BigBoy
08-12-2023, 02:23
https://eadn-wc04-9642573.nxedge.io/wp-content/uploads/2023/12/18-van-cao-2-onl-16995478514701936770061-0-0-640-1024-crop-1699547867741615152025-copy-696x435.jpg (https://eadn-wc04-9642573.nxedge.io/wp-content/uploads/2023/12/18-van-cao-2-onl-16995478514701936770061-0-0-640-1024-crop-1699547867741615152025-copy.jpg)
Nhạc sĩ Văn Cao
Văn Cao có hai điều khiến ông từng bị thất sủng với chính quyền, đó là ‘nói sự thật’ và ‘không thích cộng sản’. Văn Cao của Nhân văn-Giai phẩm đă là một tuyên ngôn bảo vệ sự thật, và cuộc đời ông chấp nhận đến cuối không van xin, không luồn cúi để mong được quay lại với hệ thống, điều đó đă bị coi là phản động, phản bội.
Mặc dù giờ đây nhạc sỹ Văn Cao được tung hô, nhưng ông từng phải trải qua giai đoạn đen tối trong cuộc đời khi dính vào phong trào Nhân văn-Giai phẩm vốn chống lại sự ḱm kẹp về chính trị và đ̣i được tự do tư tưởng trong sáng tác. Khi đó, ông bị coi là ‘thành phần chống Đảng’ và bị đưa đi lao động cải tạo, nhưng tránh được kết cục phải đi tù như những người khác.
Ông bị kỷ luật vào năm 1958 và đến năm 1988 th́ mới được phục hồi, được phép xuất bản tập thơ và tập nhạc. Trong khoảng thời gian 30 năm đó, Văn Cao đă bị chính quyền hắt hủi, ghẻ lạnh, bị đưa ra đấu tố, trù dập; bị bạn bè xa lánh, khinh khi; sống cuộc sống chật vật, nghèo khó và chịu nhiều buồn tủi, đắng cay, theo lời kể từ gia đ́nh và bạn bè của ông.
Những bài hát lăng mạn của ông không được hát ở miền Bắc trong suốt thời gian mà chính quyền cộng sản gọi là “kháng chiến chống Mỹ”. Thậm chí có lúc chính quyền c̣n muốn vứt bỏ bài Tiến Quân ca của ông để chọn một bài hát khác làm Quốc ca và c̣n tổ chức một cuộc vận động sáng tác Quốc ca mới hồi năm 1981 nhưng bất thành.
Sau khi chiến tranh kết thúc năm 1975, Văn Cao đă sáng tác ‘Mùa xuân Đầu tiên’ để mô tả cảm xúc về mùa xuân đầu tiên mà đất nước sống trong không khí thanh b́nh vào năm 1976. Bài hát này được phát sóng trên Đài Tiếng nói Việt Nam rồi sau đó không c̣n được nghe thấy nữa. Măi đến năm 2000, sau khi ông đă mất được 5 năm, Đài Truyền h́nh Việt Nam mới lần đầu tiên cho phát bài hát này.
Khác với những bài hát ca ngợi ‘chiến thắng năm 1975’ thường có giai điệu và lời ca hùng hồn, vẻ vang, ‘Mùa xuân Đầu tiên’ của Văn Cao có giai điệu nhẹ nhàng, êm ái, có phần thâm trầm, suy tư với lời điệp khúc ‘Từ đây người biết thương người/Từ đây người biết yêu người’.
Nhạc sỹ Tuấn Khanh nhận định rằng ‘Mùa xuân Đầu Tiên’ không chỉ là âm nhạc mà c̣n là ‘tiếng ḷng của một người nghệ sĩ khao khát tự do’.
“Tôi cảm giác đó như là tiếng thở dài tiếc nuối cho cuộc đời của ông không thể tung hoành với khả năng của ḿnh – một cuộc đời bị vặn vẹo từ một thanh niên bị ấn cây súng sát thủ vào tay, cho đến khi nói tiếng nói tự do th́ bị chà đạp”, ông Khanh nói.
“Thử h́nh dung một Văn Cao năm 1954 đi cùng với Phạm Duy vào Nam th́ ông ta sẽ làm được những ǵ và góp thêm bao nhiêu vào kho tàng âm nhạc tự do của Việt Nam?” nhạc sỹ Tuấn Khanh đặt vấn đề và cho rằng những trắc trở về chính trị trong cuộc đời đă khiến Văn Cao ‘không được thỏa sức sáng tác’.
Lư giải về hai thái cực trong các sáng tác của Văn Cao, từ lăng mạn, bay bổng cho tới quyết liệt, dữ dội, nhạc sỹ Tuấn Khanh cho rằng đó là do Văn Cao ‘đi tận cùng chân trời của chủ nghĩa lăng mạn và cũng mở hết ḷng ḿnh với những biến động trong thời đại của ḿnh bằng ḷng yêu nước’. Theo ông, bài ‘Tiến Quân ca’ dù có màu sắc ‘sắt máu và bạo lực’ nhưng ‘có giá trị trong giai đoạn lịch sử kháng chiến chống Pháp’.
Theo phân tích của ông Khanh, dưới chính quyền cộng sản, Văn Cao cũng như những người nghệ sỹ khác trở thành công cụ ‘phải phục vụ tận lực’ cho mục đích tuyên truyền của Đảng. “Măi măi trong cuộc đời Văn Cao cũng sẽ không bao giờ quay lại được những tư duy chủ nghĩa lăng mạn của ḿnh”, ông nói.
Nhạc sỹ Tuấn Khanh nhận định rằng Văn Cao ban đầu đi theo Đảng v́ ông ‘được thuyết phục hoặc tin rằng sẽ cùng Đảng Cộng Sản xây dựng một chế độ ước mơ’. “Nhưng những ǵ diễn ra sau đó với Cải cách ruộng đất, Nhân Văn-Giai Phẩm… đă khiến mỗi người chọn một hướng trong đời ḿnh để tồn tại”, ông suy luận.
Ông Khanh đề cập đến giai thoại là mặc dù sống nghèo khổ, nhưng Văn Cao phải nghe theo chính quyền giả vờ có cuộc sống đàng hoàng để giữ thể diện quốc gia khi được Tổng thống Pháp François Mitterrand ghé nhà trong chuyến thăm Việt Nam vào năm 1993. “Để có thể thở và sống như một người trí thức qua những ngày tháng như vậy, nó có cái ǵ đó c̣n đau hơn cả ḷng tự trọng”, ông Khanh nhận xét.
Theo lời nhạc sỹ Tuấn Khanh, ở Văn Cao có hai điều khiến ông từng bị thất sủng với chính quyền, đó là ‘nói sự thật’ và ‘không thích cộng sản’.
“Văn Cao của Nhân văn-Giai phẩm đă là một tuyên ngôn bảo vệ sự thật, và cuộc đời ông chấp nhận đến cuối không van xin, không luồn cúi để mong được quay lại với hệ thống, điều đó đă bị coi là phản động, phản bội”.
Và sau khi chế độ ‘xô đẩy Văn Cao rất nhiều lần nhưng ông không ngă’, cuối cùng cho đến gần cuối đời Văn Cao ‘họ buộc ḷng phải nh́n nhận ông’, vẫn theo quan sát của nhạc sỹ Tuấn Khanh.
“Lịch sử cho thấy, cái ǵ không thể diệt được th́ thường họ (chính quyền cộng sản) sẽ nhận là của ḿnh”, ông Khanh chỉ ra khi được hỏi nên nh́n nhận Văn Cao là công thần hay nạn nhân của chế độ.
Nhạc sỹ Tuấn Khanh đánh giá Văn Cao là một trong những tài năng ‘làm rực sáng kho tàng di sản văn hóa của người Việt’. Tuy nhiên, trước những biến động của lịch sử Việt Nam, ‘có những người phải thở dài về sự may rủi và trớ trêu của số phận’.
“Tôi vô cùng chia sẻ với những con người như nhạc sĩ Văn Cao, vốn phải gánh đôi bi kịch và hào quang trên lưng của ḿnh đến tận ngày nhắm mắt”, ông nói.
(Theo VOA)
Nhạc sĩ Văn Cao
Văn Cao có hai điều khiến ông từng bị thất sủng với chính quyền, đó là ‘nói sự thật’ và ‘không thích cộng sản’. Văn Cao của Nhân văn-Giai phẩm đă là một tuyên ngôn bảo vệ sự thật, và cuộc đời ông chấp nhận đến cuối không van xin, không luồn cúi để mong được quay lại với hệ thống, điều đó đă bị coi là phản động, phản bội.
Mặc dù giờ đây nhạc sỹ Văn Cao được tung hô, nhưng ông từng phải trải qua giai đoạn đen tối trong cuộc đời khi dính vào phong trào Nhân văn-Giai phẩm vốn chống lại sự ḱm kẹp về chính trị và đ̣i được tự do tư tưởng trong sáng tác. Khi đó, ông bị coi là ‘thành phần chống Đảng’ và bị đưa đi lao động cải tạo, nhưng tránh được kết cục phải đi tù như những người khác.
Ông bị kỷ luật vào năm 1958 và đến năm 1988 th́ mới được phục hồi, được phép xuất bản tập thơ và tập nhạc. Trong khoảng thời gian 30 năm đó, Văn Cao đă bị chính quyền hắt hủi, ghẻ lạnh, bị đưa ra đấu tố, trù dập; bị bạn bè xa lánh, khinh khi; sống cuộc sống chật vật, nghèo khó và chịu nhiều buồn tủi, đắng cay, theo lời kể từ gia đ́nh và bạn bè của ông.
Những bài hát lăng mạn của ông không được hát ở miền Bắc trong suốt thời gian mà chính quyền cộng sản gọi là “kháng chiến chống Mỹ”. Thậm chí có lúc chính quyền c̣n muốn vứt bỏ bài Tiến Quân ca của ông để chọn một bài hát khác làm Quốc ca và c̣n tổ chức một cuộc vận động sáng tác Quốc ca mới hồi năm 1981 nhưng bất thành.
Sau khi chiến tranh kết thúc năm 1975, Văn Cao đă sáng tác ‘Mùa xuân Đầu tiên’ để mô tả cảm xúc về mùa xuân đầu tiên mà đất nước sống trong không khí thanh b́nh vào năm 1976. Bài hát này được phát sóng trên Đài Tiếng nói Việt Nam rồi sau đó không c̣n được nghe thấy nữa. Măi đến năm 2000, sau khi ông đă mất được 5 năm, Đài Truyền h́nh Việt Nam mới lần đầu tiên cho phát bài hát này.
Khác với những bài hát ca ngợi ‘chiến thắng năm 1975’ thường có giai điệu và lời ca hùng hồn, vẻ vang, ‘Mùa xuân Đầu tiên’ của Văn Cao có giai điệu nhẹ nhàng, êm ái, có phần thâm trầm, suy tư với lời điệp khúc ‘Từ đây người biết thương người/Từ đây người biết yêu người’.
Nhạc sỹ Tuấn Khanh nhận định rằng ‘Mùa xuân Đầu Tiên’ không chỉ là âm nhạc mà c̣n là ‘tiếng ḷng của một người nghệ sĩ khao khát tự do’.
“Tôi cảm giác đó như là tiếng thở dài tiếc nuối cho cuộc đời của ông không thể tung hoành với khả năng của ḿnh – một cuộc đời bị vặn vẹo từ một thanh niên bị ấn cây súng sát thủ vào tay, cho đến khi nói tiếng nói tự do th́ bị chà đạp”, ông Khanh nói.
“Thử h́nh dung một Văn Cao năm 1954 đi cùng với Phạm Duy vào Nam th́ ông ta sẽ làm được những ǵ và góp thêm bao nhiêu vào kho tàng âm nhạc tự do của Việt Nam?” nhạc sỹ Tuấn Khanh đặt vấn đề và cho rằng những trắc trở về chính trị trong cuộc đời đă khiến Văn Cao ‘không được thỏa sức sáng tác’.
Lư giải về hai thái cực trong các sáng tác của Văn Cao, từ lăng mạn, bay bổng cho tới quyết liệt, dữ dội, nhạc sỹ Tuấn Khanh cho rằng đó là do Văn Cao ‘đi tận cùng chân trời của chủ nghĩa lăng mạn và cũng mở hết ḷng ḿnh với những biến động trong thời đại của ḿnh bằng ḷng yêu nước’. Theo ông, bài ‘Tiến Quân ca’ dù có màu sắc ‘sắt máu và bạo lực’ nhưng ‘có giá trị trong giai đoạn lịch sử kháng chiến chống Pháp’.
Theo phân tích của ông Khanh, dưới chính quyền cộng sản, Văn Cao cũng như những người nghệ sỹ khác trở thành công cụ ‘phải phục vụ tận lực’ cho mục đích tuyên truyền của Đảng. “Măi măi trong cuộc đời Văn Cao cũng sẽ không bao giờ quay lại được những tư duy chủ nghĩa lăng mạn của ḿnh”, ông nói.
Nhạc sỹ Tuấn Khanh nhận định rằng Văn Cao ban đầu đi theo Đảng v́ ông ‘được thuyết phục hoặc tin rằng sẽ cùng Đảng Cộng Sản xây dựng một chế độ ước mơ’. “Nhưng những ǵ diễn ra sau đó với Cải cách ruộng đất, Nhân Văn-Giai Phẩm… đă khiến mỗi người chọn một hướng trong đời ḿnh để tồn tại”, ông suy luận.
Ông Khanh đề cập đến giai thoại là mặc dù sống nghèo khổ, nhưng Văn Cao phải nghe theo chính quyền giả vờ có cuộc sống đàng hoàng để giữ thể diện quốc gia khi được Tổng thống Pháp François Mitterrand ghé nhà trong chuyến thăm Việt Nam vào năm 1993. “Để có thể thở và sống như một người trí thức qua những ngày tháng như vậy, nó có cái ǵ đó c̣n đau hơn cả ḷng tự trọng”, ông Khanh nhận xét.
Theo lời nhạc sỹ Tuấn Khanh, ở Văn Cao có hai điều khiến ông từng bị thất sủng với chính quyền, đó là ‘nói sự thật’ và ‘không thích cộng sản’.
“Văn Cao của Nhân văn-Giai phẩm đă là một tuyên ngôn bảo vệ sự thật, và cuộc đời ông chấp nhận đến cuối không van xin, không luồn cúi để mong được quay lại với hệ thống, điều đó đă bị coi là phản động, phản bội”.
Và sau khi chế độ ‘xô đẩy Văn Cao rất nhiều lần nhưng ông không ngă’, cuối cùng cho đến gần cuối đời Văn Cao ‘họ buộc ḷng phải nh́n nhận ông’, vẫn theo quan sát của nhạc sỹ Tuấn Khanh.
“Lịch sử cho thấy, cái ǵ không thể diệt được th́ thường họ (chính quyền cộng sản) sẽ nhận là của ḿnh”, ông Khanh chỉ ra khi được hỏi nên nh́n nhận Văn Cao là công thần hay nạn nhân của chế độ.
Nhạc sỹ Tuấn Khanh đánh giá Văn Cao là một trong những tài năng ‘làm rực sáng kho tàng di sản văn hóa của người Việt’. Tuy nhiên, trước những biến động của lịch sử Việt Nam, ‘có những người phải thở dài về sự may rủi và trớ trêu của số phận’.
“Tôi vô cùng chia sẻ với những con người như nhạc sĩ Văn Cao, vốn phải gánh đôi bi kịch và hào quang trên lưng của ḿnh đến tận ngày nhắm mắt”, ông nói.
(Theo VOA)