Quada09
10-11-2022, 00:24
Chứng Nhân Một Sự Kiện Lịch Sử
(Về việc tẩm liệm cố TT Ngô Đ́nh Diệm và cố vấn Ngô Đ́nh Nhu - ngày 2 tháng 11 năm 1963)
https://www.bacaytruc.com/images/people/Ngo_Dinh_Diem/Mo-bia.png (https://www.bacaytruc.com/images/people/Ngo_Dinh_Diem/Mo-bia.png)
LTS: Lịch sử cận đại về cuộc đảo chánh ngày 01.11.1963 cần phải được làm sáng tỏ, đây là một bài viết của một người ngẫu nhiên được làm nhân chứng cho một sự kiện lịch sử - cô Thụy Mi, bút hiệu T́nh Hoài Hương ghi lại để cống hiến cho các nhà viết sử Việt Nam.
Germany, 07.11.2022 - Điều Hợp Viên DĐ Ngôn-Ngữ-Việt, - Chủ Nhiệm TCDV.
LƯ TRUNG TÍN
-----------------------
Thụy Mi, Ngọc Lan và ba anh bạn sẽ trở thành số ít người hiếm hoi, tận mắt chứng kiến một sự việc đặc biệt ghi đậm nét như một dấu ấn lịch sử: Từ đầu đến cuối sự kiện trọng đại nầy: đã có nhiều dư luận, có nhiều lư thuyết, có nhiều phán đoán, có nhiều nghi vấn. Nhưng “trăm nghe không bằng mắt thấy” về những nhân vật trọng đại, liên quan đến lịch sử Việt Nam.
Đó là một buổi chiều định mệnh… vô cùng đớn đau bi thảm từ ngày 02 tháng 11 năm 1963, ông Trần Trung Dung (nguyên Bộ Trưởng Quốc Pḥng, dưới thời Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm). Ông Dung đă gọi phone đến nhà Năm Anton. Trong nhà Năm có thêm bạn: Trung, Thạch, Thụy Mi, Ngọc Lan ngồi gần bàn làm việc.
Năm bắt phone và chuyển cho ông Ba chủ trại ḥm Tobia. Sau một hồi trao đổi, giọng ông Ba trở nên lo lắng. Bối rối. Quắt quay. Bồn chồn. Như có điều ǵ bức bách lắm. Cuối cùng ông Ba thở dài, buông phone và cây viết bic xuống quyển sổ dày, ông Ba Tobia e dè nh́n mọi người hiện diện, đôi mắt ông rướm lệ rồi ngập ngừng nói nhỏ:
- Tổng Thống, và ông cố vấn đă chết lúc 11 giờ 15’, họ đọc cho tôi nghe rơ từ giấy chứng tử hai ông, do Đại-úy y sĩ trưởng bệnh xá hành dinh Tổng Tham Mưu khám nghiệm, thành lập hồ sơ. Hai ông đă chết trong chiếc thiết vận xa M113 mang số 80.989, bởi lệnh của ông Dương văn Minh, sát thủ là Nguyễn văn Nhung giết hại rùi.
Sửng sốt, bàng hoàng. Mọi người ngơ ngác nhìn nhau, tất cả vội túc trực trong pḥng khách, mở radio lên lắng nghe. Hội đồng tướng lănh do Trung-tướng Dương Văn Minh đứng đầu đảo chánh đă thành công. Ông Minh tuyên bố: “Tôi tạm thời lănh đạo quốc gia”. Đài Phát Thanh Sài G̣n chỉ mở nhạc hoà tấu, nhưng luôn luôn nói đi nói lại: “Anh em ông Diệm đang ẩn nấp, hoặc tẩu thoát đâu đó”…
Chẳng nói chẳng rằng, ông Ba vội vă kiếm người đi gọi đạo tỳ tới xưởng ḥm chuẩn bị “hậu sự” cho Tổng Thống Diệm và ông cố-vấn Nhu.
Ở nhà kho của ông Ba có nhiều ḥm tuy đẹp, đắt tiền. Nhưng không mấy xuất sắc. Có một cái ḥm tốt nhứt bằng gỗ gia tỵ rất quư hiếm, bọc sẵn thêm cái ḥm kẽm ở bên trong. Ư ông Ba muốn để cái ḥm nầy cho ông cố vấn Nhu. Ngoài ra, c̣n một cái ḥm nhôm mới toanh láng cón của quân đội Mỹ rất đẹp, làm bằng nhôm nhẹ, có hai lớp. Bên ngoài mạ lớp sơn bóng loáng, bên trong bọc một lớp đệm nhung mỏng, êm ái như tấm đệm giường ngủ, ḥm có thể dễ dàng mở nắp ra đóng vào bằng kính, lộ cả khuôn mặt người quá cố, cho ḿnh nh́n tiễn biệt phút cuối cùng, ḥm có chốt cài bên hông.
Nếu là xác đă ướp lạnh, có thể để lộ hẳn ra ngoài. Ở Việt Nam chưa bao giờ xuất hiện loại ḥm tân thời như vậy.
Lẽ ra là chiếc ḥm rất sang trọng đẹp đẽ qúy hiếm nầy sẽ đựng thi hài của một viên Tá người Mỹ đă từ trần tại Việt Nam. Nhưng không hiểu tại sao họ lại vất bỏ chiếc quan tài ấy ở bên hông nhà ướp lạnh trong phi trường Tân Sơn Nhứt!?
T́nh cờ ông Ba đi làm việc đă thấy. Tiếc quá nên ông Ba nài nỉ, thương lượng với tên quản lư nhà xác, ông đã mua lại đem về trưng bày trong tiệm cuả ḿnh, coi chơi. Ai tới tiệm mua giá cao cỡ nào, ông cũng không bán. Thế là ông Ba quyết định: - Chỉ có Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm mới xứng đáng nằm an nghỉ trong đó thôi.
Cả hai khuôn ḥm được mang ra lau chùi bóng loáng, sát trùng sạch sẽ, trong nhà họ chuẩn bị sẵn sàng; chờ lệnh. Gần 4 giờ chiều, phone của ông Trần Trung Dung gọi:
- Ông vui ḷng đem khuôn ḥm tới nhà xác bệnh viện Saint Paul đường Tú Xương. Tuyệt đối không được đông người đi theo. Xe chỉ mỗi lần một cái ḥm thôi.
Ông Ba nêu ư kiến:
- Có nên lấy thêm một xe nữa đi theo xa xa xe kia không?
- Không. Chở từng ḥm một, cách xa nhau nửa giờ. Đem cái “đầu tiên” đi trước.
Đem cái ḥm đặc biệt “đầu tiên” đi (ư họ muốn nói đến “cái đầu tiên”: là khuôn ḥm của Tổng-thống Diệm, sẽ liệm trước tiên). Chiếc xe tang từ từ lăn bánh.
Trên xe có bà chủ tiệm ḥm, Năm, Mi & Thạch, Trung, Lan, cộng thêm bốn người đạo tỳ. Xe lao vô đường phố vắng tanh như đi trong thành phố chết, hoặc giờ giới nghiêm, thiết quân luật vậy. Đến đường Tú Xương, Mi mới thấy phe cách mạng lật đổ chính phủ đă cho cảnh sát, quân cảnh đứng canh gác ở các chốt. Xe jeep chận ngang ngỏ vô nhà xác.
Ngoài các anh: Năm, Thạch, Trung, Mi, Lan, bà chủ tiệm Tobia và bốn đạo tỳ ra, c̣n có hai soeur có lẽ ở bệnh viện nầy. Thêm vợ chồng cháu rể của tổng thống đang lăm le chiếc máy ảnh trong tay. Khi xe tang vô tới bên trong, th́ một soeur rón rén, lấp ló, len lén nh́n trước ngó sau, coi soeur có vẻ gian, sợ sệt lén lút, như người làm chuyện mờ ám ǵ, chả biết. H́nh như soeur có lệnh trước, đă vội vàng kéo cánh cửa đóng ập lại liền.
Trong nhà xác chỉ có một ngọn đèn vàng lù mù, leo lét, treo lơ lửng ṭn ten trên trần. Bốn đạo tỳ đem quan tài đặt trên bệ đá cẩm thạch trong nhà xác. Họ đợi khoảng một giờ sau, th́ có một chiếc xe hồng thập tự kiểu Dodge nhà binh (màu cứt ngựa) thắng lết bánh, đỗ xịch lại.
Bà soeur canh cổng kia lật đật mở cánh cửa nhà xác ra. Từ trên xe có bốn quân nhân nhảy phóc xuống, họ vội vàng khiêng chiếc băng ca lắc lư nhún nhảy. Trên đó có một người nằm cũng nhún nhảy lắc lư theo nhịp bước mau. Họ đưa băng ca vô hẳn phía trong, để xuống dưới đất. Chả buồn nh́n ai hay nói câu nào, họ lo cúi đầu vội vă quay trở ra, nhảy tọt vô xe. Chiếc xe Dodge rít lên nghe rợn tóc gáy lao vút đi trong sự im lặng hăi hùng…
Lúc bấy giờ cả nhóm liền bước tới đứng sát bên băng ca: người nằm trên băng ca là vị Tổng Thống kính mến của nền Đệ Nhứt Cộ̣ng Hòa miền Nam Việt Nam: Ngô Đ́nh Diệm (1901-1963).
Ngài mặc bộ veston màu xanh rêu, thắt cà vạt xanh đậm có chấm trắng. Dưới chân ngài mang một chiếc giày màu đen, bên chân kia chỉ có một chiếc tất trắng. Cả bộ complet ch́m trong màu máu, trên đầu Tổng Thống có một vết thương sâu từ dưới ót trổ lên đỉnh đầu, bê bết máu. Ngài nằm đó thản nhiên, im lặng, dường như Tổng Thống ch́m trong giấc ngủ b́nh an không muộn phiền, chẳng khổ đau…
Ánh sáng vụt loé lên. Th́ ra ông cháu rể ngoại quốc kia đă bấm được vài ba tấm ảnh. Chả hiểu ông cháu nầy lúng túng, run rẩy, sợ hăi, lo lắng hay sao, mà ông lại vội cất dấu máy h́nh, không chụp thêm mà lại ngưng?
Hay ông thấy cảnh máu me lan tràn như vậy, thật hăi hùng và đau ḷng. Nên ông không cầm nổi cơn nghẹn ngào xúc động đau đớn dâng tràn bờ mi?! Đạo tỳ khiêng xác ngài lên, đặt trên một bệ đá cẩm thạch có lót hai lớp vải trắng. Bà chủ tiệm nói với mọi người và hai soeur:
- Nhờ lấy bông g̣n, compresse nhúng đầy alcohol, lau nhẹ nhàng, lau sạch sẽ, lau rất cẩn thận các vết máu cho Tổng Thống giúp tôi.
Họ lộ vẻ kính cẩn, ân cần, chu đáo sửa sang áo quần Tổng-thống Diệm chỉnh tề, ngay ngắn. Bốn đạo tỳ chăm chỉ cắm cúi lo tẩn liệm Ngài đàng hoàng.
Bà chủ tiệm ḥm lâm râm đọc kinh cầu nguyện cho linh hồn người quá cố. Bà nhét vô tay Tổng Thống xâu chuỗi hột mân côi. H́nh như Tổng Thống Diệm vừa mới chết, cho nên hai bàn tay ông đă nhẹ nhàng khép lại dễ dàng để giữ xâu chuỗi, như ông đang lim dim đọc kinh lần hột.
Mọi người hiện diện nín thở, có cảm tưởng tim đập thiếu nhịp, thở hụt hơi: Nghẹn ngào. Ngậm ngùi. Cay đắng. Bẽ bàng xao động. Đau xót kinh khủng. Thương tiếc sâu xa. Buồn mênh mông cho kiếp phù sinh bạc mệnh ngắn ngủi!
Họ chưa kịp đậy nắp ḥm, th́ chiếc xe hồng thập tự lúc năy đă trờ tới nhà xác. Cánh cửa lớn do bà soeur kia lum khum hé mở ra. Đám lính lại lật đật bưng cái xác thứ hai vào. Bà soeur vội vàng khép mau cánh cửa ngay.
Đó là ông Cố-vấn Ngô đ́nh Nhu mặc áo sơ mi trắng cụt tay ngực đẫm máu. Áo bỏ trong quần màu nâu xộc xệch, thắt dây lưng da, chân mang đôi giày màu kem. Gương mặt ông Nhu nghiêm nghị có vẻ bất b́nh điều ǵ, vầng trán cao cau lại với nhiều nếp nhăn. Đôi môi ông mím chặt.
Không ai thấy ông Nhu có nét thanh thản b́nh an (như gương mặt thản nhiên của người anh). Ông nằm hơi nghiêng qua một bên, ông bị nhiều vết đâm sau lưng, loại dao bayonet của quân đội. Máu vẫn ứa ra từ các vết thương đó. Trên đầu, ngay thái dương có hai vết thủng. Đó là dấu đạn đi từ bên nầy xuyên qua bên kia.
Công việc tẩn liệm cũng tuần tự diễn ra cẩn thận, nhưng hơi vội vàng như lần trước. Không khí lúc nầy quả thật nặng nề kinh khủng! Im lặng hoàn toàn. H́nh như ai ai cũng thở rất nhẹ. Họ sợ mỗi tiếng động làm dấy lên từ đáy ḷng ḿnh tiếng nấc, mà họ đă kềm sâu trong tim, để khóc thương một kiếp người phù sinh: khi hai vị đứng trên tột đỉnh danh vọng cao sang dường bao, ấy thế mà lúc họ ĺa đời th́ quá ư bẽ bàng, xót xa bạc phận!?
Hoặc những người chứng kiến cảnh đau ḷng kia sẽ làm hỏng không khí kính cẩn tôn nghiêm; nơi con người thực sự đă bước chân tới cơi hư vô ngh́n trùng xa xăm?
Quả đúng là phân giới giữa sự sống và cõi chết: chỉ ngăn cách bằng một sợi tóc dài lê thê và mỏng tanh, chia xa bởi một bức màn sô vô hình tầm thường mà mong manh như sương khói. Nhưng, kiếp người ở hai phân giới ấy đã không thể làm gì khác hơn. Người ở biên giới nầy không thể va mặt, chạm tay qua biên giới vô hình bên kia, và càng không thể biết thêm gì nhau hơn! Đó là h́nh ảnh nhỏ nhoi tầm thường rất cô độc của con người hiện hữu đối mặt trước sự siêu h́nh, cao cả của sự sống và sự chết. Quả thật không là gì cả khi thân xác ấy trở thành bất động, lung linh như ảo ảnh hư vô mà vô cùng sống động, thực tế và quá đỗi thương tâm.
Các bạn: Mi, Lan, Năm Tony, Thạch, Trung sẽ không bao giờ quên, không bao giờ phai mờ h́nh ảnh bi thương ấy trong trí óc. V́, rất thật, quá thật t́nh cờ… vô t́nh ḿnh đă làm chứng nhân một sự kiện lịch sử trong thế kỷ. Ư thức nhận rơ ràng: cuộc sống sao quá mỏng manh như một bóng mây trắng hờ hững bay giữa lưng trời rám bạc. Như cành cây oằn thân trong băo khi gió muốn lặng, mà dễ đâu nào!
Thụy Mi cảm thấy mệt lả, nhịp tim rung lên từng cơn run rẩy, nghẹn nghẽn nỗi đau trong cổ, cô vội kéo Năm Anton, Thạch, Trung, bước ra thềm nhà xác, đi về hướng Phan Thanh Giản, là mong cho dễ thở và thoáng hơn.
Ngay lúc đó, Mi thấy một đoàn biểu t́nh náo nhiệt rầm rộ kéo nhau xuống đường. Họ vừa đi vừa giơ nắm tay vung cao ḥ la, hét tướng lên: đả đảo “chế độ gia đ́nh trị họ Ngô”. Họ đi thẳng tới biệt thự đường Phan Thanh Giản của ông Bộ-trưởng Bộ Nội Vụ Bùi Văn Lương, (người đă từng nắm giữ chức vụ Tổng Ủy-trưởng, Tổng Ủy Di Cư năm 1954).
Họ lao vô nhà ông Lương đập phá, hôi của. Tất cả mọi thứ trong nhà thoáng chốc “biết đi” biến sạch hết. Thậm chí Lan c̣n thấy có mấy người bưng hai con chó Nhật, con chó sợ hăi nh́n quanh, như nó đang muốn t́m cố chủ.
Đám biểu t́nh nhốn nháo bắt đầu xúm lại nổi lửa trong sân. Rất may, lúc đó có toán Cảnh-sát Dă-chiến tới nơi. Họ can ngăn kịp thời.
Ôi! "cuộc Cách Mạng" phừng phưng thành công rồi đó. Toàn dân bấy giờ đă thoát ra khỏi chế độ “gia đ́nh trị họ Ngô”. Nhưng, rồi đây sẽ đến phiên ai đi tới đi lui, đi lên và đi xuống, đi qua và đi lại? Sẽ ra sao? Xin nhường câu trả lời cho lịch sử từ bây giờ, và những tháng năm sau nầy phán xét.
Nghe tiếng bà chủ Tobia gọi, các anh, chị, vội chạy trở về nhà xác: khi hai chiếc xe hồng thập tự Ambulance đă tới lấy quan tài anh em họ Ngô.
Họ nói với tài xế: “Vô Bộ Tổng Tham Mưu”. (V́ lư do an ninh, nên Hội Đồng Quân Nhân Cách Mạng chuyển xác anh em Tổng Thống vô Bộ Tổng Tham Mưu.
Sự vụ lệnh văn thư số 836 TTM/vp ngày 7-11-63 do ông Trần Trung Dung khẩn thiết xin được chôn cất hai thân nhân, th́ ngày 8/11/63 TTM có triệu tập buổi họp nầy. Hiện diện có: Trưởng ban nghi lễ bộ TTM: Trung-tá Lê Văn Soạn. Đại đội I mai táng: Đại-úy Đỗ Văn Giương. Trưởng ban An Ninh quân đội của bộ TTM (đại diện Nha An-ninh Quân-đội VNCH: Trần Ngọc Giang. Tiểu đội trưởng Hiến-binh Tân B́nh: Trung-sĩ Hiến-binh: Nguyễn Tân Phương.
Trung-tá Lương dẫn ban kiểm soát mai táng đi quan sát lại hai quan tài, và chỉ định nơi an táng cho hai ông là khuôn viên trại Trần Hưng Đạo, cạnh chùa Hùng Quốc Tự, gần mộ phần ông Lê Văn Phong (triều thần đời Nguyễn, là bào đệ của đức Tả-quân Lê Văn Duyệt). Hiện diện, làm việc cấp tốc lúc bấy giờ c̣n có vị linh mục người Pháp Claude Laire đại diện toà khâm mạng Sài G̣n chủ lễ, ông bà Trần Trung Dung, Ủy ban kiểm soát, & một số ít quân nhân ở Tổng Tham Mưu.
Thế rồi tiếp theo sau mấy cuộc đảo chánh. Chỉnh lư. Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu đương nhiệm nghe lời ông thầy địa lư phán một câu xanh dờn:
- V́ hai huyệt mộ kia đă chôn nhằm “long huyệt”. Cho nên đất nước Việt Nam đă xảy ra lộn xộn liên tục. Muốn cho yên ổn. Phải cho dời đi ngay.
Thế là bên pḥng mai táng ở quân đội miền Nam Việt Nam Cộng Ḥa lại cho mời ông Ba Tobia tới, họ bàn trước tính sau cặn kẽ, nhờ ông Ba làm hai cái kim tĩnh xây gạch, tráng xi măng có chiều cao 1m30, ngang 1m20, dài 2m50.
Ông Ba lại cho đạo tỳ lên bộ Tổng Tham Mưu lén lút, h́ hục đào bới hai anh em cố Tổng Thống vào ban đêm. Đạo tỳ làm việc bù đầu suốt canh thâu không ngưng nghỉ; từ chạng vạng tối đến tờ mờ sáng mới xong. Ông Ba đem hai thi thể ông Diệm và ông Nhu về chôn ở nghĩa trang Mạc Đĩnh Chi, khu lăng mộ Mạc Đỉnh Chi được bao bọc bởi bốn bức tường gạch quét vôi vàng cao khoảng 2,5mét, rộng khoảng 7,5 hecta. (Mộ ở Mạc Đỉnh Chi thường có chữ: R.I.P.; có nghĩa là: Rest in peace).
Khi hạ rồng rồi, ông Ba có lệnh chỉ được phép lóng cát phủ lên bề mặt hai ngôi mộ bằng phẳng cho đầy. Bên trên mặt chỉ được lấp ba tấm ván sơ sài. Tuyệt đối ông Ba không được phép ghi tên tuổi, ngày tháng trên bia mộ ǵ cả. Trông hai ngôi mộ rất hèn mọn, quá tầm thường. Dù chung quanh đó có những ngôi mộ cẩm thạch bóng loáng, vinh sang hào nhoáng lộng lẫy khác. V́ nền Đệ Nhị Cộng Hoà “họ” sợ dân biết tin hai vị ấy đă nằm đó, dân sẽ đến cầu nguyện và ngưỡng mộ (!?). Nhưng làm sao mà che được tai mắt dân lành!? Không biết do đâu “ṛ rỉ ra” nguồn tin:
- Chính hai ngôi mộ đơn sơ không tên không tuổi, không h́nh bóng nầy: là mộ phần của anh em Tổng-thống Ngô Đ́nh Diệm.
Thế là từ đó, mỗi khi ai ai có dịp vô thăm nghĩa trang Mạc Đĩnh Chi, họ liền đi vào cổng chính, đến đoạn giữa “hai ngôi mộ Anh Em”, nằm đối diện với cái tháp tưởng niệm, và ngôi mộ cố Thống Tướng Lê Văn Tỵ to lớn nguy nga, tráng lệ nh́n qua “hai anh em: Tổng Thống Diệm. ông Cố-vấn Nhu”.
Có một điều rất khác biệt với những ngôi mộ lộng lẫy sang trọng kia, th́ trên hai ngôi mộ đơn sơ đạm bạc đớn hèn khiêm tốn nầy, lại luôn luôn có những bó nhang trầm nghi ngút khói, có đóa hoa tươi màu thay đổi mỗi ngày, có bốn ngọn nến sáng lung linh thắp suốt đêm. H́nh như người dân dù sợ hăi người khác thanh trừng, nên chỉ âm thầm lén lút đi thắp nến đốt nhang cầu nguyện. Họ luôn tưởng niệm cho “Ngày dài nhất thế kỷ, buổi chiều định mệnh đó”. Họ là những người dân hiền lương ẩn danh nghèo hèn như thầm nói:
- Vĩnh biệt Tổng Thống Diệm. Vĩnh biệt ông Cố-vấn Nhu. Xin các ngài cứ b́nh thản an nghỉ. V́, đất nước Việt Nam vẫn c̣n là đất nước Việt Nam. Có thay đổi chăng, chỉ là đổi mới những sự kiện, và những con người lănh đạo quốc gia mà thôi. Nguyện cầu nhị vị an nhàn b́nh thản ra đi… hạnh phúc phiêu lăng ngao du sơn thủy, đi khắp trên mọi miền đất nước Việt Nam.
Xin quư ngài phù hộ cho dân lành được ấm no, b́nh an hạnh phúc thật sự, như qúy vị hằng đợi mong. Xin qúy vị hăy lăng quên cuộc đời bạc bẽo. Quên con người hết sức trắng trợn độc ác tham tàn và… xin hăy tha thứ cho con người rối rắm hèn kém suy nghĩ kia, những kẻ đă tàn nhẫn hại ḿnh.
Kiếp người ô trọc đảo điên và phù du rồi sẽ khép lại sau đôi mắt hờ hững lặng nh́n. V́ Thụy Mi tôi, một chứng nhân vô t́nh hèn mọn trong bóng tối lịch sử buông tiếng thở dài sâu lắng, trầm buồn, ngậm ngùi trên mỗi phím loan: Ối ôi ồi!!! …
***
Măi về những năm gần đây, sau nầy thôi, th́ hài cốt "huynh - đệ: Gioan Baotixita Huynh; Giacobe Đệ" (trên bia mộ vẫn không ghi tên thật, ngày tháng năm ǵ cả) lần thứ ba thân nhân đào lên, cải táng cho nhị vị về an nghỉ tại “Nghĩa-trang số 6”, Lái Thiêu – B́nh Hoà – Thuận An – thuộc B́nh Dương.
Lần nầy, Thụy Mi, chắp đôi tay khẩn thiết cầu xin Thiên Chúa cho quư "Huynh-Đệ" thật sự b́nh an, được yên nghỉ vĩnh viễn dưới ḷng đất quê hương Việt Nam. Xin đừng "bới móc thi hài người quá cố" lên thêm lần thứ bốn làm chi nữa! Đă quá đủ ră rời chua xót đắng cay thảm thương lắm rồi!
Thụy Mi - T́nh Hoài Hương
(Về việc tẩm liệm cố TT Ngô Đ́nh Diệm và cố vấn Ngô Đ́nh Nhu - ngày 2 tháng 11 năm 1963)
https://www.bacaytruc.com/images/people/Ngo_Dinh_Diem/Mo-bia.png (https://www.bacaytruc.com/images/people/Ngo_Dinh_Diem/Mo-bia.png)
LTS: Lịch sử cận đại về cuộc đảo chánh ngày 01.11.1963 cần phải được làm sáng tỏ, đây là một bài viết của một người ngẫu nhiên được làm nhân chứng cho một sự kiện lịch sử - cô Thụy Mi, bút hiệu T́nh Hoài Hương ghi lại để cống hiến cho các nhà viết sử Việt Nam.
Germany, 07.11.2022 - Điều Hợp Viên DĐ Ngôn-Ngữ-Việt, - Chủ Nhiệm TCDV.
LƯ TRUNG TÍN
-----------------------
Thụy Mi, Ngọc Lan và ba anh bạn sẽ trở thành số ít người hiếm hoi, tận mắt chứng kiến một sự việc đặc biệt ghi đậm nét như một dấu ấn lịch sử: Từ đầu đến cuối sự kiện trọng đại nầy: đã có nhiều dư luận, có nhiều lư thuyết, có nhiều phán đoán, có nhiều nghi vấn. Nhưng “trăm nghe không bằng mắt thấy” về những nhân vật trọng đại, liên quan đến lịch sử Việt Nam.
Đó là một buổi chiều định mệnh… vô cùng đớn đau bi thảm từ ngày 02 tháng 11 năm 1963, ông Trần Trung Dung (nguyên Bộ Trưởng Quốc Pḥng, dưới thời Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm). Ông Dung đă gọi phone đến nhà Năm Anton. Trong nhà Năm có thêm bạn: Trung, Thạch, Thụy Mi, Ngọc Lan ngồi gần bàn làm việc.
Năm bắt phone và chuyển cho ông Ba chủ trại ḥm Tobia. Sau một hồi trao đổi, giọng ông Ba trở nên lo lắng. Bối rối. Quắt quay. Bồn chồn. Như có điều ǵ bức bách lắm. Cuối cùng ông Ba thở dài, buông phone và cây viết bic xuống quyển sổ dày, ông Ba Tobia e dè nh́n mọi người hiện diện, đôi mắt ông rướm lệ rồi ngập ngừng nói nhỏ:
- Tổng Thống, và ông cố vấn đă chết lúc 11 giờ 15’, họ đọc cho tôi nghe rơ từ giấy chứng tử hai ông, do Đại-úy y sĩ trưởng bệnh xá hành dinh Tổng Tham Mưu khám nghiệm, thành lập hồ sơ. Hai ông đă chết trong chiếc thiết vận xa M113 mang số 80.989, bởi lệnh của ông Dương văn Minh, sát thủ là Nguyễn văn Nhung giết hại rùi.
Sửng sốt, bàng hoàng. Mọi người ngơ ngác nhìn nhau, tất cả vội túc trực trong pḥng khách, mở radio lên lắng nghe. Hội đồng tướng lănh do Trung-tướng Dương Văn Minh đứng đầu đảo chánh đă thành công. Ông Minh tuyên bố: “Tôi tạm thời lănh đạo quốc gia”. Đài Phát Thanh Sài G̣n chỉ mở nhạc hoà tấu, nhưng luôn luôn nói đi nói lại: “Anh em ông Diệm đang ẩn nấp, hoặc tẩu thoát đâu đó”…
Chẳng nói chẳng rằng, ông Ba vội vă kiếm người đi gọi đạo tỳ tới xưởng ḥm chuẩn bị “hậu sự” cho Tổng Thống Diệm và ông cố-vấn Nhu.
Ở nhà kho của ông Ba có nhiều ḥm tuy đẹp, đắt tiền. Nhưng không mấy xuất sắc. Có một cái ḥm tốt nhứt bằng gỗ gia tỵ rất quư hiếm, bọc sẵn thêm cái ḥm kẽm ở bên trong. Ư ông Ba muốn để cái ḥm nầy cho ông cố vấn Nhu. Ngoài ra, c̣n một cái ḥm nhôm mới toanh láng cón của quân đội Mỹ rất đẹp, làm bằng nhôm nhẹ, có hai lớp. Bên ngoài mạ lớp sơn bóng loáng, bên trong bọc một lớp đệm nhung mỏng, êm ái như tấm đệm giường ngủ, ḥm có thể dễ dàng mở nắp ra đóng vào bằng kính, lộ cả khuôn mặt người quá cố, cho ḿnh nh́n tiễn biệt phút cuối cùng, ḥm có chốt cài bên hông.
Nếu là xác đă ướp lạnh, có thể để lộ hẳn ra ngoài. Ở Việt Nam chưa bao giờ xuất hiện loại ḥm tân thời như vậy.
Lẽ ra là chiếc ḥm rất sang trọng đẹp đẽ qúy hiếm nầy sẽ đựng thi hài của một viên Tá người Mỹ đă từ trần tại Việt Nam. Nhưng không hiểu tại sao họ lại vất bỏ chiếc quan tài ấy ở bên hông nhà ướp lạnh trong phi trường Tân Sơn Nhứt!?
T́nh cờ ông Ba đi làm việc đă thấy. Tiếc quá nên ông Ba nài nỉ, thương lượng với tên quản lư nhà xác, ông đã mua lại đem về trưng bày trong tiệm cuả ḿnh, coi chơi. Ai tới tiệm mua giá cao cỡ nào, ông cũng không bán. Thế là ông Ba quyết định: - Chỉ có Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm mới xứng đáng nằm an nghỉ trong đó thôi.
Cả hai khuôn ḥm được mang ra lau chùi bóng loáng, sát trùng sạch sẽ, trong nhà họ chuẩn bị sẵn sàng; chờ lệnh. Gần 4 giờ chiều, phone của ông Trần Trung Dung gọi:
- Ông vui ḷng đem khuôn ḥm tới nhà xác bệnh viện Saint Paul đường Tú Xương. Tuyệt đối không được đông người đi theo. Xe chỉ mỗi lần một cái ḥm thôi.
Ông Ba nêu ư kiến:
- Có nên lấy thêm một xe nữa đi theo xa xa xe kia không?
- Không. Chở từng ḥm một, cách xa nhau nửa giờ. Đem cái “đầu tiên” đi trước.
Đem cái ḥm đặc biệt “đầu tiên” đi (ư họ muốn nói đến “cái đầu tiên”: là khuôn ḥm của Tổng-thống Diệm, sẽ liệm trước tiên). Chiếc xe tang từ từ lăn bánh.
Trên xe có bà chủ tiệm ḥm, Năm, Mi & Thạch, Trung, Lan, cộng thêm bốn người đạo tỳ. Xe lao vô đường phố vắng tanh như đi trong thành phố chết, hoặc giờ giới nghiêm, thiết quân luật vậy. Đến đường Tú Xương, Mi mới thấy phe cách mạng lật đổ chính phủ đă cho cảnh sát, quân cảnh đứng canh gác ở các chốt. Xe jeep chận ngang ngỏ vô nhà xác.
Ngoài các anh: Năm, Thạch, Trung, Mi, Lan, bà chủ tiệm Tobia và bốn đạo tỳ ra, c̣n có hai soeur có lẽ ở bệnh viện nầy. Thêm vợ chồng cháu rể của tổng thống đang lăm le chiếc máy ảnh trong tay. Khi xe tang vô tới bên trong, th́ một soeur rón rén, lấp ló, len lén nh́n trước ngó sau, coi soeur có vẻ gian, sợ sệt lén lút, như người làm chuyện mờ ám ǵ, chả biết. H́nh như soeur có lệnh trước, đă vội vàng kéo cánh cửa đóng ập lại liền.
Trong nhà xác chỉ có một ngọn đèn vàng lù mù, leo lét, treo lơ lửng ṭn ten trên trần. Bốn đạo tỳ đem quan tài đặt trên bệ đá cẩm thạch trong nhà xác. Họ đợi khoảng một giờ sau, th́ có một chiếc xe hồng thập tự kiểu Dodge nhà binh (màu cứt ngựa) thắng lết bánh, đỗ xịch lại.
Bà soeur canh cổng kia lật đật mở cánh cửa nhà xác ra. Từ trên xe có bốn quân nhân nhảy phóc xuống, họ vội vàng khiêng chiếc băng ca lắc lư nhún nhảy. Trên đó có một người nằm cũng nhún nhảy lắc lư theo nhịp bước mau. Họ đưa băng ca vô hẳn phía trong, để xuống dưới đất. Chả buồn nh́n ai hay nói câu nào, họ lo cúi đầu vội vă quay trở ra, nhảy tọt vô xe. Chiếc xe Dodge rít lên nghe rợn tóc gáy lao vút đi trong sự im lặng hăi hùng…
Lúc bấy giờ cả nhóm liền bước tới đứng sát bên băng ca: người nằm trên băng ca là vị Tổng Thống kính mến của nền Đệ Nhứt Cộ̣ng Hòa miền Nam Việt Nam: Ngô Đ́nh Diệm (1901-1963).
Ngài mặc bộ veston màu xanh rêu, thắt cà vạt xanh đậm có chấm trắng. Dưới chân ngài mang một chiếc giày màu đen, bên chân kia chỉ có một chiếc tất trắng. Cả bộ complet ch́m trong màu máu, trên đầu Tổng Thống có một vết thương sâu từ dưới ót trổ lên đỉnh đầu, bê bết máu. Ngài nằm đó thản nhiên, im lặng, dường như Tổng Thống ch́m trong giấc ngủ b́nh an không muộn phiền, chẳng khổ đau…
Ánh sáng vụt loé lên. Th́ ra ông cháu rể ngoại quốc kia đă bấm được vài ba tấm ảnh. Chả hiểu ông cháu nầy lúng túng, run rẩy, sợ hăi, lo lắng hay sao, mà ông lại vội cất dấu máy h́nh, không chụp thêm mà lại ngưng?
Hay ông thấy cảnh máu me lan tràn như vậy, thật hăi hùng và đau ḷng. Nên ông không cầm nổi cơn nghẹn ngào xúc động đau đớn dâng tràn bờ mi?! Đạo tỳ khiêng xác ngài lên, đặt trên một bệ đá cẩm thạch có lót hai lớp vải trắng. Bà chủ tiệm nói với mọi người và hai soeur:
- Nhờ lấy bông g̣n, compresse nhúng đầy alcohol, lau nhẹ nhàng, lau sạch sẽ, lau rất cẩn thận các vết máu cho Tổng Thống giúp tôi.
Họ lộ vẻ kính cẩn, ân cần, chu đáo sửa sang áo quần Tổng-thống Diệm chỉnh tề, ngay ngắn. Bốn đạo tỳ chăm chỉ cắm cúi lo tẩn liệm Ngài đàng hoàng.
Bà chủ tiệm ḥm lâm râm đọc kinh cầu nguyện cho linh hồn người quá cố. Bà nhét vô tay Tổng Thống xâu chuỗi hột mân côi. H́nh như Tổng Thống Diệm vừa mới chết, cho nên hai bàn tay ông đă nhẹ nhàng khép lại dễ dàng để giữ xâu chuỗi, như ông đang lim dim đọc kinh lần hột.
Mọi người hiện diện nín thở, có cảm tưởng tim đập thiếu nhịp, thở hụt hơi: Nghẹn ngào. Ngậm ngùi. Cay đắng. Bẽ bàng xao động. Đau xót kinh khủng. Thương tiếc sâu xa. Buồn mênh mông cho kiếp phù sinh bạc mệnh ngắn ngủi!
Họ chưa kịp đậy nắp ḥm, th́ chiếc xe hồng thập tự lúc năy đă trờ tới nhà xác. Cánh cửa lớn do bà soeur kia lum khum hé mở ra. Đám lính lại lật đật bưng cái xác thứ hai vào. Bà soeur vội vàng khép mau cánh cửa ngay.
Đó là ông Cố-vấn Ngô đ́nh Nhu mặc áo sơ mi trắng cụt tay ngực đẫm máu. Áo bỏ trong quần màu nâu xộc xệch, thắt dây lưng da, chân mang đôi giày màu kem. Gương mặt ông Nhu nghiêm nghị có vẻ bất b́nh điều ǵ, vầng trán cao cau lại với nhiều nếp nhăn. Đôi môi ông mím chặt.
Không ai thấy ông Nhu có nét thanh thản b́nh an (như gương mặt thản nhiên của người anh). Ông nằm hơi nghiêng qua một bên, ông bị nhiều vết đâm sau lưng, loại dao bayonet của quân đội. Máu vẫn ứa ra từ các vết thương đó. Trên đầu, ngay thái dương có hai vết thủng. Đó là dấu đạn đi từ bên nầy xuyên qua bên kia.
Công việc tẩn liệm cũng tuần tự diễn ra cẩn thận, nhưng hơi vội vàng như lần trước. Không khí lúc nầy quả thật nặng nề kinh khủng! Im lặng hoàn toàn. H́nh như ai ai cũng thở rất nhẹ. Họ sợ mỗi tiếng động làm dấy lên từ đáy ḷng ḿnh tiếng nấc, mà họ đă kềm sâu trong tim, để khóc thương một kiếp người phù sinh: khi hai vị đứng trên tột đỉnh danh vọng cao sang dường bao, ấy thế mà lúc họ ĺa đời th́ quá ư bẽ bàng, xót xa bạc phận!?
Hoặc những người chứng kiến cảnh đau ḷng kia sẽ làm hỏng không khí kính cẩn tôn nghiêm; nơi con người thực sự đă bước chân tới cơi hư vô ngh́n trùng xa xăm?
Quả đúng là phân giới giữa sự sống và cõi chết: chỉ ngăn cách bằng một sợi tóc dài lê thê và mỏng tanh, chia xa bởi một bức màn sô vô hình tầm thường mà mong manh như sương khói. Nhưng, kiếp người ở hai phân giới ấy đã không thể làm gì khác hơn. Người ở biên giới nầy không thể va mặt, chạm tay qua biên giới vô hình bên kia, và càng không thể biết thêm gì nhau hơn! Đó là h́nh ảnh nhỏ nhoi tầm thường rất cô độc của con người hiện hữu đối mặt trước sự siêu h́nh, cao cả của sự sống và sự chết. Quả thật không là gì cả khi thân xác ấy trở thành bất động, lung linh như ảo ảnh hư vô mà vô cùng sống động, thực tế và quá đỗi thương tâm.
Các bạn: Mi, Lan, Năm Tony, Thạch, Trung sẽ không bao giờ quên, không bao giờ phai mờ h́nh ảnh bi thương ấy trong trí óc. V́, rất thật, quá thật t́nh cờ… vô t́nh ḿnh đă làm chứng nhân một sự kiện lịch sử trong thế kỷ. Ư thức nhận rơ ràng: cuộc sống sao quá mỏng manh như một bóng mây trắng hờ hững bay giữa lưng trời rám bạc. Như cành cây oằn thân trong băo khi gió muốn lặng, mà dễ đâu nào!
Thụy Mi cảm thấy mệt lả, nhịp tim rung lên từng cơn run rẩy, nghẹn nghẽn nỗi đau trong cổ, cô vội kéo Năm Anton, Thạch, Trung, bước ra thềm nhà xác, đi về hướng Phan Thanh Giản, là mong cho dễ thở và thoáng hơn.
Ngay lúc đó, Mi thấy một đoàn biểu t́nh náo nhiệt rầm rộ kéo nhau xuống đường. Họ vừa đi vừa giơ nắm tay vung cao ḥ la, hét tướng lên: đả đảo “chế độ gia đ́nh trị họ Ngô”. Họ đi thẳng tới biệt thự đường Phan Thanh Giản của ông Bộ-trưởng Bộ Nội Vụ Bùi Văn Lương, (người đă từng nắm giữ chức vụ Tổng Ủy-trưởng, Tổng Ủy Di Cư năm 1954).
Họ lao vô nhà ông Lương đập phá, hôi của. Tất cả mọi thứ trong nhà thoáng chốc “biết đi” biến sạch hết. Thậm chí Lan c̣n thấy có mấy người bưng hai con chó Nhật, con chó sợ hăi nh́n quanh, như nó đang muốn t́m cố chủ.
Đám biểu t́nh nhốn nháo bắt đầu xúm lại nổi lửa trong sân. Rất may, lúc đó có toán Cảnh-sát Dă-chiến tới nơi. Họ can ngăn kịp thời.
Ôi! "cuộc Cách Mạng" phừng phưng thành công rồi đó. Toàn dân bấy giờ đă thoát ra khỏi chế độ “gia đ́nh trị họ Ngô”. Nhưng, rồi đây sẽ đến phiên ai đi tới đi lui, đi lên và đi xuống, đi qua và đi lại? Sẽ ra sao? Xin nhường câu trả lời cho lịch sử từ bây giờ, và những tháng năm sau nầy phán xét.
Nghe tiếng bà chủ Tobia gọi, các anh, chị, vội chạy trở về nhà xác: khi hai chiếc xe hồng thập tự Ambulance đă tới lấy quan tài anh em họ Ngô.
Họ nói với tài xế: “Vô Bộ Tổng Tham Mưu”. (V́ lư do an ninh, nên Hội Đồng Quân Nhân Cách Mạng chuyển xác anh em Tổng Thống vô Bộ Tổng Tham Mưu.
Sự vụ lệnh văn thư số 836 TTM/vp ngày 7-11-63 do ông Trần Trung Dung khẩn thiết xin được chôn cất hai thân nhân, th́ ngày 8/11/63 TTM có triệu tập buổi họp nầy. Hiện diện có: Trưởng ban nghi lễ bộ TTM: Trung-tá Lê Văn Soạn. Đại đội I mai táng: Đại-úy Đỗ Văn Giương. Trưởng ban An Ninh quân đội của bộ TTM (đại diện Nha An-ninh Quân-đội VNCH: Trần Ngọc Giang. Tiểu đội trưởng Hiến-binh Tân B́nh: Trung-sĩ Hiến-binh: Nguyễn Tân Phương.
Trung-tá Lương dẫn ban kiểm soát mai táng đi quan sát lại hai quan tài, và chỉ định nơi an táng cho hai ông là khuôn viên trại Trần Hưng Đạo, cạnh chùa Hùng Quốc Tự, gần mộ phần ông Lê Văn Phong (triều thần đời Nguyễn, là bào đệ của đức Tả-quân Lê Văn Duyệt). Hiện diện, làm việc cấp tốc lúc bấy giờ c̣n có vị linh mục người Pháp Claude Laire đại diện toà khâm mạng Sài G̣n chủ lễ, ông bà Trần Trung Dung, Ủy ban kiểm soát, & một số ít quân nhân ở Tổng Tham Mưu.
Thế rồi tiếp theo sau mấy cuộc đảo chánh. Chỉnh lư. Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu đương nhiệm nghe lời ông thầy địa lư phán một câu xanh dờn:
- V́ hai huyệt mộ kia đă chôn nhằm “long huyệt”. Cho nên đất nước Việt Nam đă xảy ra lộn xộn liên tục. Muốn cho yên ổn. Phải cho dời đi ngay.
Thế là bên pḥng mai táng ở quân đội miền Nam Việt Nam Cộng Ḥa lại cho mời ông Ba Tobia tới, họ bàn trước tính sau cặn kẽ, nhờ ông Ba làm hai cái kim tĩnh xây gạch, tráng xi măng có chiều cao 1m30, ngang 1m20, dài 2m50.
Ông Ba lại cho đạo tỳ lên bộ Tổng Tham Mưu lén lút, h́ hục đào bới hai anh em cố Tổng Thống vào ban đêm. Đạo tỳ làm việc bù đầu suốt canh thâu không ngưng nghỉ; từ chạng vạng tối đến tờ mờ sáng mới xong. Ông Ba đem hai thi thể ông Diệm và ông Nhu về chôn ở nghĩa trang Mạc Đĩnh Chi, khu lăng mộ Mạc Đỉnh Chi được bao bọc bởi bốn bức tường gạch quét vôi vàng cao khoảng 2,5mét, rộng khoảng 7,5 hecta. (Mộ ở Mạc Đỉnh Chi thường có chữ: R.I.P.; có nghĩa là: Rest in peace).
Khi hạ rồng rồi, ông Ba có lệnh chỉ được phép lóng cát phủ lên bề mặt hai ngôi mộ bằng phẳng cho đầy. Bên trên mặt chỉ được lấp ba tấm ván sơ sài. Tuyệt đối ông Ba không được phép ghi tên tuổi, ngày tháng trên bia mộ ǵ cả. Trông hai ngôi mộ rất hèn mọn, quá tầm thường. Dù chung quanh đó có những ngôi mộ cẩm thạch bóng loáng, vinh sang hào nhoáng lộng lẫy khác. V́ nền Đệ Nhị Cộng Hoà “họ” sợ dân biết tin hai vị ấy đă nằm đó, dân sẽ đến cầu nguyện và ngưỡng mộ (!?). Nhưng làm sao mà che được tai mắt dân lành!? Không biết do đâu “ṛ rỉ ra” nguồn tin:
- Chính hai ngôi mộ đơn sơ không tên không tuổi, không h́nh bóng nầy: là mộ phần của anh em Tổng-thống Ngô Đ́nh Diệm.
Thế là từ đó, mỗi khi ai ai có dịp vô thăm nghĩa trang Mạc Đĩnh Chi, họ liền đi vào cổng chính, đến đoạn giữa “hai ngôi mộ Anh Em”, nằm đối diện với cái tháp tưởng niệm, và ngôi mộ cố Thống Tướng Lê Văn Tỵ to lớn nguy nga, tráng lệ nh́n qua “hai anh em: Tổng Thống Diệm. ông Cố-vấn Nhu”.
Có một điều rất khác biệt với những ngôi mộ lộng lẫy sang trọng kia, th́ trên hai ngôi mộ đơn sơ đạm bạc đớn hèn khiêm tốn nầy, lại luôn luôn có những bó nhang trầm nghi ngút khói, có đóa hoa tươi màu thay đổi mỗi ngày, có bốn ngọn nến sáng lung linh thắp suốt đêm. H́nh như người dân dù sợ hăi người khác thanh trừng, nên chỉ âm thầm lén lút đi thắp nến đốt nhang cầu nguyện. Họ luôn tưởng niệm cho “Ngày dài nhất thế kỷ, buổi chiều định mệnh đó”. Họ là những người dân hiền lương ẩn danh nghèo hèn như thầm nói:
- Vĩnh biệt Tổng Thống Diệm. Vĩnh biệt ông Cố-vấn Nhu. Xin các ngài cứ b́nh thản an nghỉ. V́, đất nước Việt Nam vẫn c̣n là đất nước Việt Nam. Có thay đổi chăng, chỉ là đổi mới những sự kiện, và những con người lănh đạo quốc gia mà thôi. Nguyện cầu nhị vị an nhàn b́nh thản ra đi… hạnh phúc phiêu lăng ngao du sơn thủy, đi khắp trên mọi miền đất nước Việt Nam.
Xin quư ngài phù hộ cho dân lành được ấm no, b́nh an hạnh phúc thật sự, như qúy vị hằng đợi mong. Xin qúy vị hăy lăng quên cuộc đời bạc bẽo. Quên con người hết sức trắng trợn độc ác tham tàn và… xin hăy tha thứ cho con người rối rắm hèn kém suy nghĩ kia, những kẻ đă tàn nhẫn hại ḿnh.
Kiếp người ô trọc đảo điên và phù du rồi sẽ khép lại sau đôi mắt hờ hững lặng nh́n. V́ Thụy Mi tôi, một chứng nhân vô t́nh hèn mọn trong bóng tối lịch sử buông tiếng thở dài sâu lắng, trầm buồn, ngậm ngùi trên mỗi phím loan: Ối ôi ồi!!! …
***
Măi về những năm gần đây, sau nầy thôi, th́ hài cốt "huynh - đệ: Gioan Baotixita Huynh; Giacobe Đệ" (trên bia mộ vẫn không ghi tên thật, ngày tháng năm ǵ cả) lần thứ ba thân nhân đào lên, cải táng cho nhị vị về an nghỉ tại “Nghĩa-trang số 6”, Lái Thiêu – B́nh Hoà – Thuận An – thuộc B́nh Dương.
Lần nầy, Thụy Mi, chắp đôi tay khẩn thiết cầu xin Thiên Chúa cho quư "Huynh-Đệ" thật sự b́nh an, được yên nghỉ vĩnh viễn dưới ḷng đất quê hương Việt Nam. Xin đừng "bới móc thi hài người quá cố" lên thêm lần thứ bốn làm chi nữa! Đă quá đủ ră rời chua xót đắng cay thảm thương lắm rồi!
Thụy Mi - T́nh Hoài Hương