BigBoy
15-08-2024, 20:00
*Đặng Đ́nh Mạnh
Lúc này, ông Tô Lâm đang kiêm nhiệm hai chức vụ hàng đầu trong hệ thống chính trị, gồm Tổng Bí thư, chức vụ cao nhất trong Đảng Cộng Sản Việt Nam và Chủ Tịch nước, chức vụ cao nhất trong hệ thống chính quyền. Đối với chính thể Cộng Sản, khái niệm thường được dùng trong trường hợp này là Nhất thể hóa.
Trước ông Tô Lâm, ông Nguyễn Phú Trọng cũng từng thực hiện Nhất thể hóa như vậy khi kiêm nhiệm thêm chức vụ Chủ Tịch nước khi người đương nhiệm là ông Trần Đại Quang qua đời vào Tháng Chín 2018. Trước ông Nguyễn Phú Trọng, chỉ có 2 lănh đạo khác đă từng kiêm nhiệm là ông Hồ Chí Minh và Trường Chinh.
https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2024/08/VN-To-Lam-chuc-mung-lam-TBT-VNX-080324-1.jpg (https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2024/08/VN-To-Lam-chuc-mung-lam-TBT-VNX-080324-1.jpg)
Tân tổng bí thư CSVN Tô Lâm (thứ hai, từ trái) nắm tay Chủ tịch Quốc Hội Trần Thanh Mẫn (trái), Thủ tướng Phạm Minh Chính (thứ hai, từ phải) và Thường trực Ban bí thư Lương Cường biểu lộ “nhất trí”. (H́nh: VNExpress)
Năm 2018, khi ông Nguyễn Phú Trọng thực hiện Nhất thể hóa, th́ công chúng đă từng cho rằng giải pháp này đă chính thức được xác lập cố định tại Việt Nam theo gương Cộng sản đàn anh là Trung Cộng. V́ lẽ, họ áp dụng giải pháp Nhất thể hóa lănh đạo từ rất lâu, ít nhất từ hơn 2 thập kỷ qua, vào năm 2003 dưới thời ông Giang Trạch Dân, sau đó, duy tŕ qua thời ông Hồ Cẩm Đào và đến hiện nay là thời ông Tập Cận B́nh.
Tại Việt Nam, nhất thể hóa cũng rất nhiều lần được đặt ra, ít nhất cũng v́ lợi ích giảm thiểu chi phí cho hệ thống chính trị. V́ lẽ, hiện nay, cứ chính quyền có cơ quan nào, hoặc chức vụ ǵ th́ trong tổ chức Đảng Cộng sản lại có cơ quan và chức vụ tương ứng, điều đó làm tăng gánh nặng cho ngân sách quốc gia khi phải chi phí một lúc cho 2 cơ quan song trùng nhiệm vụ. Chưa kể, bên cạnh nhân sự c̣n phải tính đến việc phát sinh thêm trụ sở.
Tuy vậy, giải pháp Nhất thể hóa chỉ được ông Nguyễn Phú Trọng cho áp dụng trong gần trong 2 năm rưỡi (từ tháng 10/2018 đến tháng 4/2021), th́ lại ngừng và cho bầu người khác làm Chủ Tịch nước mới là ông Nguyễn Xuân Phúc.
Ông Nguyễn Phú Trọng qua đời vào hạ tuần Tháng Bảy 2024. Khi ấy, ông Tô Lâm đang giữ chức vụ Chủ Tịch nước th́ được Ban Chấp hành Trung ương Đảng “suy tôn” làm Tổng Bí Thư vào ngày 03 Tháng Tám 2024. Khi tin tức chưa được công bố, công chúng đă không khỏi thắc mắc liệu giải pháp “Nhất thể hóa” có được tái áp dụng lại hay không?
Cô Lê Nguyễn Hương Trà, kư giả thạo tin nhất tại Việt Nam, người đă từng đưa tin rất chính xác về các sự thay đổi nhân sự cấp cao hoặc các sự kiện mật trong Đảng và chính quyền trước đó. Trên trang mạng xă hội cá nhân của ḿnh, cô ấy đă đưa tin như sau: “Tra cứu thần số học hôm nay: Số 2 lên thay số 1, số 5 lên số 2”, được ngụ ư rằng “Số 2 lên thay số 1”, tức ông Tô Lâm, Chủ Tịch nước lên Tổng Bí thư thay ông Nguyễn Phú Trọng (qua đời) và “số 5 lên số 2” tức ông Lương Cường, Thường trực Ban Bí thư lên Chủ Tịch nước thay ông Tô Lâm. Cho thấy, có vẻ như guồng máy cai trị sẽ không có sự thay đổi cơ cấu tứ trụ quyền lực như trước, gồm các chức vụ Tổng Bí thư, Chủ Tịch nước, Chủ tịch Quốc hội và Thủ tướng vẫn sẽ do 4 đảng viên cao cấp Đảng Cộng sản nắm giữ.
Thế nhưng, chỉ một ngày sau, cô Hương Trà lại điều chỉnh tin tức trong một bài đăng tải khác: “Nhất thể hóa 2+1, Việt Nam sẽ chỉ c̣n Bộ Tam thay v́ Bộ Tứ !?”. Y như rằng, trong cùng ngày, hệ thống truyền thông trong nước đă tái xác nhận tin tức của cô Hương Trà rằng giải pháp Nhất thể hóa đă được tái sử dụng, ông Tô Lâm kiêm nhiệm 2 chức vụ Tổng Bí thư và Chủ Tịch nước.
Tuy vậy, đến nay, vẫn có người nghi ngờ và cho rằng giải pháp Nhất thể hóa chỉ mang tính chất tạm thời ngắn hạn mà thôi, để rồi sau đó Đảng Cộng sản sẽ trở lại với giải pháp tứ trụ.
Họ quên mất thông điệp về giải pháp Nhất thể hóa đă từng được mạnh mẽ khẳng định qua h́nh ảnh chụp buổi ra mắt tân Tổng Bí thư Tô Lâm vào ngày 03/08/2024 trước báo giới.
Thật vậy, trong một bức ảnh được loan tải rộng răi trên hệ thống truyền thông trong nước, th́ 3 người đang nắm giữ 4 vị trí quyền lực chính trị cao nhất là Tổng Bí thư, Chủ Tịch nước, Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng, gồm các ông: Tô Lâm, Trần Thanh Mẫn và Phạm Minh Chính đều mặc âu phục màu đậm thắt cravat cùng một màu hồng. Sự tương đồng về màu sắc cravat rơ rệt đến mức chúng không chỉ cùng màu sắc, mà c̣n cùng một loại cravat. Người thứ tư c̣n lại trong ảnh là ông Lương Cường, Thường trực Ban Bí thư thắt cravat màu xám.
Đó là thông điệp khẳng định cơ cấu quyền lực mới trong hệ chính trị là Nhất thể hóa với tam trụ, học tập theo bài học của đàn anh Trung Cộng, chứ không c̣n tứ trụ theo truyền thống bấy lâu nay nữa.
Nếu biết rằng, hầu hết những h́nh ảnh về thứ tự xếp hàng (vào lăng ông Hồ Chí Minh, ra mắt lănh đạo…), trang phục hoặc màu sắc được sắp xếp để “diễn” trong nội dung các h́nh ảnh chụp các đảng viên nắm giữ các chức vụ cao cấp luôn luôn mang tính biểu tượng, thông điệp. Chúng không hề mang tính ngẫu nhiên bao giờ.
Chỉ tiếc rằng sự Nhất thể hóa chỉ mới áp dụng trong phạm vi 2 chức vụ lănh đạo cao nhất mà thôi. Chưa được áp dụng rộng răi đến các địa phương, v́ lẽ, khi ấy, sẽ giúp tác động nhiều vào việc giảm thiểu chi tiêu cho hệ thống đảng đang tồn tại song trùng với hệ thống chính quyền.
Đồng thời, với việc quyết định Nhất thể hóa với tam trụ như hiện nay đă phản ánh về tương quan quyền lực chính trị giữa các thế lực trong Đảng. Điều đó, đă làm thất vọng không ít người mong chờ một sự đột phá mới từ giới quân đội như một thế lực có thể đối trọng, ḱm chế sự khuynh loát hiện nay của thế lực đến từ Bộ Công an.
https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2024/08/VN-To-Lam-tuyen-the-CTN-NhacNguyen-AFP-052224-scaled.jpg (https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2024/08/VN-To-Lam-tuyen-the-CTN-NhacNguyen-AFP-052224-scaled.jpg)
Bộ trưởng Công an Tô Lâm tuyên thệ nhận chức Chủ tịch nước CSVN ngày 22 Tháng Năm 2024. (H́nh: Nhạc Nguyễn/AFP/Getty Images)
Thế nhưng, đánh giá qua 2 nhân vật đang nắm giữ thẩm quyền cao nhất trong giới quân đội, gồm Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc pḥng và đại tướng Lương Cường, Thường trực Ban Bí thư. Trong đó, ông tướng Giang sức khỏe yếu kém (thận măn tính), ông tướng Cường chỉ mới nhận ghế Thường trực Ban Bí thư thay thế bà Trương Thị Mai trong vài tháng qua, chưa tạo được vây cánh cần thiết, tính t́nh an phận… Cả hai đều chưa sẵn sàng cho một vai tṛ mang tính chất tích cực hơn như đại diện cho một thế lực tranh đoạt trong tổ chức Đảng.
Cho nên, lúc này, khi lực lượng công an vẫn là thế lực duy nhất khuynh loát toàn bộ hệ thống quyền lực, th́ giải pháp Nhất thể hóa vẫn luôn là sự lựa chọn ưu tiên khó thay thế.
DC, ngày 12/08/2024
Đặng Đ́nh Mạnh
Lúc này, ông Tô Lâm đang kiêm nhiệm hai chức vụ hàng đầu trong hệ thống chính trị, gồm Tổng Bí thư, chức vụ cao nhất trong Đảng Cộng Sản Việt Nam và Chủ Tịch nước, chức vụ cao nhất trong hệ thống chính quyền. Đối với chính thể Cộng Sản, khái niệm thường được dùng trong trường hợp này là Nhất thể hóa.
Trước ông Tô Lâm, ông Nguyễn Phú Trọng cũng từng thực hiện Nhất thể hóa như vậy khi kiêm nhiệm thêm chức vụ Chủ Tịch nước khi người đương nhiệm là ông Trần Đại Quang qua đời vào Tháng Chín 2018. Trước ông Nguyễn Phú Trọng, chỉ có 2 lănh đạo khác đă từng kiêm nhiệm là ông Hồ Chí Minh và Trường Chinh.
https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2024/08/VN-To-Lam-chuc-mung-lam-TBT-VNX-080324-1.jpg (https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2024/08/VN-To-Lam-chuc-mung-lam-TBT-VNX-080324-1.jpg)
Tân tổng bí thư CSVN Tô Lâm (thứ hai, từ trái) nắm tay Chủ tịch Quốc Hội Trần Thanh Mẫn (trái), Thủ tướng Phạm Minh Chính (thứ hai, từ phải) và Thường trực Ban bí thư Lương Cường biểu lộ “nhất trí”. (H́nh: VNExpress)
Năm 2018, khi ông Nguyễn Phú Trọng thực hiện Nhất thể hóa, th́ công chúng đă từng cho rằng giải pháp này đă chính thức được xác lập cố định tại Việt Nam theo gương Cộng sản đàn anh là Trung Cộng. V́ lẽ, họ áp dụng giải pháp Nhất thể hóa lănh đạo từ rất lâu, ít nhất từ hơn 2 thập kỷ qua, vào năm 2003 dưới thời ông Giang Trạch Dân, sau đó, duy tŕ qua thời ông Hồ Cẩm Đào và đến hiện nay là thời ông Tập Cận B́nh.
Tại Việt Nam, nhất thể hóa cũng rất nhiều lần được đặt ra, ít nhất cũng v́ lợi ích giảm thiểu chi phí cho hệ thống chính trị. V́ lẽ, hiện nay, cứ chính quyền có cơ quan nào, hoặc chức vụ ǵ th́ trong tổ chức Đảng Cộng sản lại có cơ quan và chức vụ tương ứng, điều đó làm tăng gánh nặng cho ngân sách quốc gia khi phải chi phí một lúc cho 2 cơ quan song trùng nhiệm vụ. Chưa kể, bên cạnh nhân sự c̣n phải tính đến việc phát sinh thêm trụ sở.
Tuy vậy, giải pháp Nhất thể hóa chỉ được ông Nguyễn Phú Trọng cho áp dụng trong gần trong 2 năm rưỡi (từ tháng 10/2018 đến tháng 4/2021), th́ lại ngừng và cho bầu người khác làm Chủ Tịch nước mới là ông Nguyễn Xuân Phúc.
Ông Nguyễn Phú Trọng qua đời vào hạ tuần Tháng Bảy 2024. Khi ấy, ông Tô Lâm đang giữ chức vụ Chủ Tịch nước th́ được Ban Chấp hành Trung ương Đảng “suy tôn” làm Tổng Bí Thư vào ngày 03 Tháng Tám 2024. Khi tin tức chưa được công bố, công chúng đă không khỏi thắc mắc liệu giải pháp “Nhất thể hóa” có được tái áp dụng lại hay không?
Cô Lê Nguyễn Hương Trà, kư giả thạo tin nhất tại Việt Nam, người đă từng đưa tin rất chính xác về các sự thay đổi nhân sự cấp cao hoặc các sự kiện mật trong Đảng và chính quyền trước đó. Trên trang mạng xă hội cá nhân của ḿnh, cô ấy đă đưa tin như sau: “Tra cứu thần số học hôm nay: Số 2 lên thay số 1, số 5 lên số 2”, được ngụ ư rằng “Số 2 lên thay số 1”, tức ông Tô Lâm, Chủ Tịch nước lên Tổng Bí thư thay ông Nguyễn Phú Trọng (qua đời) và “số 5 lên số 2” tức ông Lương Cường, Thường trực Ban Bí thư lên Chủ Tịch nước thay ông Tô Lâm. Cho thấy, có vẻ như guồng máy cai trị sẽ không có sự thay đổi cơ cấu tứ trụ quyền lực như trước, gồm các chức vụ Tổng Bí thư, Chủ Tịch nước, Chủ tịch Quốc hội và Thủ tướng vẫn sẽ do 4 đảng viên cao cấp Đảng Cộng sản nắm giữ.
Thế nhưng, chỉ một ngày sau, cô Hương Trà lại điều chỉnh tin tức trong một bài đăng tải khác: “Nhất thể hóa 2+1, Việt Nam sẽ chỉ c̣n Bộ Tam thay v́ Bộ Tứ !?”. Y như rằng, trong cùng ngày, hệ thống truyền thông trong nước đă tái xác nhận tin tức của cô Hương Trà rằng giải pháp Nhất thể hóa đă được tái sử dụng, ông Tô Lâm kiêm nhiệm 2 chức vụ Tổng Bí thư và Chủ Tịch nước.
Tuy vậy, đến nay, vẫn có người nghi ngờ và cho rằng giải pháp Nhất thể hóa chỉ mang tính chất tạm thời ngắn hạn mà thôi, để rồi sau đó Đảng Cộng sản sẽ trở lại với giải pháp tứ trụ.
Họ quên mất thông điệp về giải pháp Nhất thể hóa đă từng được mạnh mẽ khẳng định qua h́nh ảnh chụp buổi ra mắt tân Tổng Bí thư Tô Lâm vào ngày 03/08/2024 trước báo giới.
Thật vậy, trong một bức ảnh được loan tải rộng răi trên hệ thống truyền thông trong nước, th́ 3 người đang nắm giữ 4 vị trí quyền lực chính trị cao nhất là Tổng Bí thư, Chủ Tịch nước, Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng, gồm các ông: Tô Lâm, Trần Thanh Mẫn và Phạm Minh Chính đều mặc âu phục màu đậm thắt cravat cùng một màu hồng. Sự tương đồng về màu sắc cravat rơ rệt đến mức chúng không chỉ cùng màu sắc, mà c̣n cùng một loại cravat. Người thứ tư c̣n lại trong ảnh là ông Lương Cường, Thường trực Ban Bí thư thắt cravat màu xám.
Đó là thông điệp khẳng định cơ cấu quyền lực mới trong hệ chính trị là Nhất thể hóa với tam trụ, học tập theo bài học của đàn anh Trung Cộng, chứ không c̣n tứ trụ theo truyền thống bấy lâu nay nữa.
Nếu biết rằng, hầu hết những h́nh ảnh về thứ tự xếp hàng (vào lăng ông Hồ Chí Minh, ra mắt lănh đạo…), trang phục hoặc màu sắc được sắp xếp để “diễn” trong nội dung các h́nh ảnh chụp các đảng viên nắm giữ các chức vụ cao cấp luôn luôn mang tính biểu tượng, thông điệp. Chúng không hề mang tính ngẫu nhiên bao giờ.
Chỉ tiếc rằng sự Nhất thể hóa chỉ mới áp dụng trong phạm vi 2 chức vụ lănh đạo cao nhất mà thôi. Chưa được áp dụng rộng răi đến các địa phương, v́ lẽ, khi ấy, sẽ giúp tác động nhiều vào việc giảm thiểu chi tiêu cho hệ thống đảng đang tồn tại song trùng với hệ thống chính quyền.
Đồng thời, với việc quyết định Nhất thể hóa với tam trụ như hiện nay đă phản ánh về tương quan quyền lực chính trị giữa các thế lực trong Đảng. Điều đó, đă làm thất vọng không ít người mong chờ một sự đột phá mới từ giới quân đội như một thế lực có thể đối trọng, ḱm chế sự khuynh loát hiện nay của thế lực đến từ Bộ Công an.
https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2024/08/VN-To-Lam-tuyen-the-CTN-NhacNguyen-AFP-052224-scaled.jpg (https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2024/08/VN-To-Lam-tuyen-the-CTN-NhacNguyen-AFP-052224-scaled.jpg)
Bộ trưởng Công an Tô Lâm tuyên thệ nhận chức Chủ tịch nước CSVN ngày 22 Tháng Năm 2024. (H́nh: Nhạc Nguyễn/AFP/Getty Images)
Thế nhưng, đánh giá qua 2 nhân vật đang nắm giữ thẩm quyền cao nhất trong giới quân đội, gồm Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc pḥng và đại tướng Lương Cường, Thường trực Ban Bí thư. Trong đó, ông tướng Giang sức khỏe yếu kém (thận măn tính), ông tướng Cường chỉ mới nhận ghế Thường trực Ban Bí thư thay thế bà Trương Thị Mai trong vài tháng qua, chưa tạo được vây cánh cần thiết, tính t́nh an phận… Cả hai đều chưa sẵn sàng cho một vai tṛ mang tính chất tích cực hơn như đại diện cho một thế lực tranh đoạt trong tổ chức Đảng.
Cho nên, lúc này, khi lực lượng công an vẫn là thế lực duy nhất khuynh loát toàn bộ hệ thống quyền lực, th́ giải pháp Nhất thể hóa vẫn luôn là sự lựa chọn ưu tiên khó thay thế.
DC, ngày 12/08/2024
Đặng Đ́nh Mạnh