BigBoy
04-03-2025, 15:13
Trúc Phương
Trong lịch sử gần 150 năm, tờ The Washington Post (WaPo) chứng kiến nhiều giai đoạn thăng trầm (như được kể trong phim tài liệu “Becoming Katharine Graham” vừa được tŕnh chiếu trên Prime Amazon hạ tuần Tháng Hai, 2025); tuy nhiên, sự “phản bội” độc giả khi ông chủ Jeff Bezos quy phục Donald Trump đang khiến WaPo mất uy tín trầm trọng…
https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2025/03/Binh-Luan-WaPo-scaled.jpg (https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2025/03/Binh-Luan-WaPo-scaled.jpg)
Tỷ phú Jeff Bezos, ông chủ của báo Washington Post tại trụ sở chính ở Washington, DC, năm 2016. (H́nh: Mandel Ngan/AFP via Getty Images)
Cơn lốc mất độc giả
Chỉ một ngày sau khi Jeff Bezos tuyên bố (26 Tháng Hai) rằng chủ trương mới của WaPo là ngừng đăng các quan điểm đối lập, hơn 75,000 tài khoản báo mạng của WaPo lập tức hủy đăng kư. Vụ việc cũng dẫn đến sự từ chức tức th́ của David Shipley, chánh biên tập phụ trách trang “Quan Điểm.” David Shipley đă thuyết phục Bezos không đưa ra quyết định trên nhưng bất thành. Quyết định của Bezos cũng dẫn đến sự phản đối kịch liệt từ các kư giả sừng sỏ và có uy tín của WaPo, trong đó có Phụ Tá Chủ Bút David Maraniss và cựu Chủ Bút Marty Baron.
Cơn lốc cắt đăng kư WaPo đă thể hiện mức độ giận dữ của độc giả. Đây là làn sóng mới nhất tấn công WaPo trong loạt hủy đăng kư từng bùng nổ vào cuối Tháng Mười, 2024, khi Jeff Bezos không cho phép ban biên tập WaPo bày tỏ ủng hộ Ứng Cử Viên Tổng Thống Kamala Harris. Chỉ trong vài ngày, từ thời điểm đó đến ngày bầu cử 5 Tháng Mười Một, hơn 300,000 tài khoản độc giả đă cắt đăng kư WaPo.
Trong nhiệm kỳ đầu của Trump, dưới quyền sở hữu của Jeff Bezos và sự lănh đạo biên tập của Marty Baron, WaPo đă sử dụng slogan “Democracy Dies in Darkness,” nhấn mạnh sứ mạng mang đến cho độc giả một nền báo chí có trách nhiệm và có lương tri. WaPo đă giành được loạt giải Pulitzer dưới thời Baron, người điều hành tờ báo hơn tám năm cho đến khi nghỉ hưu năm 2021. Trong bài báo đề ngày 20 Tháng Tám, 2020, trang xă luận WaPo thậm chí đăng bài “A second Trump term might injure the democratic experiment beyond recovery.”
Jeff Bezos chọn Sally Buzbee thay thế Marty Baron. Nguyên là chủ bút hăng tin AP (Associated Press), Sally Buzbee từng nói rằng sự độc lập của WaPo với người chủ tỷ phú của nó “không bao giờ bị nghi ngờ ở bất kỳ thời điểm nào.” Tuy nhiên, yếu tố độc lập của WaPo chỉ kéo dài được vài năm – cho đến 2024, khi Bezos đưa Will Lewis về làm chủ bút. Từng “cống hiến sự nghiệp” cho bộ máy tin tức của trùm truyền thông Rupert Murdoch, Will Lewis nhanh chóng can thiệp nội dung tờ báo. WaPo dần “mất chất.” Yếu tố báo chí tự do và độc lập ngày càng mờ nhạt.
Hết thất bại này đến thất bại khác nhấn ch́m WaPo kể từ khi xuất hiện Will Lewis. Hàng loạt phóng viên và biên tập viên hàng đầu rời đi. Nỗi thất vọng bắt đầu sôi sục vào trung tuần Tháng Giêng, 2025 khi hơn 400 kư giả WaPo kư đơn yêu cầu Bezos can thiệp.
Họ viết: “Chúng tôi vô cùng lo ngại trước những quyết định lănh đạo gần đây khiến độc giả đặt câu hỏi về tính liêm chính của tờ báo, phá vỡ truyền thống minh bạch và khiến một số đồng nghiệp xuất sắc nhất của chúng tôi phải rời đi.”
Bản kiến nghị không nêu tên Will Lewis nhưng đó được xem là bản cáo trạng về khả năng lănh đạo của ông. Will Lewis từng là chủ bút tờ báo bảo thủ Telegraph ở London và có quan hệ gần gũi với đảng Bảo Thủ ở Anh. Đương sự cũng từng làm cố vấn cho (cựu) Thủ Tướng Anh Boris Johnson.
Tháng Bảy, 2024, quá bất măn, Sally Buzbee từ chức. Khái niệm “nghĩa vụ công dân” và “tính chính trực trong báo chí” của WaPo rời theo sự ra đi của Sally Buzbee. Matt Murray – gương mặt quen thuộc của đế chế truyền thông Murdoch, từng làm biên tập cho tờ Wall Street Journal – được đưa về thay.
Đầu năm 2025, WaPo đặt ra mục tiêu tiếp cận 200 triệu người dùng. Đó là tham vọng tương tự… đưa người lên Mặt Trăng – một số nhà quan sát nhận xét. Theo dữ liệu từ công ty phân tích Comscore, hầu hết ấn phẩm trong nhóm báo chí hàng đầu nước Mỹ đều không thể tiếp cận 200 triệu độc giả. Trong nửa đầu năm 2024, New York Times, Axios và Politico đều không đạt lượng view hơn 100 triệu/tháng – tính cả độc giả trả tiền lẫn không trả tiền. WaPo hiện có không đến ba triệu độc giả đăng kư đọc bản điện tử, so với 11 triệu của The New York Times.
Trong kế hoạch tŕnh bày trước hội đồng quản trị gần đây, nhóm điều hành WaPo nói rằng trí tuệ nhân tạo là yếu tố then chốt giúp mang lại thành công cho tờ báo. Họ mô tả WaPo là “nền tảng tin tức được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo,” giúp cung cấp “tin tức, ư tưởng và thông tin chi tiết quan trọng cho tất cả người Mỹ dù họ ở đâu và bất cứ khi nào độc giả muốn.” Họ đưa ra ba trụ cột trong kế hoạch tổng thể: “Báo chí tuyệt vời” (“great journalism”), “khách hàng hài ḷng” (“happy customers”) và “kiếm được tiền” (“make money”). Tuy nhiên, hàng triệu khách hàng đă không hài ḷng.
Với việc ra đi mới đây của nhà báo cựu trào David Shipley, uy tín WaPo càng tụt thảm hại. Trên Columbia Journalism Review (ngày 27 Tháng Hai, 2025), kư giả Andrew Rosenthal viết: “David Shipley và tôi đă làm việc với nhau trong bảy năm khi ông là biên tập New York Times và tôi là phó chủ biên trang xă luận và sau đó là chủ biên trang xă luận. Ông là nhà báo tài năng và đáng kính, từng làm biên tập tờ New Republic và rời New York Times để phụ trách trang quan điểm tại Bloomberg… Ông là một trong những người thông minh nhất mà tôi biết. Ông chấp nhận từ chức thay v́ khoác lên ḿnh lớp áo ‘tự do cá nhân và thị trường tự do.’ Tôi nghĩ quyết định nghỉ việc của ông là đúng đắn.”
Điều ǵ có thể giúp báo chí sống sót?
Báo chí truyền thống nói chung đang cực kỳ khó khăn. Jeff Bezos, người sáng lập Amazon, mua WaPo vào năm 2013 với giá khoảng $250 triệu. Patrick Soon-Shiong, một tỷ phú công nghệ sinh học, mua Los Angeles Times năm 2018 với giá $500 triệu. Marc Benioff, người sáng lập công ty phần mềm Salesforce, mua tạp chí Time với giá $190 triệu vào năm 2018. Cả ba tờ báo đều từng chào đón chủ sở hữu mới với sự lạc quan thận trọng rằng sự nhạy bén kinh doanh của họ có thể giúp giải quyết câu hỏi về cách kiếm tiền từ sản phẩm báo chí kỹ thuật số. Tuy nhiên, Time, WaPo và Los Angeles Times đều lỗ hàng triệu đô.
Theo Pew Research, về mặt in ấn, lượng phát hành báo chí ở Mỹ đă giảm hơn một nửa kể từ năm 2000. Hàng trăm tờ báo đă đóng cửa hoặc ngừng xuất bản bản in. Tháng Hai, 2025, tờ Star-Ledger (nhật báo lớn nhất New Jersey) đă ngừng in. Số lượng nhà báo ở Mỹ cũng giảm liên tục. Những người c̣n nán lại với nghề th́ đang viết cho số độc giả ngày càng ít hơn.
Đầu năm 2024, theo tường thuật AP, Câu Lạc Bộ Báo Chí Quốc Gia đă mang đến một “niềm an ủi” bằng cách… tặng bánh taco miễn phí cho một số nhà báo vừa bị sa thải! Sự căng thẳng tàn khốc ngày càng được cảm nhận rơ rệt trong làng báo Mỹ. Bất kỳ ai làm việc trong ngành truyền thông cũng thấy rằng cuộc khủng hoảng báo chí dường như không có điểm dừng.
Trang web tin tức The Messenger đă đóng cửa vào Tháng Hai, 2024, sau khi hoạt động vào Tháng Năm, 2023, khiến khoảng 300 nhà báo mất việc. Cùng thời điểm, Los Angeles Times sa thải hơn 100 nhà báo; Business Insider và Time thông báo giảm nhân sự; Sports Illustrated không giấu giếm được sự chật vật để tồn tại; Wall Street Journal sa thải khoảng 20 người tại văn pḥng ở Washington DC; Pitchfork tuyên bố họ không c̣n là trang web âm nhạc độc lập sau khi các ấn phẩm kỹ thuật số BuzzFeed News và Jezebel biến mất vào năm 2023.
Trong thực tế, công nghiệp báo chí Mỹ đă rơi tự do hai thập niên qua. Một nghiên cứu của Đại Học Northwestern công bố vào Tháng Mười Một, 2023, ước tính rằng Mỹ đă mất 1/3 số tờ báo và 2/3 số việc làm liên quan báo chí kể từ năm 2005. Nghiên cứu cho thấy cả nước Mỹ mất 2.5 tờ báo mỗi tuần và tốc độ ngày càng tăng. Tính đến cuối Tháng Mười Một, 2023, ước tính có 2,681 việc làm liên quan báo chí bị mất vào năm 2023 và con số đó tiếp tục tăng lên hàng trăm…
Nguyên nhân chính khiến báo chí truyền thống chết là bởi sự lấn át của mạng xă hội. Tuy nhiên, với WaPo, sự suy tàn của họ đến từ nội bộ. Nguyên nhân quan trọng nữa là vấn đề đạo đức báo chí.
Nhiều nhà b́nh luận nói rằng quyết định gây sốc trong việc không đồng ư bày tỏ ủng hộ một ứng cử viên tổng thống – phá vỡ truyền thống hàng thập niên – là sự khiếp nhược đáng chỉ trích, như thể WaPo muốn nói: Chúng tôi quá sợ hăi trước một nhiệm kỳ tổng thống của Trump đến nỗi chúng tôi phải quỳ gối trước.
Nói cách khác, sự đánh mất niềm tin đă khiến WaPo “lỗ” c̣n nặng hơn những mất mát tài chính của họ. Làm báo thời đại này đă khó. Làm báo tử tế và có lương tâm đạo đức càng khó hơn. Làm báo mang lại niềm tin cho độc giả càng khó gấp bội.
Trong lịch sử gần 150 năm, tờ The Washington Post (WaPo) chứng kiến nhiều giai đoạn thăng trầm (như được kể trong phim tài liệu “Becoming Katharine Graham” vừa được tŕnh chiếu trên Prime Amazon hạ tuần Tháng Hai, 2025); tuy nhiên, sự “phản bội” độc giả khi ông chủ Jeff Bezos quy phục Donald Trump đang khiến WaPo mất uy tín trầm trọng…
https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2025/03/Binh-Luan-WaPo-scaled.jpg (https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2025/03/Binh-Luan-WaPo-scaled.jpg)
Tỷ phú Jeff Bezos, ông chủ của báo Washington Post tại trụ sở chính ở Washington, DC, năm 2016. (H́nh: Mandel Ngan/AFP via Getty Images)
Cơn lốc mất độc giả
Chỉ một ngày sau khi Jeff Bezos tuyên bố (26 Tháng Hai) rằng chủ trương mới của WaPo là ngừng đăng các quan điểm đối lập, hơn 75,000 tài khoản báo mạng của WaPo lập tức hủy đăng kư. Vụ việc cũng dẫn đến sự từ chức tức th́ của David Shipley, chánh biên tập phụ trách trang “Quan Điểm.” David Shipley đă thuyết phục Bezos không đưa ra quyết định trên nhưng bất thành. Quyết định của Bezos cũng dẫn đến sự phản đối kịch liệt từ các kư giả sừng sỏ và có uy tín của WaPo, trong đó có Phụ Tá Chủ Bút David Maraniss và cựu Chủ Bút Marty Baron.
Cơn lốc cắt đăng kư WaPo đă thể hiện mức độ giận dữ của độc giả. Đây là làn sóng mới nhất tấn công WaPo trong loạt hủy đăng kư từng bùng nổ vào cuối Tháng Mười, 2024, khi Jeff Bezos không cho phép ban biên tập WaPo bày tỏ ủng hộ Ứng Cử Viên Tổng Thống Kamala Harris. Chỉ trong vài ngày, từ thời điểm đó đến ngày bầu cử 5 Tháng Mười Một, hơn 300,000 tài khoản độc giả đă cắt đăng kư WaPo.
Trong nhiệm kỳ đầu của Trump, dưới quyền sở hữu của Jeff Bezos và sự lănh đạo biên tập của Marty Baron, WaPo đă sử dụng slogan “Democracy Dies in Darkness,” nhấn mạnh sứ mạng mang đến cho độc giả một nền báo chí có trách nhiệm và có lương tri. WaPo đă giành được loạt giải Pulitzer dưới thời Baron, người điều hành tờ báo hơn tám năm cho đến khi nghỉ hưu năm 2021. Trong bài báo đề ngày 20 Tháng Tám, 2020, trang xă luận WaPo thậm chí đăng bài “A second Trump term might injure the democratic experiment beyond recovery.”
Jeff Bezos chọn Sally Buzbee thay thế Marty Baron. Nguyên là chủ bút hăng tin AP (Associated Press), Sally Buzbee từng nói rằng sự độc lập của WaPo với người chủ tỷ phú của nó “không bao giờ bị nghi ngờ ở bất kỳ thời điểm nào.” Tuy nhiên, yếu tố độc lập của WaPo chỉ kéo dài được vài năm – cho đến 2024, khi Bezos đưa Will Lewis về làm chủ bút. Từng “cống hiến sự nghiệp” cho bộ máy tin tức của trùm truyền thông Rupert Murdoch, Will Lewis nhanh chóng can thiệp nội dung tờ báo. WaPo dần “mất chất.” Yếu tố báo chí tự do và độc lập ngày càng mờ nhạt.
Hết thất bại này đến thất bại khác nhấn ch́m WaPo kể từ khi xuất hiện Will Lewis. Hàng loạt phóng viên và biên tập viên hàng đầu rời đi. Nỗi thất vọng bắt đầu sôi sục vào trung tuần Tháng Giêng, 2025 khi hơn 400 kư giả WaPo kư đơn yêu cầu Bezos can thiệp.
Họ viết: “Chúng tôi vô cùng lo ngại trước những quyết định lănh đạo gần đây khiến độc giả đặt câu hỏi về tính liêm chính của tờ báo, phá vỡ truyền thống minh bạch và khiến một số đồng nghiệp xuất sắc nhất của chúng tôi phải rời đi.”
Bản kiến nghị không nêu tên Will Lewis nhưng đó được xem là bản cáo trạng về khả năng lănh đạo của ông. Will Lewis từng là chủ bút tờ báo bảo thủ Telegraph ở London và có quan hệ gần gũi với đảng Bảo Thủ ở Anh. Đương sự cũng từng làm cố vấn cho (cựu) Thủ Tướng Anh Boris Johnson.
Tháng Bảy, 2024, quá bất măn, Sally Buzbee từ chức. Khái niệm “nghĩa vụ công dân” và “tính chính trực trong báo chí” của WaPo rời theo sự ra đi của Sally Buzbee. Matt Murray – gương mặt quen thuộc của đế chế truyền thông Murdoch, từng làm biên tập cho tờ Wall Street Journal – được đưa về thay.
Đầu năm 2025, WaPo đặt ra mục tiêu tiếp cận 200 triệu người dùng. Đó là tham vọng tương tự… đưa người lên Mặt Trăng – một số nhà quan sát nhận xét. Theo dữ liệu từ công ty phân tích Comscore, hầu hết ấn phẩm trong nhóm báo chí hàng đầu nước Mỹ đều không thể tiếp cận 200 triệu độc giả. Trong nửa đầu năm 2024, New York Times, Axios và Politico đều không đạt lượng view hơn 100 triệu/tháng – tính cả độc giả trả tiền lẫn không trả tiền. WaPo hiện có không đến ba triệu độc giả đăng kư đọc bản điện tử, so với 11 triệu của The New York Times.
Trong kế hoạch tŕnh bày trước hội đồng quản trị gần đây, nhóm điều hành WaPo nói rằng trí tuệ nhân tạo là yếu tố then chốt giúp mang lại thành công cho tờ báo. Họ mô tả WaPo là “nền tảng tin tức được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo,” giúp cung cấp “tin tức, ư tưởng và thông tin chi tiết quan trọng cho tất cả người Mỹ dù họ ở đâu và bất cứ khi nào độc giả muốn.” Họ đưa ra ba trụ cột trong kế hoạch tổng thể: “Báo chí tuyệt vời” (“great journalism”), “khách hàng hài ḷng” (“happy customers”) và “kiếm được tiền” (“make money”). Tuy nhiên, hàng triệu khách hàng đă không hài ḷng.
Với việc ra đi mới đây của nhà báo cựu trào David Shipley, uy tín WaPo càng tụt thảm hại. Trên Columbia Journalism Review (ngày 27 Tháng Hai, 2025), kư giả Andrew Rosenthal viết: “David Shipley và tôi đă làm việc với nhau trong bảy năm khi ông là biên tập New York Times và tôi là phó chủ biên trang xă luận và sau đó là chủ biên trang xă luận. Ông là nhà báo tài năng và đáng kính, từng làm biên tập tờ New Republic và rời New York Times để phụ trách trang quan điểm tại Bloomberg… Ông là một trong những người thông minh nhất mà tôi biết. Ông chấp nhận từ chức thay v́ khoác lên ḿnh lớp áo ‘tự do cá nhân và thị trường tự do.’ Tôi nghĩ quyết định nghỉ việc của ông là đúng đắn.”
Điều ǵ có thể giúp báo chí sống sót?
Báo chí truyền thống nói chung đang cực kỳ khó khăn. Jeff Bezos, người sáng lập Amazon, mua WaPo vào năm 2013 với giá khoảng $250 triệu. Patrick Soon-Shiong, một tỷ phú công nghệ sinh học, mua Los Angeles Times năm 2018 với giá $500 triệu. Marc Benioff, người sáng lập công ty phần mềm Salesforce, mua tạp chí Time với giá $190 triệu vào năm 2018. Cả ba tờ báo đều từng chào đón chủ sở hữu mới với sự lạc quan thận trọng rằng sự nhạy bén kinh doanh của họ có thể giúp giải quyết câu hỏi về cách kiếm tiền từ sản phẩm báo chí kỹ thuật số. Tuy nhiên, Time, WaPo và Los Angeles Times đều lỗ hàng triệu đô.
Theo Pew Research, về mặt in ấn, lượng phát hành báo chí ở Mỹ đă giảm hơn một nửa kể từ năm 2000. Hàng trăm tờ báo đă đóng cửa hoặc ngừng xuất bản bản in. Tháng Hai, 2025, tờ Star-Ledger (nhật báo lớn nhất New Jersey) đă ngừng in. Số lượng nhà báo ở Mỹ cũng giảm liên tục. Những người c̣n nán lại với nghề th́ đang viết cho số độc giả ngày càng ít hơn.
Đầu năm 2024, theo tường thuật AP, Câu Lạc Bộ Báo Chí Quốc Gia đă mang đến một “niềm an ủi” bằng cách… tặng bánh taco miễn phí cho một số nhà báo vừa bị sa thải! Sự căng thẳng tàn khốc ngày càng được cảm nhận rơ rệt trong làng báo Mỹ. Bất kỳ ai làm việc trong ngành truyền thông cũng thấy rằng cuộc khủng hoảng báo chí dường như không có điểm dừng.
Trang web tin tức The Messenger đă đóng cửa vào Tháng Hai, 2024, sau khi hoạt động vào Tháng Năm, 2023, khiến khoảng 300 nhà báo mất việc. Cùng thời điểm, Los Angeles Times sa thải hơn 100 nhà báo; Business Insider và Time thông báo giảm nhân sự; Sports Illustrated không giấu giếm được sự chật vật để tồn tại; Wall Street Journal sa thải khoảng 20 người tại văn pḥng ở Washington DC; Pitchfork tuyên bố họ không c̣n là trang web âm nhạc độc lập sau khi các ấn phẩm kỹ thuật số BuzzFeed News và Jezebel biến mất vào năm 2023.
Trong thực tế, công nghiệp báo chí Mỹ đă rơi tự do hai thập niên qua. Một nghiên cứu của Đại Học Northwestern công bố vào Tháng Mười Một, 2023, ước tính rằng Mỹ đă mất 1/3 số tờ báo và 2/3 số việc làm liên quan báo chí kể từ năm 2005. Nghiên cứu cho thấy cả nước Mỹ mất 2.5 tờ báo mỗi tuần và tốc độ ngày càng tăng. Tính đến cuối Tháng Mười Một, 2023, ước tính có 2,681 việc làm liên quan báo chí bị mất vào năm 2023 và con số đó tiếp tục tăng lên hàng trăm…
Nguyên nhân chính khiến báo chí truyền thống chết là bởi sự lấn át của mạng xă hội. Tuy nhiên, với WaPo, sự suy tàn của họ đến từ nội bộ. Nguyên nhân quan trọng nữa là vấn đề đạo đức báo chí.
Nhiều nhà b́nh luận nói rằng quyết định gây sốc trong việc không đồng ư bày tỏ ủng hộ một ứng cử viên tổng thống – phá vỡ truyền thống hàng thập niên – là sự khiếp nhược đáng chỉ trích, như thể WaPo muốn nói: Chúng tôi quá sợ hăi trước một nhiệm kỳ tổng thống của Trump đến nỗi chúng tôi phải quỳ gối trước.
Nói cách khác, sự đánh mất niềm tin đă khiến WaPo “lỗ” c̣n nặng hơn những mất mát tài chính của họ. Làm báo thời đại này đă khó. Làm báo tử tế và có lương tâm đạo đức càng khó hơn. Làm báo mang lại niềm tin cho độc giả càng khó gấp bội.