Quada09
12-07-2022, 16:28
Đọc lại “Trại súc vật” của George Orwell
“Trại súc vật” của George Orwell là một tác phẩm nổi tiếng từng được tờ Time b́nh chọn là một trong 100 tiểu thuyết tiếng Anh hay nhất, nằm thứ 31 trong danh sách các tác phẩm hiện đại hay nhất của thế kỷ 20, và nằm trong tuyển tập các tác phẩm lớn của thế giới phương Tây. Nó là một bức biếm họa sâu cay về những ǵ mà George Orwell cảm nhận được về Liên bang Xô Viết…
https://trithucvn.org/wp-content/uploads/2020/06/Trai-suc-vat-03.jpg (https://trithucvn.org/wp-content/uploads/2020/06/Trai-suc-vat-03.jpg)
George Orwell. (Ảnh: BBC, Public Domain)
“Trại súc vật” bắt đầu bằng việc một bầy súc vật không chịu nổi sự “bóc lột” của con người mà vùng lên làm cách mạng tạo phản, cuối cùng đă đuổi được con người và thành lập một “Trại súc vật” do ḿnh làm chủ.
Nhưng không lâu sau đó, con heo lănh tụ, kẻ dẫn đầu bầy động vật tiến hành “cách mạng”, lại được hưởng đặc quyền, một ḿnh hưởng thụ sữa ḅ và táo. Khi các loài động vật khác, những kẻ từng ôm giữ ư niệm “tất cả các loài động vật đều b́nh đẳng như nhau” mà tham gia cách mạng, nghi ngờ con heo lănh tụ, con heo phụ trách tuyên truyền đă giải thích rằng:
Chúng tôi ăn những thứ này mục đích duy nhất là phải giữ ǵn sức khỏe cho chúng tôi. Toàn bộ việc quản lư và tổ chức công việc trong khu vườn đều dựa vào chúng tôi. Chúng tôi v́ hạnh phúc của mọi người mà ngày đêm tận tâm tận lực. Do đó, điều này là v́ các bạn, chúng tôi mới uống sữa ḅ và mới ăn táo. Các bạn có biết không, lỡ khi loài heo chúng ta mất chức, vậy chuyện ǵ sẽ xảy ra? Jones sẽ cuốn bụi mà quay trở lại! Đúng vậy Jones sẽ cuốn bụi mà quay trở lại! Quả thực, các đồng chí! Jones vốn là ông chủ của khu vườn, cũng là kẻ thống trị của ‘xă hội cũ’.
Một vài loài động vật cá biệt mơ hồ nhớ rằng khi Jones c̣n ở đây, t́nh h́nh cuộc sống của các loài động vật hầu như không kém hơn so với hiện tại. Nhưng theo sự tuyên truyền ngày qua ngày, nỗi sợ hăi Jones sẽ cuốn bụi mà quay trở lại đă ăn sâu vào đầu những loài động vật như một phản xạ có điều kiện. Vậy là lũ động vật không c̣n lời nào để nói về đặc quyền của heo. Rất nhanh, đặc quyền của heo càng ngày càng nhiều…
https://trithucvn.org/wp-content/uploads/2020/06/Trai-suc-vat-02.jpg (https://trithucvn.org/wp-content/uploads/2020/06/Trai-suc-vat-02.jpg)
Một biếm họa trong truyện “Trại súc vật”. (Tranh: The National Archives UK, Public Domain)
Mặt khác, làm thế nào để đề pḥng việc Jones lại cuốn bụi quay trở lại, đặc biệt là sự câu kết giữa kẻ đồ tể và Jones, phá hoại trang trại mà lũ động vật vận hành, đă trở thành một nội dung quan trọng trong cuộc sống thường nhật của các loài động vật. Đối mặt với “đại sự hàng đầu” như vậy, những bất măn và ư kiến bất đồng khác đă trở thành chuyện vặt vănh không quan trọng. Hơn nữa, luôn luôn “đề cao cảnh giác”, “chuẩn bị chiến đấu” đă trở thành một nội dung quan trọng bậc nhất vượt qua mọi điều trong cuộc sống xă hội. Bên cạnh đó, dưới sự điều động của con heo lănh tụ, lũ động vật làm việc ngày càng chăm chỉ hơn, hứa hẹn cho một “cuộc sống tương lai dễ chịu”.
Cá biệt trong lũ động vật, có một con ngựa cần cù chăm chỉ, làm việc cho đến khi gục ngă. Thế là con heo lănh tụ cử một chiếc xe kéo tới, nói là để đưa ngựa tới bệnh viện an dưỡng. Tuy nhiên, con lừa biết đọc lại phát hiện ra rằng đó là chiếc xe của một tay giết thịt. Vậy là con heo tuyên truyền phải vào cuộc, nói rằng chiếc xe đó đă được mua lại từ tay kẻ đồ tể, và rằng con ngựa sẽ được an dưỡng thích đáng.
Một thời gian sau, con heo tuyên truyền công bố rằng con ngựa đă ra đi hạnh phúc trong bệnh viện, và lũ heo tổ chức một ngày lễ để tôn vinh con ngựa, cùng trại súc vật vinh quang, và khuyến khích các con vật khác noi gương con ngựa…
Nhưng sự thật là con ngựa đă bị bán cho kẻ đồ tể, để lũ heo có tiền mua rượu whisky.
Nhiều năm sau đó, trại súc vật ngày càng hoạt động tốt hơn, và thu được nguồn lợi nhiều hơn. Nhưng những ǵ được hứa hẹn như đèn điện, hệ thống sưởi, nước uống đều bị quên lăng. Con heo lănh tụ đă khiến lũ động vật tin rằng sống một cuộc sống giản dị là điều hạnh phúc nhất. Những con heo bắt đầu bắt chước lối sống của người, đi bằng hai chân, mang theo roi da, mặc quần áo. Lư niệm “tất cả các loài động vật đều b́nh đẳng như nhau” được thay thế bằng lư niệm “tất cả các loài động vật đều b́nh đẳng như nhau, nhưng một số th́ b́nh đẳng hơn những con khác”.
Khi con heo lănh tụ mở một bữa tiệc và mời những người nông dân ở địa phương tới, lũ động vật trong trại nh́n từ heo sang người, và chợt nhận ra rằng, chúng không c̣n phân biệt được heo và người nữa…
Mặc dù “Trại súc vật” vẫn c̣n thể hiện rơ những luyến tiếc về quan niệm b́nh đẳng xă hội không tưởng của tác giả, nhưng quả thật George Orwell đă thành công trong việc khắc họa bản chất triết học đấu tranh của kẻ thống trị chuyên chế một cách giàu h́nh tượng và sâu sắc.
Thông qua h́nh tượng kẻ địch vô h́nh được tạo ra và lưu giữ mọi thời khắc trong đầu óc lũ động vật, thông qua việc cường điệu sự nguy hiểm của kẻ địch mọi lúc, cường điệu tính tất yếu của việc “đoàn kết nhất trí”, kẻ thống trị đă khiến lũ động vật phải “tạm thời nhẫn nhịn” tất cả sự bạo ngược. Lũ động vật ngây thơ tin rằng hành vi bạo lực này xuất phát từ một nguyện vọng b́nh đẳng tốt đẹp, và cuối cùng sẽ mang lại hạnh phúc cho mọi người.
Nhưng tất nhiên, người ta có nam có nữ, có giàu có nghèo, có sướng có khổ, có ngọt bùi có đắng cay, có chăm chỉ có lười biếng, có giỏi có kém, có cảm nhận khác nhau, có tính cách khác nhau, có hoàn cảnh khác nhau, vậy th́ cuộc sống mới thật là phong phú và có hương vị. Cái gọi là nguyện vọng b́nh đẳng không tưởng bên trong nguồn tài nguyên có hạn là trái đất này, và thứ học thuyết đấu tranh luẩn quẩn kia, đều chỉ là ngụy biện lừa dối mà thôi…
Blogger Thuận Nhân
“Trại súc vật” của George Orwell là một tác phẩm nổi tiếng từng được tờ Time b́nh chọn là một trong 100 tiểu thuyết tiếng Anh hay nhất, nằm thứ 31 trong danh sách các tác phẩm hiện đại hay nhất của thế kỷ 20, và nằm trong tuyển tập các tác phẩm lớn của thế giới phương Tây. Nó là một bức biếm họa sâu cay về những ǵ mà George Orwell cảm nhận được về Liên bang Xô Viết…
https://trithucvn.org/wp-content/uploads/2020/06/Trai-suc-vat-03.jpg (https://trithucvn.org/wp-content/uploads/2020/06/Trai-suc-vat-03.jpg)
George Orwell. (Ảnh: BBC, Public Domain)
“Trại súc vật” bắt đầu bằng việc một bầy súc vật không chịu nổi sự “bóc lột” của con người mà vùng lên làm cách mạng tạo phản, cuối cùng đă đuổi được con người và thành lập một “Trại súc vật” do ḿnh làm chủ.
Nhưng không lâu sau đó, con heo lănh tụ, kẻ dẫn đầu bầy động vật tiến hành “cách mạng”, lại được hưởng đặc quyền, một ḿnh hưởng thụ sữa ḅ và táo. Khi các loài động vật khác, những kẻ từng ôm giữ ư niệm “tất cả các loài động vật đều b́nh đẳng như nhau” mà tham gia cách mạng, nghi ngờ con heo lănh tụ, con heo phụ trách tuyên truyền đă giải thích rằng:
Chúng tôi ăn những thứ này mục đích duy nhất là phải giữ ǵn sức khỏe cho chúng tôi. Toàn bộ việc quản lư và tổ chức công việc trong khu vườn đều dựa vào chúng tôi. Chúng tôi v́ hạnh phúc của mọi người mà ngày đêm tận tâm tận lực. Do đó, điều này là v́ các bạn, chúng tôi mới uống sữa ḅ và mới ăn táo. Các bạn có biết không, lỡ khi loài heo chúng ta mất chức, vậy chuyện ǵ sẽ xảy ra? Jones sẽ cuốn bụi mà quay trở lại! Đúng vậy Jones sẽ cuốn bụi mà quay trở lại! Quả thực, các đồng chí! Jones vốn là ông chủ của khu vườn, cũng là kẻ thống trị của ‘xă hội cũ’.
Một vài loài động vật cá biệt mơ hồ nhớ rằng khi Jones c̣n ở đây, t́nh h́nh cuộc sống của các loài động vật hầu như không kém hơn so với hiện tại. Nhưng theo sự tuyên truyền ngày qua ngày, nỗi sợ hăi Jones sẽ cuốn bụi mà quay trở lại đă ăn sâu vào đầu những loài động vật như một phản xạ có điều kiện. Vậy là lũ động vật không c̣n lời nào để nói về đặc quyền của heo. Rất nhanh, đặc quyền của heo càng ngày càng nhiều…
https://trithucvn.org/wp-content/uploads/2020/06/Trai-suc-vat-02.jpg (https://trithucvn.org/wp-content/uploads/2020/06/Trai-suc-vat-02.jpg)
Một biếm họa trong truyện “Trại súc vật”. (Tranh: The National Archives UK, Public Domain)
Mặt khác, làm thế nào để đề pḥng việc Jones lại cuốn bụi quay trở lại, đặc biệt là sự câu kết giữa kẻ đồ tể và Jones, phá hoại trang trại mà lũ động vật vận hành, đă trở thành một nội dung quan trọng trong cuộc sống thường nhật của các loài động vật. Đối mặt với “đại sự hàng đầu” như vậy, những bất măn và ư kiến bất đồng khác đă trở thành chuyện vặt vănh không quan trọng. Hơn nữa, luôn luôn “đề cao cảnh giác”, “chuẩn bị chiến đấu” đă trở thành một nội dung quan trọng bậc nhất vượt qua mọi điều trong cuộc sống xă hội. Bên cạnh đó, dưới sự điều động của con heo lănh tụ, lũ động vật làm việc ngày càng chăm chỉ hơn, hứa hẹn cho một “cuộc sống tương lai dễ chịu”.
Cá biệt trong lũ động vật, có một con ngựa cần cù chăm chỉ, làm việc cho đến khi gục ngă. Thế là con heo lănh tụ cử một chiếc xe kéo tới, nói là để đưa ngựa tới bệnh viện an dưỡng. Tuy nhiên, con lừa biết đọc lại phát hiện ra rằng đó là chiếc xe của một tay giết thịt. Vậy là con heo tuyên truyền phải vào cuộc, nói rằng chiếc xe đó đă được mua lại từ tay kẻ đồ tể, và rằng con ngựa sẽ được an dưỡng thích đáng.
Một thời gian sau, con heo tuyên truyền công bố rằng con ngựa đă ra đi hạnh phúc trong bệnh viện, và lũ heo tổ chức một ngày lễ để tôn vinh con ngựa, cùng trại súc vật vinh quang, và khuyến khích các con vật khác noi gương con ngựa…
Nhưng sự thật là con ngựa đă bị bán cho kẻ đồ tể, để lũ heo có tiền mua rượu whisky.
Nhiều năm sau đó, trại súc vật ngày càng hoạt động tốt hơn, và thu được nguồn lợi nhiều hơn. Nhưng những ǵ được hứa hẹn như đèn điện, hệ thống sưởi, nước uống đều bị quên lăng. Con heo lănh tụ đă khiến lũ động vật tin rằng sống một cuộc sống giản dị là điều hạnh phúc nhất. Những con heo bắt đầu bắt chước lối sống của người, đi bằng hai chân, mang theo roi da, mặc quần áo. Lư niệm “tất cả các loài động vật đều b́nh đẳng như nhau” được thay thế bằng lư niệm “tất cả các loài động vật đều b́nh đẳng như nhau, nhưng một số th́ b́nh đẳng hơn những con khác”.
Khi con heo lănh tụ mở một bữa tiệc và mời những người nông dân ở địa phương tới, lũ động vật trong trại nh́n từ heo sang người, và chợt nhận ra rằng, chúng không c̣n phân biệt được heo và người nữa…
Mặc dù “Trại súc vật” vẫn c̣n thể hiện rơ những luyến tiếc về quan niệm b́nh đẳng xă hội không tưởng của tác giả, nhưng quả thật George Orwell đă thành công trong việc khắc họa bản chất triết học đấu tranh của kẻ thống trị chuyên chế một cách giàu h́nh tượng và sâu sắc.
Thông qua h́nh tượng kẻ địch vô h́nh được tạo ra và lưu giữ mọi thời khắc trong đầu óc lũ động vật, thông qua việc cường điệu sự nguy hiểm của kẻ địch mọi lúc, cường điệu tính tất yếu của việc “đoàn kết nhất trí”, kẻ thống trị đă khiến lũ động vật phải “tạm thời nhẫn nhịn” tất cả sự bạo ngược. Lũ động vật ngây thơ tin rằng hành vi bạo lực này xuất phát từ một nguyện vọng b́nh đẳng tốt đẹp, và cuối cùng sẽ mang lại hạnh phúc cho mọi người.
Nhưng tất nhiên, người ta có nam có nữ, có giàu có nghèo, có sướng có khổ, có ngọt bùi có đắng cay, có chăm chỉ có lười biếng, có giỏi có kém, có cảm nhận khác nhau, có tính cách khác nhau, có hoàn cảnh khác nhau, vậy th́ cuộc sống mới thật là phong phú và có hương vị. Cái gọi là nguyện vọng b́nh đẳng không tưởng bên trong nguồn tài nguyên có hạn là trái đất này, và thứ học thuyết đấu tranh luẩn quẩn kia, đều chỉ là ngụy biện lừa dối mà thôi…
Blogger Thuận Nhân