BigBoy
15-05-2025, 01:10
https://eadn-wc04-9642573.nxedge.io/wp-content/uploads/2025/05/ba-thap-ky-696x445.jpg
Giữa núi rừng hoang vu nối liền tỉnh Quảng Nam và Kon Tum, hơn 1,000 người Xơ Đăng ở thôn 3, xă Trà Vinh, huyện Nam Trà My vẫn sống lặng lẽ trong cái gọi là “khoảng trống chính sách.” Ba mươi năm qua, họ tồn tại như những cái bóng, không điện, không nước sạch, không hộ khẩu hợp pháp trên mảnh đất ḿnh đang ở.
Để đến được nơi này, phải mất hơn hai giờ lội bộ xuyên rừng rậm, vượt dốc đá lởm chởm và bùn lầy bám chặt gót chân. Nhưng điều nghịch lư nhất là: dù hộ khẩu thuộc tỉnh Quảng Nam, nhưng đất họ cư ngụ lại nằm sâu trong địa phận Kon Tum. Không thuộc về ai, họ cũng chẳng được ai nh́n nhận.
Trong những căn nhà sàn cũ kỹ bám mép vực, người dân sống nhờ vào vài sào rẫy nhỏ hoặc chăn nuôi con gà, con lợn. Không điện lưới, không sóng điện thoại, không một trạm y tế, không trường học đủ gần – đời sống nơi đây như bị đóng băng giữa thế kỷ trước.
Ông Lê Quang Niết, 32 tuổi, kể: “Ở đây ai ốm đau là coi như đánh cược với mạng sống. Mới tháng rồi, một cháu bé năm tuổi và một người lớn chết v́ không kịp đưa đi viện.” Họ phải thay phiên nhau khiêng người bệnh trên vơng, băng rừng cả chục cây số ra trung tâm y tế huyện.
Trẻ em cũng không có con đường học hành bằng phẳng. Từ lớp Ba, các em phải rời nhà xuống xă Trà Vinh cách đó hơn 10 cây số để học nội trú. Lên cấp Ba th́ phải xuống tận trung tâm huyện Nam Trà My. “Con tôi đi học gần ba tiếng mới tới nơi. Ngày mưa, trượt chân là chuyện thường,” anh Cảnh nói, giọng u uất.
Dù sống giữa rừng, nhưng đất canh tác hiếm hoi. Cây công nghiệp như keo không trồng được v́ không có đường cho xe vận chuyển. Mọi thứ làm ra chỉ để cầm hơi. “Không có điện, không có đường, xe tải không vào được th́ trồng cây ǵ cũng như không,” cô Nguyễn Thị Quỳnh, 23 tuổi, than thở.
Cả ngàn con người ở đây không ai có sổ đỏ, không vay được ngân hàng, không mua bán đất hợp pháp. “Hộ khẩu Quảng Nam, đất th́ Kon Tum. Muốn làm ǵ cũng vướng,” ông Nguyễn Hải, già làng 60 tuổi, nói. Muốn có nước sạch, họ phải dẫn ống từ con suối cách làng 5 cây số – nhưng mùa hạn th́ cạn, mùa mưa th́ đục ngầu.
Mỗi mùa mưa băo, thôn bị cô lập hoàn toàn. Đất trơn như bôi mỡ, người già và trẻ nhỏ không dám bước chân ra khỏi nhà. Sợ nhất là sạt lở. Và sợ hơn nữa là chẳng ai biết họ đang gặp nguy hiểm.
Cả hai tỉnh Kon Tum và Quảng Nam suốt nhiều năm qua vẫn chưa giải quyết xong t́nh trạng chồng lấn địa giới. Cuộc sống của người dân thôn 3 v́ vậy vẫn bị treo lơ lửng giữa những cuộc họp chưa có hồi kết.
Chủ tịch tỉnh Quảng Nam, ông Lê Văn Dũng, chỉ hứa sẽ “lấy ư kiến dân” để chọn giữa hai phương án: hoặc ở lại và chuyển hộ khẩu sang Kon Tum, hoặc di dời về xă Trà Vinh nếu có khu tái định cư.
Nhưng người dân ở đây đă nghe hứa từ hàng chục năm trước. Và cho đến lúc này, họ vẫn đang sống tạm bợ trên mảnh đất không thuộc về ḿnh, giữa một đất nước mà bản đồ hành chính dường như đă bỏ sót họ từ lâu.
Giữa núi rừng hoang vu nối liền tỉnh Quảng Nam và Kon Tum, hơn 1,000 người Xơ Đăng ở thôn 3, xă Trà Vinh, huyện Nam Trà My vẫn sống lặng lẽ trong cái gọi là “khoảng trống chính sách.” Ba mươi năm qua, họ tồn tại như những cái bóng, không điện, không nước sạch, không hộ khẩu hợp pháp trên mảnh đất ḿnh đang ở.
Để đến được nơi này, phải mất hơn hai giờ lội bộ xuyên rừng rậm, vượt dốc đá lởm chởm và bùn lầy bám chặt gót chân. Nhưng điều nghịch lư nhất là: dù hộ khẩu thuộc tỉnh Quảng Nam, nhưng đất họ cư ngụ lại nằm sâu trong địa phận Kon Tum. Không thuộc về ai, họ cũng chẳng được ai nh́n nhận.
Trong những căn nhà sàn cũ kỹ bám mép vực, người dân sống nhờ vào vài sào rẫy nhỏ hoặc chăn nuôi con gà, con lợn. Không điện lưới, không sóng điện thoại, không một trạm y tế, không trường học đủ gần – đời sống nơi đây như bị đóng băng giữa thế kỷ trước.
Ông Lê Quang Niết, 32 tuổi, kể: “Ở đây ai ốm đau là coi như đánh cược với mạng sống. Mới tháng rồi, một cháu bé năm tuổi và một người lớn chết v́ không kịp đưa đi viện.” Họ phải thay phiên nhau khiêng người bệnh trên vơng, băng rừng cả chục cây số ra trung tâm y tế huyện.
Trẻ em cũng không có con đường học hành bằng phẳng. Từ lớp Ba, các em phải rời nhà xuống xă Trà Vinh cách đó hơn 10 cây số để học nội trú. Lên cấp Ba th́ phải xuống tận trung tâm huyện Nam Trà My. “Con tôi đi học gần ba tiếng mới tới nơi. Ngày mưa, trượt chân là chuyện thường,” anh Cảnh nói, giọng u uất.
Dù sống giữa rừng, nhưng đất canh tác hiếm hoi. Cây công nghiệp như keo không trồng được v́ không có đường cho xe vận chuyển. Mọi thứ làm ra chỉ để cầm hơi. “Không có điện, không có đường, xe tải không vào được th́ trồng cây ǵ cũng như không,” cô Nguyễn Thị Quỳnh, 23 tuổi, than thở.
Cả ngàn con người ở đây không ai có sổ đỏ, không vay được ngân hàng, không mua bán đất hợp pháp. “Hộ khẩu Quảng Nam, đất th́ Kon Tum. Muốn làm ǵ cũng vướng,” ông Nguyễn Hải, già làng 60 tuổi, nói. Muốn có nước sạch, họ phải dẫn ống từ con suối cách làng 5 cây số – nhưng mùa hạn th́ cạn, mùa mưa th́ đục ngầu.
Mỗi mùa mưa băo, thôn bị cô lập hoàn toàn. Đất trơn như bôi mỡ, người già và trẻ nhỏ không dám bước chân ra khỏi nhà. Sợ nhất là sạt lở. Và sợ hơn nữa là chẳng ai biết họ đang gặp nguy hiểm.
Cả hai tỉnh Kon Tum và Quảng Nam suốt nhiều năm qua vẫn chưa giải quyết xong t́nh trạng chồng lấn địa giới. Cuộc sống của người dân thôn 3 v́ vậy vẫn bị treo lơ lửng giữa những cuộc họp chưa có hồi kết.
Chủ tịch tỉnh Quảng Nam, ông Lê Văn Dũng, chỉ hứa sẽ “lấy ư kiến dân” để chọn giữa hai phương án: hoặc ở lại và chuyển hộ khẩu sang Kon Tum, hoặc di dời về xă Trà Vinh nếu có khu tái định cư.
Nhưng người dân ở đây đă nghe hứa từ hàng chục năm trước. Và cho đến lúc này, họ vẫn đang sống tạm bợ trên mảnh đất không thuộc về ḿnh, giữa một đất nước mà bản đồ hành chính dường như đă bỏ sót họ từ lâu.