vào cổng thành Thebes .
Th́nh ĺnh quỷ dữ Sphinx hiện ra đón đường .
Sphinx với chiều cao gần cổng thành , lớn gần bằng cái núi. Sphinx hiện ra làm chàng trai khá sợ hải.
Sohinx quát tháo : “ Nếu nhà ngươi trả lời được câu đố của Ta , th́ Ta sẽ tha mạng và không hiện ra nữa. C̣n nếu không trả lời được , th́ Ta sẽ giết nhà ngươi như hàng trăm người trước kia. “
Oedipus không c̣n con đường nào chọn nữa , đành phải gật đầu mà thôi.
Sphinx hỏi :
- Con ǵ mà ban sáng đi bốn chân , đến trưa th́ đi bằng hai chân , về chiều th́ đi bằng ba chân ? Giải thích cho Ta nghe đi nào ?
- Con người . Sáng đi bằng bốn chân…v́ lúc đó nó là đứa bé , phải ḅ bằng 2 tay và 2 chân , nên gọi là bốn chân. C̣n trưa th́ nó trở thành người lớn , phải đi bằng 2 chân , c̣n khi về chiều th́ nó trở thành ông già lăo , phải đi bằng gậy , nên gọi là đi bằng ba chân.
Sphinx gầm lên một tiếng long trời lỡ đất , rồi biến mất.
Dân chúng đang đứng lấp ló gần đó , bèn hoan hô chàng trai . Họ xé bảng treo giăi thưởng cùa Vua xứ Corinth , rồi công kênh Oedipus vào thành.
Giữ lời hứa , Vua xứ Corinth cắt đất và thành Thebes cho Oedipus , đồng thời Vua gă em gái của ḿnh cho Oedipus về làm vợ.
Nhắc lại sau khi Vua Thebes Laius bị ai đó gift trên con đường hang vắng hẽm núi….th́ bà vợ Jocasta khóc lóc thăm thiết. Thương em mất chồng vô cớ , Vua Corinth đem Jocasta về xứ , ở chung hoàng thành với nhau. ( Vua Corinth gả em gái là Jocasta cho Vua Laius xứ Thebes .
Thế là tự dưng ngày đó , Oedipus được ngai vàng thành đô Thebes và người vợ vô cùng xinh đẹp.
Vua và hoàng hậu hưởng hạnh phúc , họ sanh được 4 người con. Hai trai và hai gái .
Ngày kia Vua Oedipus Rex đang tắm rửa…người vợ bước vào…Rồi chạy ra ngoài mà khóc thăm thiết. Vua Oedipus ngạc nhiên hỏi.
Người vợ mới nói thật :
- Em chính là mẹ của chàng. V́ nh́n thấy gót chân có vệt chàm đỏ mà ngày xưa em từng cho nó bú..nên em nhận ra chàng chính là con trai của em và Vua Laius .
Sét đánh bên tai. Vua Oedipus Rex té xỉu…
Tỉnh dậy , không c̣n ai bên ḿnh.
Oedipus Rex căm hờn . Như vậy ḿnh lấy mẹ ḿnh làm vợ , c̣n 4 đứa con như vậy là em ḿnh và là con ḿnh hay sao ?
Sau đó Oedipus Rex hối hận….chàng tự móc đôi mắt thành mù…
Beschreibung: cid:kyL9eP0eCjRmcUyWHnFM
https://s21.postimg.org/5mo19uqif/a_3.png (https://postimg.org/image/g9huf9ynn/)
Oedipus tự móc đôi mắt thành mù.
Rồi lẽn ra cổng thành mà đi lang thang , áo rách…tránh những nơi đông người.
V́ đui mù nên khi đi ăn xin thường bị người đời né tránh không cho cơm.
Bửa đói bửa no…nhưng một điều lạ là không đi ăn xin mà bên ḿnh vẩn có chén cơm nóng kế bên.
Lúc đầu Oedipus không biết ai lén đem cơm cho ḿnh ăn . Chàng bèn làm bộ ngũ…rồi nghe tiếng người rón rén đem cơm đến bên ḿnh , Oedipus bèn chụp được người bí mật cho cơm ấy.
Th́ ra một cô gái , gặng hỏi nhiều lần th́ mới biết con gái ruột của ḿnh theo dơi ḿnh từ khi ḿnh rời kinh thành , đui mù và ăn xin.
Biết cha đui mù , khó ḷng đi ăn xin được , nên cô gái ấy phải đi xin cơm mà nuôi cha mù ḷa.
Cô gái ấy tên là Antigone , con út của Vua Oedipus Rex xứ Thebes .
Beschreibung: cid:9Ff6ScgBSDD0FLSLF3VY
https://s21.postimg.org/c1n26ix87/a_4.png (https://postimg.org/image/nqr1uho6r/)
Antigone và em gái
Ông lăo mù Oedipus bổng nhiên nổi giận , lấy gậy đánh Antigone.
Cô gái khóc và chạy khỏi sự nổi giận của cha , không hiểu lư do ǵ mà ḿnh bị cha lấy gậy đánh đau đớn , xua đuổi ḿnh như vậy.
Nhưng cô gái ấy vẩn âm thầm xin cơm cho cha ăn khi thấy cha ngũ say bên ven đường.
Vào một buổi sáng mai….Antigone kinh hoàng khi thấy cha ḿnh treo cổ chết trên cây.
Khóc lóc thăm thiết v́ cô từ nay mất người cha tội nghiệp ấy…
Cô mai táng người cha gần một góc núi đồi hoang vắng.
Rồi cô nhịn ăn mà chết theo cha xuống suối vàng.
Dân làng chôn cô gái kế bên ngôi mộ cha ruột của cô.
Thời gian sau , dân làng thấy bên cạnh ngôi mộ của ông lăo có một loài cây thật lạ , thật đẹp.
Lá như lá nho , trổ một loài hoa hai màu sắc, đọt non quấn quít khắp nơi. Hoa non màu trắng , hoa nở nụ thành màu hồng.
Loài người từ nay có loài hoa hai màu sắc.
Hoa Antigone hayLoài Hoa Hiếu Nữ.
Beschreibung: cid:qL5FY9oGN7ji1ZltJLhk
Antigone chết v́ cha già ăn xin Oedipus Rex.
Loài hoa quấn quít quanh ngôi mộ không rời.
Rồi từ đó loài hoa nầy mọc khắp nơi trên trái đất nầy.
Hoa Nho – Hoa Antigone – Loài hoa hai màu sắc thật nhẹ nhàng và thanh khiết trước gió ven đồi.
Kỳ sau nói đến loài hoa Biện Lư được Pháp đem trồng vào xứ ta thời Pháp thuộc.
Tôn Ông G̣ Vấp có viết bài nầy cách đây trên 10 năm…
Được nhiều báo đăng tăi , nhưng họ không viết tên tác giă là Tôn Ông G̣ Vấp.
Khi đọc bài nầy, ngày xưa th́ nhà văn lăo thành bên Đan Mạch có xin tài liệu về King Oedipus và Antigone….
Tôn Ông G̣ Vấp đành xé nguyên trong sách English Literature một chapter nói về thơ kịch của Sophocles rồi gởi sang Đan Mạch cho anh Đặng Văn Nhâm vậy.
Viết xong ngày 30 tháng 9 năm 2016 tại tư gia của Tôn Ông G̣ Vấp gần gần xa xa New Port Beach…