hienchanh
01-11-2015, 23:45
Nhà báo, nhà cách mạng
Nguyễn Văn Sâm
Nguyễn Văn Sâm (sinh ngày 27 tháng 9, 1898 --- từ trần ngày10 tháng 10, 1947) là một nhà báo và chính khách Việt Nam. Ông được vua Bảo Đại đề cử làm khâm sai Nam Kỳ thời Đế quốc Việt Nam, đại diện triều đ́nh Huế ở miền Nam sau khi Liên bang Đông Dương của Pháp bị Đế quốc Nhật Bản đảo chánh tước quyền.
Ông quê ở Bang Long, tỉnh Sóc Trăng, có tiếng thông minh học giỏi từ nhỏ. Nguyễn Văn Sâm sau theo học Trường Công chánh (École des Travaux Publics) ở Hà Nội. Ông lấy vợ nhà giàu, Vương Hồng Sển ghi là hàng tỉ phú.[1]
Nghiệp làm báo
Tên của Nguyễn Văn Sâm được biết đến đầu tiên trong làng báo chí với bài vở đóng góp trên báo La Tribune Indigène của Nguyễn Phú Khai rồi làm chủ nhiệm báo Đuốc Nhà Nam[2] (tiếng Pháp: Flambeau d'Annam) nơi ông hoạt động với Bùi Quang Chiêu và Đảng Lập hiến Đông Dương.[1] Năm 1937 Nguyễn Văn Sâm nhân danh Hội trưởng Nghiệp đoàn báo giới Nam Kỳ (tiếng Pháp: Amicale des Journalistes Annamites de Cochinchine, viết tắt AJAC) ra Hà Nội họp Hội nghị báo giới Bắc Kỳ.[3] Sau đó ông ra tranh cử Hội đồng Quản hạt Nam Kỳ và đắc cử nhưng v́ lập trường chống Pháp ông bị bắt giam lỏng ở Sóc Trăng[1] năm 1939[2] sau khi nhà chức trách Pháp mở cuộc truy lùng lục soát trụ sở của AJAC vào tháng 10 năm 1939 và ra lệnh đ́nh chỉ hoạt động của hội này.[4]
Hoạt động chính trị
Từ trước năm 1945 Nguyễn Văn Sâm đă tham gia lập ra Việt Nam Quốc gia Độc lập Đảng. Có một thời ông hoạt động với bí danh Dương Sĩ Kỳ.[5]
Khi Đế quốc Nhật đảo chính thực dân Pháp ngày 9 tháng 3 năm 1945 và Thủ tướng Trần Trọng Kim nhân danh vua Bảo Đại đứng ra lập chính phủ của Đế quốc Việt Nam th́ Nguyễn Văn Sâm được chọn là khâm sai Nam Kỳ theo dụ 108,[6] tức đại diện của nhà vua ở miền Nam kể từ ngày 14 tháng 8.[7] Phe cộng sản th́ tổ chức chống đối, kêu gọi tẩy chay việc đón tiếp vị khâm sai ở Sài G̣n.[8] Chỉ được 10 ngày th́ vua Bảo Đại thoái vị, Nguyễn Văn Sâm phải trao quyền lại cho lực lượng Việt Minh[9] của Lâm ủy hành chánh Trần Văn Giàu. Tuy nhiên thực dân Pháp mở cuộc tái chiếm Nam Kỳ bằng vơ lực vào tháng 9, 1945 khiến Nguyễn Văn Sâm cùng Chủ tịch Hội đồng Nam Kỳ Trần Văn Ân, Phó Khâm sai Hồ Văn Ngà và Đô trưởng Sài G̣n-Chợ Lớn Kha Vạng Cân phải rút lui khỏi thành phố và lập Ủy ban Phong toả Sài G̣n-Chợ Lớn để cố cầm chân quân đội Pháp.[5][10]
Sang năm 1946 ông đại diện Việt Nam Quốc gia Độc lập Đảng đến họp ở Bà Quẹo, ngoại ô Sài G̣n vào ngày 20 tháng 4 để cùng các đảng phái và đoàn thể tôn giáo khác ở Nam Kỳ lập Mặt trận Quốc gia Liên hiệp hầu tranh thủ với đảng Cộng sản Việt Nam trong việc chống Pháp.[11]
Khi Đảng Quốc gia Độc lập suy thoái với nhiều thành viên ngă theo cộng sản[5] th́ Nguyễn Văn Sâm là một trong những người sáng lập ra Đảng Dân Xă Việt Nam vào năm 1946, chủ yếu với thành phần Phật giáo Ḥa Hảo; sau ông lên làm chủ tịch Đảng.[12]
Khi chính phủ Nam Kỳ Quốc của Nguyễn Văn Thinh h́nh thành năm 1947 th́ đảng viên Dân xă Nguyễn Văn Sâm được chọn làm Đại diện Ngoại giao.[13] Ông là người đứng ra lập Mặt trận Thống nhứt Toàn quốc, tức Mặt trận Quốc gia Thống nhứt vào tháng 8 ủng hộ việc đưa cựu hoàng Bảo Đại lên thống lĩnh các lực lượng không cộng sản để đ̣i độc lập từ tay người Pháp.[7][14] Tuy tham chính trong chính phủ Nam Kỳ Quốc, ông cùng Tổng trưởng Thông tin Trần Văn Ân muốn thống nhất Nam Kỳ vào với Trung và Bắc Kỳ nên có người cho là Pháp đă cho người ám sát ông[13] trên đường Cây Mai, Chợ Lớn. Thuyết khác th́ cho là lực lượng Việt Minh[5] do Nguyễn Văn Trấn và Cao Đăng Chiếm ra lệnh giết ông[15] v́ cả hai phe, Pháp lẫn Việt Minh đều thù ghét ông.[16]
Trần Trọng Kim trong cuốn Một cơn gió bụi nhận xét Nguyễn Văn Sâm là người "ôn ḥa trầm tĩnh, ngay chính và hết ḷng lo việc nước".[17]
Tên của ông thời Việt Nam Cộng ḥa được đặt cho một con đường[18] ở Sài G̣n (thay thế rue d'Ayot thời Pháp thuộc) và cây cầu "Ba cẳng" ở đường Phùng Hưng.[1] (19)
Chú thích:
1- "Nhớ Trường Cũ Primaire Sốc Trăng" của Vương Hồng Sển
2- Nguyễn Văn Sâm
3- Việt Nam - những sự kiện lịch sử (từ năm 1930 đến năm 1940)
4- McHale, Shawn Frederick. Print and Power: Confucianism, Communism and Buddhism in the Making of Modern Vietnam. Honolulu, HI: University of Hawai'i Press, 2004. tr 57
5- Tiểu sử cụ Trần Văn Ân
6- Thành tích Chính phủ Trần Trọng Kim
7- a ă Nhân vật chí: Nhân vật Quốc gia
8- "Tiến tới Cách mạng tháng Tám"
9- Phía Bên Kia Cuộc Cách Mạng 1945: Đế Quốc Việt Nam (3-8/1945)
10- Giấc mơ lănh tụ
11- Nguyễn B́nh Và Mặt Trận Quốc Gia Liên Hiệp
12- "Cao Đài, Ḥa Hảo, B́nh Xuyên cho tới năm 1954" theo Viettide
13- Lịch sử la cờ Quốc gia Việt Nam
14 -Buttinger, Joseph. The Smaller Dragon. New York: Praeger Publishers, 1970. tr 457
15 - QUỐC GIA VIỆT NAM
16 - Trần Trọng Kim. Một cơn gió bụi. Chương XI tr 56
17 TrầnTrọng Kim. Một cơn gió bụi. Chương XI tr 57
18, 19 - Sau năm 1975 đổi tên là đường Nguyễn Thái B́nh
Nguyễn Văn Sâm
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Nguyễn Văn Sâm
Nguyễn Văn Sâm (sinh ngày 27 tháng 9, 1898 --- từ trần ngày10 tháng 10, 1947) là một nhà báo và chính khách Việt Nam. Ông được vua Bảo Đại đề cử làm khâm sai Nam Kỳ thời Đế quốc Việt Nam, đại diện triều đ́nh Huế ở miền Nam sau khi Liên bang Đông Dương của Pháp bị Đế quốc Nhật Bản đảo chánh tước quyền.
Ông quê ở Bang Long, tỉnh Sóc Trăng, có tiếng thông minh học giỏi từ nhỏ. Nguyễn Văn Sâm sau theo học Trường Công chánh (École des Travaux Publics) ở Hà Nội. Ông lấy vợ nhà giàu, Vương Hồng Sển ghi là hàng tỉ phú.[1]
Nghiệp làm báo
Tên của Nguyễn Văn Sâm được biết đến đầu tiên trong làng báo chí với bài vở đóng góp trên báo La Tribune Indigène của Nguyễn Phú Khai rồi làm chủ nhiệm báo Đuốc Nhà Nam[2] (tiếng Pháp: Flambeau d'Annam) nơi ông hoạt động với Bùi Quang Chiêu và Đảng Lập hiến Đông Dương.[1] Năm 1937 Nguyễn Văn Sâm nhân danh Hội trưởng Nghiệp đoàn báo giới Nam Kỳ (tiếng Pháp: Amicale des Journalistes Annamites de Cochinchine, viết tắt AJAC) ra Hà Nội họp Hội nghị báo giới Bắc Kỳ.[3] Sau đó ông ra tranh cử Hội đồng Quản hạt Nam Kỳ và đắc cử nhưng v́ lập trường chống Pháp ông bị bắt giam lỏng ở Sóc Trăng[1] năm 1939[2] sau khi nhà chức trách Pháp mở cuộc truy lùng lục soát trụ sở của AJAC vào tháng 10 năm 1939 và ra lệnh đ́nh chỉ hoạt động của hội này.[4]
Hoạt động chính trị
Từ trước năm 1945 Nguyễn Văn Sâm đă tham gia lập ra Việt Nam Quốc gia Độc lập Đảng. Có một thời ông hoạt động với bí danh Dương Sĩ Kỳ.[5]
Khi Đế quốc Nhật đảo chính thực dân Pháp ngày 9 tháng 3 năm 1945 và Thủ tướng Trần Trọng Kim nhân danh vua Bảo Đại đứng ra lập chính phủ của Đế quốc Việt Nam th́ Nguyễn Văn Sâm được chọn là khâm sai Nam Kỳ theo dụ 108,[6] tức đại diện của nhà vua ở miền Nam kể từ ngày 14 tháng 8.[7] Phe cộng sản th́ tổ chức chống đối, kêu gọi tẩy chay việc đón tiếp vị khâm sai ở Sài G̣n.[8] Chỉ được 10 ngày th́ vua Bảo Đại thoái vị, Nguyễn Văn Sâm phải trao quyền lại cho lực lượng Việt Minh[9] của Lâm ủy hành chánh Trần Văn Giàu. Tuy nhiên thực dân Pháp mở cuộc tái chiếm Nam Kỳ bằng vơ lực vào tháng 9, 1945 khiến Nguyễn Văn Sâm cùng Chủ tịch Hội đồng Nam Kỳ Trần Văn Ân, Phó Khâm sai Hồ Văn Ngà và Đô trưởng Sài G̣n-Chợ Lớn Kha Vạng Cân phải rút lui khỏi thành phố và lập Ủy ban Phong toả Sài G̣n-Chợ Lớn để cố cầm chân quân đội Pháp.[5][10]
Sang năm 1946 ông đại diện Việt Nam Quốc gia Độc lập Đảng đến họp ở Bà Quẹo, ngoại ô Sài G̣n vào ngày 20 tháng 4 để cùng các đảng phái và đoàn thể tôn giáo khác ở Nam Kỳ lập Mặt trận Quốc gia Liên hiệp hầu tranh thủ với đảng Cộng sản Việt Nam trong việc chống Pháp.[11]
Khi Đảng Quốc gia Độc lập suy thoái với nhiều thành viên ngă theo cộng sản[5] th́ Nguyễn Văn Sâm là một trong những người sáng lập ra Đảng Dân Xă Việt Nam vào năm 1946, chủ yếu với thành phần Phật giáo Ḥa Hảo; sau ông lên làm chủ tịch Đảng.[12]
Khi chính phủ Nam Kỳ Quốc của Nguyễn Văn Thinh h́nh thành năm 1947 th́ đảng viên Dân xă Nguyễn Văn Sâm được chọn làm Đại diện Ngoại giao.[13] Ông là người đứng ra lập Mặt trận Thống nhứt Toàn quốc, tức Mặt trận Quốc gia Thống nhứt vào tháng 8 ủng hộ việc đưa cựu hoàng Bảo Đại lên thống lĩnh các lực lượng không cộng sản để đ̣i độc lập từ tay người Pháp.[7][14] Tuy tham chính trong chính phủ Nam Kỳ Quốc, ông cùng Tổng trưởng Thông tin Trần Văn Ân muốn thống nhất Nam Kỳ vào với Trung và Bắc Kỳ nên có người cho là Pháp đă cho người ám sát ông[13] trên đường Cây Mai, Chợ Lớn. Thuyết khác th́ cho là lực lượng Việt Minh[5] do Nguyễn Văn Trấn và Cao Đăng Chiếm ra lệnh giết ông[15] v́ cả hai phe, Pháp lẫn Việt Minh đều thù ghét ông.[16]
Trần Trọng Kim trong cuốn Một cơn gió bụi nhận xét Nguyễn Văn Sâm là người "ôn ḥa trầm tĩnh, ngay chính và hết ḷng lo việc nước".[17]
Tên của ông thời Việt Nam Cộng ḥa được đặt cho một con đường[18] ở Sài G̣n (thay thế rue d'Ayot thời Pháp thuộc) và cây cầu "Ba cẳng" ở đường Phùng Hưng.[1] (19)
Chú thích:
1- "Nhớ Trường Cũ Primaire Sốc Trăng" của Vương Hồng Sển
2- Nguyễn Văn Sâm
3- Việt Nam - những sự kiện lịch sử (từ năm 1930 đến năm 1940)
4- McHale, Shawn Frederick. Print and Power: Confucianism, Communism and Buddhism in the Making of Modern Vietnam. Honolulu, HI: University of Hawai'i Press, 2004. tr 57
5- Tiểu sử cụ Trần Văn Ân
6- Thành tích Chính phủ Trần Trọng Kim
7- a ă Nhân vật chí: Nhân vật Quốc gia
8- "Tiến tới Cách mạng tháng Tám"
9- Phía Bên Kia Cuộc Cách Mạng 1945: Đế Quốc Việt Nam (3-8/1945)
10- Giấc mơ lănh tụ
11- Nguyễn B́nh Và Mặt Trận Quốc Gia Liên Hiệp
12- "Cao Đài, Ḥa Hảo, B́nh Xuyên cho tới năm 1954" theo Viettide
13- Lịch sử la cờ Quốc gia Việt Nam
14 -Buttinger, Joseph. The Smaller Dragon. New York: Praeger Publishers, 1970. tr 457
15 - QUỐC GIA VIỆT NAM
16 - Trần Trọng Kim. Một cơn gió bụi. Chương XI tr 56
17 TrầnTrọng Kim. Một cơn gió bụi. Chương XI tr 57
18, 19 - Sau năm 1975 đổi tên là đường Nguyễn Thái B́nh
Nguyễn Văn Sâm
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia