Anamit
14-05-2016, 23:08
Sáu cây cầu gắn với lịch sử Sài G̣n.Thứ Bảy, 14 tháng Năm năm 2016 09:00Tác Giả: Đinh Quang Tuấn
-Hơn 300 năm h́nh thành và phát triển, vùng đất Sài G̣n đă trải qua bao thăng trầm của lịch sử. Trong đó, những cây cầu đă gắn liền với thời gian, kư ức của người Sài G̣n, và đă tạo nên những nét độc đáo, tiêu biểu về h́nh ảnh của người Sài G̣n từ xưa đến nay.
VietNamNet xin giới thiệu h́nh ảnh 6 cây cầu tiêu biểu đă gắn liền với người dân Sài G̣n từ qua nhiều năm xây dựng và phát triển.
1. Cầu Mống.
http://saigonecho.com/images/2016/DoiSong/cau_mong_1.jpg
“Cầu Mống” là tên tiếng Việt của cây cầu “Messageries Maritimes Company Bridge” theo thời Pháp thuộc đặt. Nằm ở trung tâm với khung cảnh rất lăng mạn, từ thời Pháp thuộc cầu Mống ở Sài G̣n đă trở thành nơi hẹn ḥ của các bạn trẻ.
Vào giai đoạn năm 1893 – 1894, cây cầu được hoàn thành có chiều dài 128 mét, rộng 5.2 mét và 0.5 mét lề đường.
Vào những năm 2000, khi công tŕnh đại lộ Đông Tây và đường hầm sông Sài G̣n được thi công, Cầu Mống đă được tháo dỡ hoàn toàn. Sau khi công tŕnh hoàn tất, Cầu Mống được lắp ghép lại đúng nguyên bản. Điểm khác biệt duy nhất chính là các đường dẫn lên cầu đă được phá bỏ, và thay thế bằng bậc tam cấp dành cho người đi bộ.
Những ai sống ở Sài G̣n, chắc hẳn sẽ không ai lấy làm xa lạ với cây cầu nổi bật một màu xanh ngọc bích, bắc qua kênh Bến Nghé nối liền giữa quận 1 và quận 4. Được xây dựng hơn trăm năm nay từ thời Pháp thuộc, Cầu Mống ngày nay đă trở thành địa điểm hẹn ḥ lư tưởng của các bạn trẻ, là điểm thăm viếng của du khách thích đi loanh quanh khám phá thành phố.
2. Cầu Thị Nghè.
http://saigonecho.com/images/2016/DoiSong/cau_thinghe.jpg
Cầu Thị Nghè bắc qua rạch Thị Nghè (đoạn gần hạ lưu đổ ra sông Sài G̣n), nối quận 1 và quận B́nh Thạnh. Cầu Thị Nghè được cho là do bà Nguyễn Thị Khánh, con gái quan khâm sai Nguyễn Cửu Vân xây vào thế kỷ 18 (khoảng năm 1725-1750) để chồng tiện đường qua Sài G̣n làm việc. Chồng bà là thư kư, đương thời gọi là ông Nghè, nên nhân dân gọi bà là Bà Nghè.
Theo sử sách, vùng Thị Nghè xưa là nơi có khu ruộng Tịch Điền, đàn Xă Tắc, miếu thờ Thần Nông, đàn Tiên Nông (những cơ sở này nằm trước nhà thương dưỡng lăo, nay là Trung tâm dưỡng lăo Thị Nghè), miếu Văn Thánh…
3. Cầu Bông.
http://saigonecho.com/images/2016/DoiSong/cau_bong.jpg
Theo cố nhà văn Sơn Nam, cầu Bông được xây dựng vào khoảng thế kỷ 18, (khoảng năm 1736). Đây là một trong những cầu được xây dựng đầu tiên ở vùng đất Sài G̣n. Cầu Bông được làm bằng gỗ, nhỏ và ngắn nhưng khá nổi tiếng của đất Sài G̣n – Gia Định. Ban đầu cầu có tên là Cao Miên, v́ có một Phó vương Cao Miên lúc đó đang xin tá túc tại Bến Nghé, cho bắc cầu qua sông để tiện việc đi lại.
Về cái tên cầu Bông có nhiều giả thiết, nhưng giả thiết được nhắc đến nhiều nhất là sau khi Tả quân Lê Văn Duyệt xây dựng một vườn hoa gần cầu này th́ dân gian bắt đầu gọi là cầu Hoa. Sau này, người dân phải đọc trại thành cầu Huê v́ kiêng tên bà Hồ Thị Hoa là vợ vua Minh Mạng, mẹ vua Thiệu Trị (triều Nguyễn). Sau cùng, người dân Sài G̣n đổi hẳn tên cây cầu này là cầu Bông (bông là hoa theo cách gọi của người miền Nam) cho đến nay.
Trải qua hơn 200 năm lịch sử, cầu Bông nhiều lần bị phá hủy, đánh sập, nhưng nó vẫn được xây mới ngay tại vị trí cũ. Bởi đây là cây cầu huyết mạch nối liền hai vùng thị tứ của vùng đất Sài G̣n xưa. Trước 1975, cầu Bông được xem là giao thông trọng yếu nối liền vùng Đakao của đô thành Sài G̣n với trung tâm tỉnh Gia Định (khu vực chợ Bà Chiểu ngày nay).
Tháng 10/2013, cầu Bông xây dựng từ trước năm 1975 được tháo dỡ để xây dựng mới. Cầu Bông mới được giao thông vào tháng 6/2014 với độ tỉnh không được nâng cao thêm tạo thuận lợi cho các phương tiện đi trên đường Hoàng Sa và Trường Sa được lưu thông thông suốt dưới dạ cầu
4.Cầu B́nh Lợi.
http://saigonecho.com/images/2016/DoiSong/cau_binhloi.jpg
B́nh Lợi là cây cầu sắt vượt sông Sài G̣n đầu tiên, được xây dựng và hoàn thành năm 1902. Cầu được kết cấu ṿm thép, mặt gỗ, và có đường ray xe lửa nối Sài G̣n và Biên Ḥa.
Sau 113 năm khai thác, cầu đă bị xuống cấp nghiêm trọng, chiều cao thông thuyền của cầu chỉ c̣n 1,8 m nên khi có thủy triều lên, nhiều tàu đă mắc kẹt dưới gầm cầu.
Bộ GTVT đă xây dựng cầu đường sắt B́nh Lợi mới (nay gọi là cầu B́nh Lợi 2) trên đường Phạm Văn Đồng. Cầu B́nh Lợi mới được xây cách cầu cũ 12 m về phía hạ lưu với độ thông thuyền 7 m để không ảnh hưởng đến giao thông thủy. Sau khi hoàn thành sẽ giúp vận tốc chạy tàu qua cầu B́nh Lợi đạt 100 km/h.
5. Cầu Chữ Y.
http://saigonecho.com/images/2016/DoiSong/cau_chuy.jpg
Cầu do người Pháp xây dựng vào cuối năm 1938 và hoàn thành năm 1941. Cầu nối quận 5 và quận 8 với ba nhánh giống như h́nh một chữ Y lớn: nhánh đường Nguyễn Biểu dài 175 m, nhánh Nguyễn Thị Tần dài 178,3 m; nhánh Hưng Phú dài 137 m. Tổng cộng chiều dài các nhánh là 490,3 m tính luôn đoạn cầu dẫn dài 913 m. Khu vực lồng cầu (ở giữa) có ba nhánh rộng 9 m, mỗi lề 0,7 m. Độ cao tĩnh không cách mặt nước là 6,3 m. Toàn bộ công tŕnh khi xây dựng tiêu tốn 800 tấn thép và hơn 4.000 m3 bê tông.
Cầu được nhiều lần sửa chữa lớn vào các năm 1948, 1957, 1992. Ngày 30/9/2006, trong chương tŕnh cải tổ về giao thông của thành phố, nhánh cầu chữ Y phía quận 5 được hạn chế xe để tháo dỡ và xây lại cầu mới để bảo đảm độ cao dưới đường Đại lộ Đông – Tây.
6. Cầu Nhị Thiên Đường.
http://saigonecho.com/images/2016/DoiSong/cau_nhithienduong.jpg
Cùng thời với những cây cầu nổi tiếng của Sài G̣n xưa như cầu Chà Và, cầu Chữ Y...cầu Nhị Thiên Đường (c̣n được gọi là Cầu Mới) là một trong những công tŕnh tiêu biểu của Sài G̣n xưa. Cầu bắc ngang qua một nhánh kênh đôi Tàu Hũ, nối liền nội đô quận 8 với vùng phụ cận, với huyện Cần Đước (Long An) qua G̣ Công về các tỉnh miền Tây.
Cây cầu xây dựng năm 1925, dài khoảng 1km, được đổ bê tông chắc chắn và thiết kế theo lối kiến trúc cổ của Pháp.
Theo thời gian, cây cầu Nhị Thiên Đường đă gần 100 tuổi. Hiện nay, cây cầu đang xuống cấp nặng, những cột đèn, trụ lan can, đường dẫn điện... không c̣n sử dụng được nữa.Nhiều người dân ở khu vực này thấy tiếc nuối khi hay tin cây cầu sắp phải bị phá đi để xây cầu mới.
Mới đây, UBND TP. Sài G̣n đă cho phép Sở GTVT thực hiện đề án xây dựng, xây cầu Nhị Thiên Đường mới với kinh phí 163 tỷ đồng. Cây cầu mới sẽ được dịch chuyển về phía cây cầu Nhị Thiên Đường 2. Cầu mới sẽ có nghiên cứu thiết kế để khôi phục (lan can, đèn chiếu sáng trang trí...) nhằm gợi nhớ một số nét kiến trúc của cây cầu Nhị Thiên Đường hiện hữu.
Đinh Quang Tuấn (lược ghi). ./.
-Hơn 300 năm h́nh thành và phát triển, vùng đất Sài G̣n đă trải qua bao thăng trầm của lịch sử. Trong đó, những cây cầu đă gắn liền với thời gian, kư ức của người Sài G̣n, và đă tạo nên những nét độc đáo, tiêu biểu về h́nh ảnh của người Sài G̣n từ xưa đến nay.
VietNamNet xin giới thiệu h́nh ảnh 6 cây cầu tiêu biểu đă gắn liền với người dân Sài G̣n từ qua nhiều năm xây dựng và phát triển.
1. Cầu Mống.
http://saigonecho.com/images/2016/DoiSong/cau_mong_1.jpg
“Cầu Mống” là tên tiếng Việt của cây cầu “Messageries Maritimes Company Bridge” theo thời Pháp thuộc đặt. Nằm ở trung tâm với khung cảnh rất lăng mạn, từ thời Pháp thuộc cầu Mống ở Sài G̣n đă trở thành nơi hẹn ḥ của các bạn trẻ.
Vào giai đoạn năm 1893 – 1894, cây cầu được hoàn thành có chiều dài 128 mét, rộng 5.2 mét và 0.5 mét lề đường.
Vào những năm 2000, khi công tŕnh đại lộ Đông Tây và đường hầm sông Sài G̣n được thi công, Cầu Mống đă được tháo dỡ hoàn toàn. Sau khi công tŕnh hoàn tất, Cầu Mống được lắp ghép lại đúng nguyên bản. Điểm khác biệt duy nhất chính là các đường dẫn lên cầu đă được phá bỏ, và thay thế bằng bậc tam cấp dành cho người đi bộ.
Những ai sống ở Sài G̣n, chắc hẳn sẽ không ai lấy làm xa lạ với cây cầu nổi bật một màu xanh ngọc bích, bắc qua kênh Bến Nghé nối liền giữa quận 1 và quận 4. Được xây dựng hơn trăm năm nay từ thời Pháp thuộc, Cầu Mống ngày nay đă trở thành địa điểm hẹn ḥ lư tưởng của các bạn trẻ, là điểm thăm viếng của du khách thích đi loanh quanh khám phá thành phố.
2. Cầu Thị Nghè.
http://saigonecho.com/images/2016/DoiSong/cau_thinghe.jpg
Cầu Thị Nghè bắc qua rạch Thị Nghè (đoạn gần hạ lưu đổ ra sông Sài G̣n), nối quận 1 và quận B́nh Thạnh. Cầu Thị Nghè được cho là do bà Nguyễn Thị Khánh, con gái quan khâm sai Nguyễn Cửu Vân xây vào thế kỷ 18 (khoảng năm 1725-1750) để chồng tiện đường qua Sài G̣n làm việc. Chồng bà là thư kư, đương thời gọi là ông Nghè, nên nhân dân gọi bà là Bà Nghè.
Theo sử sách, vùng Thị Nghè xưa là nơi có khu ruộng Tịch Điền, đàn Xă Tắc, miếu thờ Thần Nông, đàn Tiên Nông (những cơ sở này nằm trước nhà thương dưỡng lăo, nay là Trung tâm dưỡng lăo Thị Nghè), miếu Văn Thánh…
3. Cầu Bông.
http://saigonecho.com/images/2016/DoiSong/cau_bong.jpg
Theo cố nhà văn Sơn Nam, cầu Bông được xây dựng vào khoảng thế kỷ 18, (khoảng năm 1736). Đây là một trong những cầu được xây dựng đầu tiên ở vùng đất Sài G̣n. Cầu Bông được làm bằng gỗ, nhỏ và ngắn nhưng khá nổi tiếng của đất Sài G̣n – Gia Định. Ban đầu cầu có tên là Cao Miên, v́ có một Phó vương Cao Miên lúc đó đang xin tá túc tại Bến Nghé, cho bắc cầu qua sông để tiện việc đi lại.
Về cái tên cầu Bông có nhiều giả thiết, nhưng giả thiết được nhắc đến nhiều nhất là sau khi Tả quân Lê Văn Duyệt xây dựng một vườn hoa gần cầu này th́ dân gian bắt đầu gọi là cầu Hoa. Sau này, người dân phải đọc trại thành cầu Huê v́ kiêng tên bà Hồ Thị Hoa là vợ vua Minh Mạng, mẹ vua Thiệu Trị (triều Nguyễn). Sau cùng, người dân Sài G̣n đổi hẳn tên cây cầu này là cầu Bông (bông là hoa theo cách gọi của người miền Nam) cho đến nay.
Trải qua hơn 200 năm lịch sử, cầu Bông nhiều lần bị phá hủy, đánh sập, nhưng nó vẫn được xây mới ngay tại vị trí cũ. Bởi đây là cây cầu huyết mạch nối liền hai vùng thị tứ của vùng đất Sài G̣n xưa. Trước 1975, cầu Bông được xem là giao thông trọng yếu nối liền vùng Đakao của đô thành Sài G̣n với trung tâm tỉnh Gia Định (khu vực chợ Bà Chiểu ngày nay).
Tháng 10/2013, cầu Bông xây dựng từ trước năm 1975 được tháo dỡ để xây dựng mới. Cầu Bông mới được giao thông vào tháng 6/2014 với độ tỉnh không được nâng cao thêm tạo thuận lợi cho các phương tiện đi trên đường Hoàng Sa và Trường Sa được lưu thông thông suốt dưới dạ cầu
4.Cầu B́nh Lợi.
http://saigonecho.com/images/2016/DoiSong/cau_binhloi.jpg
B́nh Lợi là cây cầu sắt vượt sông Sài G̣n đầu tiên, được xây dựng và hoàn thành năm 1902. Cầu được kết cấu ṿm thép, mặt gỗ, và có đường ray xe lửa nối Sài G̣n và Biên Ḥa.
Sau 113 năm khai thác, cầu đă bị xuống cấp nghiêm trọng, chiều cao thông thuyền của cầu chỉ c̣n 1,8 m nên khi có thủy triều lên, nhiều tàu đă mắc kẹt dưới gầm cầu.
Bộ GTVT đă xây dựng cầu đường sắt B́nh Lợi mới (nay gọi là cầu B́nh Lợi 2) trên đường Phạm Văn Đồng. Cầu B́nh Lợi mới được xây cách cầu cũ 12 m về phía hạ lưu với độ thông thuyền 7 m để không ảnh hưởng đến giao thông thủy. Sau khi hoàn thành sẽ giúp vận tốc chạy tàu qua cầu B́nh Lợi đạt 100 km/h.
5. Cầu Chữ Y.
http://saigonecho.com/images/2016/DoiSong/cau_chuy.jpg
Cầu do người Pháp xây dựng vào cuối năm 1938 và hoàn thành năm 1941. Cầu nối quận 5 và quận 8 với ba nhánh giống như h́nh một chữ Y lớn: nhánh đường Nguyễn Biểu dài 175 m, nhánh Nguyễn Thị Tần dài 178,3 m; nhánh Hưng Phú dài 137 m. Tổng cộng chiều dài các nhánh là 490,3 m tính luôn đoạn cầu dẫn dài 913 m. Khu vực lồng cầu (ở giữa) có ba nhánh rộng 9 m, mỗi lề 0,7 m. Độ cao tĩnh không cách mặt nước là 6,3 m. Toàn bộ công tŕnh khi xây dựng tiêu tốn 800 tấn thép và hơn 4.000 m3 bê tông.
Cầu được nhiều lần sửa chữa lớn vào các năm 1948, 1957, 1992. Ngày 30/9/2006, trong chương tŕnh cải tổ về giao thông của thành phố, nhánh cầu chữ Y phía quận 5 được hạn chế xe để tháo dỡ và xây lại cầu mới để bảo đảm độ cao dưới đường Đại lộ Đông – Tây.
6. Cầu Nhị Thiên Đường.
http://saigonecho.com/images/2016/DoiSong/cau_nhithienduong.jpg
Cùng thời với những cây cầu nổi tiếng của Sài G̣n xưa như cầu Chà Và, cầu Chữ Y...cầu Nhị Thiên Đường (c̣n được gọi là Cầu Mới) là một trong những công tŕnh tiêu biểu của Sài G̣n xưa. Cầu bắc ngang qua một nhánh kênh đôi Tàu Hũ, nối liền nội đô quận 8 với vùng phụ cận, với huyện Cần Đước (Long An) qua G̣ Công về các tỉnh miền Tây.
Cây cầu xây dựng năm 1925, dài khoảng 1km, được đổ bê tông chắc chắn và thiết kế theo lối kiến trúc cổ của Pháp.
Theo thời gian, cây cầu Nhị Thiên Đường đă gần 100 tuổi. Hiện nay, cây cầu đang xuống cấp nặng, những cột đèn, trụ lan can, đường dẫn điện... không c̣n sử dụng được nữa.Nhiều người dân ở khu vực này thấy tiếc nuối khi hay tin cây cầu sắp phải bị phá đi để xây cầu mới.
Mới đây, UBND TP. Sài G̣n đă cho phép Sở GTVT thực hiện đề án xây dựng, xây cầu Nhị Thiên Đường mới với kinh phí 163 tỷ đồng. Cây cầu mới sẽ được dịch chuyển về phía cây cầu Nhị Thiên Đường 2. Cầu mới sẽ có nghiên cứu thiết kế để khôi phục (lan can, đèn chiếu sáng trang trí...) nhằm gợi nhớ một số nét kiến trúc của cây cầu Nhị Thiên Đường hiện hữu.
Đinh Quang Tuấn (lược ghi). ./.