PDA

View Full Version : Hun Manet gây ngờ vực về kênh đào Phù Nam



BigBoy
21-12-2023, 18:08
https://eadn-wc04-9642573.nxedge.io/wp-content/uploads/2023/12/image_2023-12-21_194105872-696x458.png (https://eadn-wc04-9642573.nxedge.io/wp-content/uploads/2023/12/image_2023-12-21_194105872.png)
Hun Manet được tiếp đón long trọng tại Hà Nội


Hy vọng Phạm Minh Chính đă không im lặng khi nghe ông Hun Manet trấn an về kênh Phù Nam với ngôn ngữ mập mờ. Hà Nội cần khuyến cáo CB bằng cách thân thiện nhất có thể là việc họ gọi hai phân lưu sông Bassac và Mekong là phụ lưu là không chính xác trong thuật ngữ sông ng̣i.


Ủy ban sông Mekong quốc gia Cam Bốt (CB) công bố kế hoạch đào kênh Phù Nam dưới tên Funan Techo Canal, đây là dự án đầu tiên trong lịch sử giao thông đường thủy của CB dài 180 km bắt đầu từ Prek Takeo của sông Mekong nối sang sông Bassac và qua tỉnh Kandal và Kep. Hội đồng Bộ trưởng Cam Bốt vào tháng Năm 2023 đă phê duyệt dự án $1,7 tỉ USD này dựa vào nghiên cứu do cố vấn Trung Quốc bí mật biên soạn.


Theo bản tin trên Khmer Times ngày 15 tháng 12, 2023, Thủ tướng Hun Manet đă giải thích rơ ràng các chi tiết của dự án kênh Phù Nam cho người đồng cấp Việt Nam Phạm Minh Chính trong chuyến thăm chính thức Hà Nội và đảm bảo dự án Phù Nam sẽ không ảnh hưởng đến hệ thống nước sông Mekong.


Ông Jean-François Tain, Đại biểu Bộ trưởng Đối ngoại và Hợp tác Quốc tế, cho biết ông Hun Manet đă giải thích rằng dựa trên “nghiên cứu thực tế “, kênh đào Phù Nam sẽ chỉ chuyển nước từ sông Bassac một phụ lưu (tributary) của sông Mekong. Ông Samdech Thipadei Hun Manet tin rằng dự án sẽ mang lại lợi ích cho nền kinh tế và thương mại của Campuchia trong ngắn hạn và trung hạn, và nó không có tác hại vào ḍng nước và tác động môi trường cho Việt Nam. Ông lưu ư rằng dự án cũng không ảnh hưởng xấu đến ḍng chảy của sông Mekong và các con sông khác mà thay vào đó, nó sẽ bảo tồn môi trường sinh thái và môi trường sống tự nhiên cho đa dạng sinh học.


Sông Bassac có phải là phụ lưu Mekong như CB và Hun Manet đă nói hay không?


Ủy ban quốc gia Mekong của CB và ông Hun Manet đă dùng tiếng tributary, phụ lưu để gọi sông Bassac thay v́ distributary, phân lưu. Gọi như thế là một sai lầm về Anh ngữ và thuật ngữ sông ng̣i. Thật vậy, sông Bassac là một trong hai nhánh phân lưu từ ḍng chính, từ một hiện tượng được gọi là phân nhánh. Phụ lưu thực sự đối nghịch với phân lưu, là một ḍng phụ mang nước chảy vào ḍng chính, rơ ràng sông Bassac (sông Hậu) không chảy vào ḍng chính mà là một trong hai phân lưu của ḍng chính.


Theo trang mạng của Mekong River Commission, tổ chức quốc tế cho sông Mekong đă minh định rơ danh tính phân lưu của sông Bassac như sau:


Gần thủ đô Phnom Penh, sông Bassac, phân lưu lớn nhất của sông Mê Kông, rẽ nhánh. Đây là nơi đồng bằng sông Cửu Long bắt đầu khi sông Mê Kông và sông Bassac nhập vào một vùng đồng bằng rộng lớn màu mỡ ở miền Nam Việt Nam.


Hun Manet, tốt nghiệp trường West Point, có bằng Thạc sĩ kinh tế tại Đại học New York, Hoa Kỳ, năm 2002 và bằng Tiến sĩ kinh tế tại Đại học Bristol, Vương quốc Anh, năm 2009. TS Hun Manet không thể lầm lẫn giữa phân lưu và phụ lưu một cách khó tha thứ như thế được.


Vậy đây phải là ngôn ngữ được ông và CB lựa chọn có tính chiến lược để tránh né thỏa hiệp với VN. V́ Mekong và Bassac là hai phân lưu ḍng chính CB sẽ phải có thỏa hiệp với Việt Nam cho kênh Phù Nam theo quy định của Điều 5. B. 2. B. của Hiệp định sông Mekong 1995.


Kênh Phù Nam có phải chỉ có mục đích giao thông đường thủy như CB thông báo hay sẽ chuyển nước khỏi ḍng chính sử dụng cho mục đích thủy lợi?


Theo bức thư thông báo ngày 8 tháng 8, năm 2023 cho TS Anoulak, Secretariat của Mekong River Commission (MRC) do Cambodia National Mekong Committee gởi đi, CB xây kênh Phù Nam cho mục đích giao thông đường thủy, trong thư này CB không hề để cập đến mục đích nông nghiệp hay thủy lợi, lúc đó họ đă quy kết sông Bassac là phụ lưu mặc dù nó là phân lưu.


Hy vọng Phạm Minh Chính đă không im lặng khi nghe ông Hun Manet trấn an về kênh Phù Nam với ngôn ngữ mập mờ. Hà Nội cần khuyến cáo CB bằng cách thân thiện nhất có thể là việc họ gọi hai phân lưu sông Bassac và Mekong là phụ lưu là không chính xác trong thuật ngữ sông ng̣i.


Sau đó Việt Nam có thể trấn an CB là sẽ không phản đối mà có thể sẽ ủng hộ dự án kênh Phù Nam cho mục đích giao thông đường thủy, nhưng Việt Nam sẽ quyết liệt phản đối tác động thủy lợi của kênh Phù Nam nếu không có thỏa hiệp. Với mục đích nào cũng thế, Việt Nam cần yêu cầu CB nghiêm chỉnh tuân thủ các điều khoản công bằng và hợp lư đă có sẵn trong Hiệp định 1995 cùng với các quy tắc kiểm soát ḍng chảy để bảo vệ quyền lợi.


Sông Bassac và Mekong chảy xuyên biên giới vào sông Hậu và sông Tiền ở Việt Nam, nên CB không thể dựa vào “nghiên cứu thực tế” mà CB có trách nhiệm nghiên cứu nghiêm túc tác động xuyên biên giới theo tiêu chuẩn TbEIA của MRC cho dự án .


Cụ thể CB có trách nhiệm hợp tác bảo vệ lưu vực thể theo những Thủ tục MRC đă thông qua sau đây trong tinh thần xây dựng niềm tin giữa các Quốc gia Thành viên MRC:


Khảo sát các tác động cá nhân và tích lũy và tiềm ẩn, đặc biệt là khi có nguy cơ tác động xuyên biên giới của kênh Phù Nam.


Sử dụng hợp lư và công bằng nước và các nguồn tài nguyên liên quan của lưu vực sông Mê Kông thông qua việc áp dụng các biện pháp tránh, giảm thiểu hoặc giảm thiểu bất kỳ tác động có hại nào kênh Phù Nam có thể gây ra.


Nghiên cứu PDG , Hướng dẫn thiết kế cho kênh Phù Nam. Khảo sát tác động tích lũy các việc sử dụng nước thông qua quy tŕnh PNPCA và việc thực hiện các biện pháp này đang được theo dơi và báo cáo;


Khảo sát tác động của kênh Phù Nam đối với t́nh trạng của lưu vực và các t́nh huống khẩn cấp về phẩm chất nước cần được thông báo kịp thời nhất có thể.


Trước t́nh h́nh căng thẳng về dự án kênh Phù Nam, CB và Việt Nam cần giữ ḥa khí, không cho Trung Quốc khai thác biến kênh Phù Nam thành cơ hội xung đột giữa hai dân tộc. CB và Việt Nam cần lập một liên minh chiến lược bảo vệ sông mẹ Mekong và quyền lợi cho cho cả hai nước với các nước thượng nguồn.



Việt Nam có cách khuyến khích và ràng buộc CB tuân theo các thủ tục của MRC để kiểm soát kênh Phù Nam. Giới hạn trọng tải tàu thuyền trên kênh Phù Nam CB công bố là 1000 DWT. Nam Vang sẵn có hai thương cảng, có khả năng cho tàu 2000 DWT và 5000 DWT ra vào nên CB sẽ vẫn cần vận chuyển tàu bằng sông Tiền và sông Hậu. Do đó Việt Nam có tư thế thảo luận với CB với tiếng nói trọng lượng.


Phạm Phan Long