BigBoy
23-05-2025, 22:34
https://eadn-wc04-9642573.nxedge.io/wp-content/uploads/2025/05/chinh-sach-thu-696x452.jpg
Ngay giữa lúc nước Mỹ bước vào mùa tranh cử sôi động, một cuộc chiến pháp lư mang tính hiến định đă nổ ra giữa 12 tiểu bang và chính quyền Tổng thống Donald Trump – tất cả xoay quanh một quyết định đánh thuế gây tranh căi mà ông Trump gọi là “Ngày giải phóng”.
Hôm 21 tháng 5, tại Ṭa án Thương mại quốc tế đặt tại Manhattan, New York, một hội đồng gồm ba thẩm phán đă nghe các lập luận từ cả hai phía trong vụ kiện do các tổng chưởng lư của New York, Illinois, Oregon cùng chín tiểu bang khác khởi xướng. Đây là lần đầu tiên một liên minh tiểu bang thách thức trực diện tính hợp pháp trong việc Tổng thống sử dụng t́nh trạng khẩn cấp quốc gia để áp thuế hàng loạt đối với các đối tác thương mại, bao gồm cả Trung Quốc, Mexico và Canada.
Trọng tâm của vụ kiện là Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) – một công cụ được ban hành từ thời Chiến tranh Lạnh, cho phép tổng thống hành động trong những t́nh huống đe dọa đặc biệt. Các tiểu bang cho rằng ông Trump đă bóp méo tinh thần của đạo luật này để mở đường cho chính sách thuế quan đơn phương, bất kể bối cảnh hay mục đích.
Luật sư Brian Marshall, đại diện tiểu bang Oregon, tuyên bố trước ṭa rằng ông Trump “đă vẽ ra một h́nh ảnh sai lệch về quyền lực của ḿnh” khi cho rằng IEEPA cho phép ông áp thuế không giới hạn, không cần sự phê chuẩn của Quốc hội hay ṭa án. “IEEPA không phải là tấm séc trắng cho Tổng thống vẽ ra chính sách thương mại tùy tiện,” ông Marshall nói.
Trái lại, đại diện chính quyền Tổng thống Trump, ông Brett Shumate, bảo vệ quyết định này bằng cách viện dẫn mối nguy từ ḍng chảy ma túy xuyên biên giới và t́nh trạng thâm hụt thương mại kéo dài đă “làm rỗng ruột nền sản xuất nội địa.” Ông Shumate khẳng định Tổng thống có quyền áp thuế như một biện pháp gây sức ép buộc các nước đối tác quay lại bàn đàm phán.
Thậm chí, chính quyền ông Trump c̣n lập luận rằng quyết định ban bố t́nh trạng khẩn cấp là vấn đề chính trị – một lĩnh vực mà tư pháp không có quyền can thiệp. Họ nhấn mạnh rằng Quốc hội, nếu muốn, có đủ công cụ để giới hạn quyền lực tổng thống và ông Trump đă có tham vấn với cơ quan lập pháp trước khi triển khai thuế quan.
Vấn đề không chỉ nằm ở việc tranh căi ai có quyền – mà c̣n là liệu nước Mỹ có đang lạm dụng ngôn ngữ “khẩn cấp quốc gia” cho các mục tiêu kinh tế và chính trị hay không. Nếu ṭa đứng về phía các tiểu bang, đây sẽ là một tiền lệ lớn, không chỉ với ông Trump mà với mọi tổng thống sau này.
Chính sách “Ngày giải phóng” mà ông Trump công bố hồi đầu tháng 4 – với hàng loạt mức thuế đánh vào gần như toàn bộ hàng nhập khẩu – đă làm bùng nổ làn sóng phản đối. Cho đến nay, đă có tám vụ kiện liên quan được đệ tŕnh lên Ṭa án Thương mại quốc tế, trong đó sáu vụ đang được thụ lư.
Cuộc tranh luận này không chỉ xoay quanh luật – mà c̣n phản ánh một nước Mỹ đang vật lộn giữa hai mô h́nh: bảo hộ và toàn cầu hóa. Và trong lúc các thẩm phán cân nhắc từng ḍng luật, th́ người dân Mỹ – đặc biệt là các cử tri tại các bang sản xuất – cũng đang chờ đợi xem: ai thực sự nắm tay lái của nền kinh tế quốc gia?
Ngay giữa lúc nước Mỹ bước vào mùa tranh cử sôi động, một cuộc chiến pháp lư mang tính hiến định đă nổ ra giữa 12 tiểu bang và chính quyền Tổng thống Donald Trump – tất cả xoay quanh một quyết định đánh thuế gây tranh căi mà ông Trump gọi là “Ngày giải phóng”.
Hôm 21 tháng 5, tại Ṭa án Thương mại quốc tế đặt tại Manhattan, New York, một hội đồng gồm ba thẩm phán đă nghe các lập luận từ cả hai phía trong vụ kiện do các tổng chưởng lư của New York, Illinois, Oregon cùng chín tiểu bang khác khởi xướng. Đây là lần đầu tiên một liên minh tiểu bang thách thức trực diện tính hợp pháp trong việc Tổng thống sử dụng t́nh trạng khẩn cấp quốc gia để áp thuế hàng loạt đối với các đối tác thương mại, bao gồm cả Trung Quốc, Mexico và Canada.
Trọng tâm của vụ kiện là Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) – một công cụ được ban hành từ thời Chiến tranh Lạnh, cho phép tổng thống hành động trong những t́nh huống đe dọa đặc biệt. Các tiểu bang cho rằng ông Trump đă bóp méo tinh thần của đạo luật này để mở đường cho chính sách thuế quan đơn phương, bất kể bối cảnh hay mục đích.
Luật sư Brian Marshall, đại diện tiểu bang Oregon, tuyên bố trước ṭa rằng ông Trump “đă vẽ ra một h́nh ảnh sai lệch về quyền lực của ḿnh” khi cho rằng IEEPA cho phép ông áp thuế không giới hạn, không cần sự phê chuẩn của Quốc hội hay ṭa án. “IEEPA không phải là tấm séc trắng cho Tổng thống vẽ ra chính sách thương mại tùy tiện,” ông Marshall nói.
Trái lại, đại diện chính quyền Tổng thống Trump, ông Brett Shumate, bảo vệ quyết định này bằng cách viện dẫn mối nguy từ ḍng chảy ma túy xuyên biên giới và t́nh trạng thâm hụt thương mại kéo dài đă “làm rỗng ruột nền sản xuất nội địa.” Ông Shumate khẳng định Tổng thống có quyền áp thuế như một biện pháp gây sức ép buộc các nước đối tác quay lại bàn đàm phán.
Thậm chí, chính quyền ông Trump c̣n lập luận rằng quyết định ban bố t́nh trạng khẩn cấp là vấn đề chính trị – một lĩnh vực mà tư pháp không có quyền can thiệp. Họ nhấn mạnh rằng Quốc hội, nếu muốn, có đủ công cụ để giới hạn quyền lực tổng thống và ông Trump đă có tham vấn với cơ quan lập pháp trước khi triển khai thuế quan.
Vấn đề không chỉ nằm ở việc tranh căi ai có quyền – mà c̣n là liệu nước Mỹ có đang lạm dụng ngôn ngữ “khẩn cấp quốc gia” cho các mục tiêu kinh tế và chính trị hay không. Nếu ṭa đứng về phía các tiểu bang, đây sẽ là một tiền lệ lớn, không chỉ với ông Trump mà với mọi tổng thống sau này.
Chính sách “Ngày giải phóng” mà ông Trump công bố hồi đầu tháng 4 – với hàng loạt mức thuế đánh vào gần như toàn bộ hàng nhập khẩu – đă làm bùng nổ làn sóng phản đối. Cho đến nay, đă có tám vụ kiện liên quan được đệ tŕnh lên Ṭa án Thương mại quốc tế, trong đó sáu vụ đang được thụ lư.
Cuộc tranh luận này không chỉ xoay quanh luật – mà c̣n phản ánh một nước Mỹ đang vật lộn giữa hai mô h́nh: bảo hộ và toàn cầu hóa. Và trong lúc các thẩm phán cân nhắc từng ḍng luật, th́ người dân Mỹ – đặc biệt là các cử tri tại các bang sản xuất – cũng đang chờ đợi xem: ai thực sự nắm tay lái của nền kinh tế quốc gia?