Quada09
19-05-2025, 23:57
Chiều hôm ấy Trung tâm photocoppy Hoa Lan của tôi đông nghẹt người. Già, trẻ, trung niên, trai, gái, thôi th́ đủ lứa tuổi, người nào người nấy nom cứ nhớn nhác. Mà lạ, phôtô đến hàng mấy trăm bản của mấy chục người mà sao bản nào cũng hệt như bản nào. Thấy lạ, tôi hỏi một cậu choai choai:
- Cậu phôtô để làm cái khỉ ǵ thế?
- Này ông!- Cậu ta trợn mắt, giọng hách dịch - Làm thuê th́ im cái mồm! Biết làm ǵ cho chóng già.
Tôi tức quá nhưng đành ngậm miệng. Nhưng khổ nỗi, tôi có tính xấu là cứ ṭ ṃ. Thế nên, cậu choai choai đi rồi, tôi hỏi nhỏ một anh trung niên:
- Anh phôtô ǵ mà nhiều thế?
- À, tài liệu nghiên cứu ấy mà.
Anh trung niên có dáng cao to, đẹp trai. Anh đưa tay vuốt mái tóc ngược lên, mỉm cười. Tôi biết ngay là anh ta nói dối v́ tài liệu của anh cũng hệt của cậu choai choai. Chẳng lẽ ngần ấy người cùng cơ quan nghiên cứu à? Mà thôi, mặc kệ người ta! Nghĩ thế, tôi cắm cúi làm, thỉnh thoảng lại nở nụ cười xă giao với khách rồi cầm tiền công xếp vào cái ḥm sắt. Gần 12 giờ đêm tôi mới phôtô xong những bản giống nhau cho hàng trăm người khác nhau. Mệt nhoài nhưng mà sướng đáo để v́ hôm nay thắng to. Khoá máy, đóng cửa, tôi nằm vật ra giường, thiu thiu ngủ. Bỗng có tiếng gơ cửa. Một giọng khẩn thiết lọt vào pḥng.
- Anh phôtô ơi! C̣n thức đấy chứ? Phôtô cho tôi ít tài liệu.
- À, hà! - Tôi nghe đă rơ, nhưng giả bộ ngái ngủ - Làm ǵ th́ cũng phải sáng mai. Đêm hôm khuya khoắt c̣n phô mới chả tô.
- Thôi mà! Có tiền to, tiền tươi đây.
Tôi ầm ừ mấy tiếng rồi ra mở cửa. Một người trạc ngoài năm mươi, tóc ngả bạc, đeo kính lăo, tay cầm một xếp giấy bước vội vào pḥng như sợ tôi thay đổi ư định. Tôi cầm sấp tài liệu của bác ấy đặt vào máy. Tôi giật ḿnh, nghĩ "Quái quỷ, từ chiều đến đêm người nào cũng chỉ phôtô một thứ tài liệu này là sao nhỉ? Có ma làm cả lũ mất rồi!". Thấy ông già ngồi thừ mặt trên ghế, tôi vừa thương vừa ṭ ṃ. Tôi dừng tay máy, hỏi nhỏ:
- H́nh như bác phôtô tài liệu nghiên cứu khoa học?
- Ồ! - Ông già nghênh cái kính lăo nh́n tôi, mái tóc bạc rung rung - Nghiên cứu ǵ đâu! Mai đi thi, phải có tài liệu, không toi.
- Toi là sao, hả bác?
- Toi là hỏng chứ sao! - Ông già thật thà - Thi không đỗ là toi. Về cơ quan sau này không có bằng đại học th́ không được đề bạt là toi, không được tăng lương cũng toi. Toi tất!
- Mà bác thi trường ǵ quan trọng thế?
- Đại học tại chức ấy mà! - Ông già chậc lưỡi.
- Ồ, hẳn nào từ chiều đến giờ...
Tôi định nói hẳn nào từ chiều đến giờ bao nhiêu người phôtô cùng một loại tài liệu để chuẩn bị “photocoppy”, tức là “quay phim”, tức là “đạo văn”, tức là ăn cắp chữ nghĩa ấy mà, khi thi tốt nghiệp, nhưng sợ mếch ḷng ông già, đành im mồm.
Tôi im mồm nhưng đầu cứ nghĩ vẩn vơ. Nước ḿnh thời mở cửa, nghĩ ra nhiều cái đại học mới lạ, vô cùng thiết thực. Đại học chính qui. Đại học từ xa. Đại học liên kết. Đại học tại chức. Tại chức chính trị. Tại chức kinh tế. Tại chức quản lí. Tại chức sư phạm. Tại chức nông nghiệp. Tại chức ngoại ngữ. Tại chức giao thông. Tại chức xây dựng. Tại chức tổng hợp. Tại chức thạc sỹ. Tại chức tiến sỹ. Cứ gọi là tít mù tại chức, miên man tại chức, sướng nhá. Sinh viên đại học tại chức như ông già đây, dĩ nhiên rồi, nhưng tôi biết c̣n nhiều sinh viên không tại chức mà vẫn học đại học tại chức.
Thằng Bảy, cái Mai, thằng Sủng, cái Nụ, thằng Tum, nhiều nữa, toàn con ông cháu cha, thi không đỗ đại học chính qui, liền thi vào tại chức. Chúng nó ra trường là có công ăn việc làm ngay, làm ở các cơ quan quan trọng, lương bổng khá, có đứa chỉ vài ba năm đă được đề bạt ông nọ bà kia, chứ bỡn! C̣n bao bạn học của chúng thi đỗ vào đại học chính qui, học khá giỏi cả, khi ra trường, chả mấy đứa t́m được công ăn việc làm. Có lẽ tôi cũng bỏ nghề phôtô để thi vào đại học tại chức xem sao. May ra tôi được đổi đời. May ra tôi có điều kiện phát triển, thăng tiến, kiếm ăn dễ dàng hơn.
Thôi kệ! Dù sao th́ cũng cảm ơn đại học tại chức, để cho tôi có dịp kiếm ăn theo. Nghĩ thế nên tôi nh́n ông già tại chức với ánh mắt tŕu mến và thầm xuưt xoa: "Hoan hô tại chức! Ôi, cảm ơn đại học tại chức! Mỗi năm mươi lần thi tại chức th́ cái thằng em phôtô xin được hầu suốt đêm ạ!".
Hoàng Thế Sinh
- Cậu phôtô để làm cái khỉ ǵ thế?
- Này ông!- Cậu ta trợn mắt, giọng hách dịch - Làm thuê th́ im cái mồm! Biết làm ǵ cho chóng già.
Tôi tức quá nhưng đành ngậm miệng. Nhưng khổ nỗi, tôi có tính xấu là cứ ṭ ṃ. Thế nên, cậu choai choai đi rồi, tôi hỏi nhỏ một anh trung niên:
- Anh phôtô ǵ mà nhiều thế?
- À, tài liệu nghiên cứu ấy mà.
Anh trung niên có dáng cao to, đẹp trai. Anh đưa tay vuốt mái tóc ngược lên, mỉm cười. Tôi biết ngay là anh ta nói dối v́ tài liệu của anh cũng hệt của cậu choai choai. Chẳng lẽ ngần ấy người cùng cơ quan nghiên cứu à? Mà thôi, mặc kệ người ta! Nghĩ thế, tôi cắm cúi làm, thỉnh thoảng lại nở nụ cười xă giao với khách rồi cầm tiền công xếp vào cái ḥm sắt. Gần 12 giờ đêm tôi mới phôtô xong những bản giống nhau cho hàng trăm người khác nhau. Mệt nhoài nhưng mà sướng đáo để v́ hôm nay thắng to. Khoá máy, đóng cửa, tôi nằm vật ra giường, thiu thiu ngủ. Bỗng có tiếng gơ cửa. Một giọng khẩn thiết lọt vào pḥng.
- Anh phôtô ơi! C̣n thức đấy chứ? Phôtô cho tôi ít tài liệu.
- À, hà! - Tôi nghe đă rơ, nhưng giả bộ ngái ngủ - Làm ǵ th́ cũng phải sáng mai. Đêm hôm khuya khoắt c̣n phô mới chả tô.
- Thôi mà! Có tiền to, tiền tươi đây.
Tôi ầm ừ mấy tiếng rồi ra mở cửa. Một người trạc ngoài năm mươi, tóc ngả bạc, đeo kính lăo, tay cầm một xếp giấy bước vội vào pḥng như sợ tôi thay đổi ư định. Tôi cầm sấp tài liệu của bác ấy đặt vào máy. Tôi giật ḿnh, nghĩ "Quái quỷ, từ chiều đến đêm người nào cũng chỉ phôtô một thứ tài liệu này là sao nhỉ? Có ma làm cả lũ mất rồi!". Thấy ông già ngồi thừ mặt trên ghế, tôi vừa thương vừa ṭ ṃ. Tôi dừng tay máy, hỏi nhỏ:
- H́nh như bác phôtô tài liệu nghiên cứu khoa học?
- Ồ! - Ông già nghênh cái kính lăo nh́n tôi, mái tóc bạc rung rung - Nghiên cứu ǵ đâu! Mai đi thi, phải có tài liệu, không toi.
- Toi là sao, hả bác?
- Toi là hỏng chứ sao! - Ông già thật thà - Thi không đỗ là toi. Về cơ quan sau này không có bằng đại học th́ không được đề bạt là toi, không được tăng lương cũng toi. Toi tất!
- Mà bác thi trường ǵ quan trọng thế?
- Đại học tại chức ấy mà! - Ông già chậc lưỡi.
- Ồ, hẳn nào từ chiều đến giờ...
Tôi định nói hẳn nào từ chiều đến giờ bao nhiêu người phôtô cùng một loại tài liệu để chuẩn bị “photocoppy”, tức là “quay phim”, tức là “đạo văn”, tức là ăn cắp chữ nghĩa ấy mà, khi thi tốt nghiệp, nhưng sợ mếch ḷng ông già, đành im mồm.
Tôi im mồm nhưng đầu cứ nghĩ vẩn vơ. Nước ḿnh thời mở cửa, nghĩ ra nhiều cái đại học mới lạ, vô cùng thiết thực. Đại học chính qui. Đại học từ xa. Đại học liên kết. Đại học tại chức. Tại chức chính trị. Tại chức kinh tế. Tại chức quản lí. Tại chức sư phạm. Tại chức nông nghiệp. Tại chức ngoại ngữ. Tại chức giao thông. Tại chức xây dựng. Tại chức tổng hợp. Tại chức thạc sỹ. Tại chức tiến sỹ. Cứ gọi là tít mù tại chức, miên man tại chức, sướng nhá. Sinh viên đại học tại chức như ông già đây, dĩ nhiên rồi, nhưng tôi biết c̣n nhiều sinh viên không tại chức mà vẫn học đại học tại chức.
Thằng Bảy, cái Mai, thằng Sủng, cái Nụ, thằng Tum, nhiều nữa, toàn con ông cháu cha, thi không đỗ đại học chính qui, liền thi vào tại chức. Chúng nó ra trường là có công ăn việc làm ngay, làm ở các cơ quan quan trọng, lương bổng khá, có đứa chỉ vài ba năm đă được đề bạt ông nọ bà kia, chứ bỡn! C̣n bao bạn học của chúng thi đỗ vào đại học chính qui, học khá giỏi cả, khi ra trường, chả mấy đứa t́m được công ăn việc làm. Có lẽ tôi cũng bỏ nghề phôtô để thi vào đại học tại chức xem sao. May ra tôi được đổi đời. May ra tôi có điều kiện phát triển, thăng tiến, kiếm ăn dễ dàng hơn.
Thôi kệ! Dù sao th́ cũng cảm ơn đại học tại chức, để cho tôi có dịp kiếm ăn theo. Nghĩ thế nên tôi nh́n ông già tại chức với ánh mắt tŕu mến và thầm xuưt xoa: "Hoan hô tại chức! Ôi, cảm ơn đại học tại chức! Mỗi năm mươi lần thi tại chức th́ cái thằng em phôtô xin được hầu suốt đêm ạ!".
Hoàng Thế Sinh