BigBoy
01-05-2021, 04:11
https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2021/04/HungTram.jpeg (https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2021/04/HungTram.jpeg)
Tác giả ở Trung Tâm Huấn Luyện Quang Trung năm 1973. (H́nh: Tác giả cung cấp)
Hung Tram
Một ngày nóng bức đầu Tháng Năm, 1975, tôi gặp chú Năm Di như một sắp đặt nhỏ của số mạng. Buổi trưa Sài G̣n nắng chan chan đạp xe đi giao thuốc rê tự vấn cho mối bán lẻ, vừa về tới nhà th́ thấy một người đàn ông lớn tuổi, gầy c̣m, da sạm đen, đang ngồi nói chuyện với ông già ḿnh. Không biết hai ông quen nhau lúc nào mà bố ḿnh là sĩ quan c̣n ông kia là giang hồ Sài G̣n từ thuở nhỏ, khi nói chuyện ổng rất ân cần với ông già ḿnh. Ngưng câu chuyện, ổng quay qua hỏi: “Mấy tuần nay mầy sống làm sao?” Chưa biết ổng là ai th́ ông già ḿnh giới thiệu:
– Đây là chú Năm Di quen với Ba, chú đang làm ở Xa Cảng Miền Tây ghé qua thăm coi nhà ḿnh có yên ổn sau 30 Tháng Tư không.
Chú gật đầu, ḿnh chưa kịp đáp th́ chú nói luôn một hơi:
– Tao biết mầy đương thất nghiệp không có chuyện ǵ làm, vậy muốn ra xa cảng với tao không? Ḿnh c̣n lưỡng lự th́ chú nói tiếp, tao cần vài thằng phụ bến xe Thuận Thành đi Cai Lậy-Cái Bè, mầy chịu làm th́ sáng mai 6 giờ gặp tao ở bến.
Tài nhứt chạy lúc 6 giờ rưỡi, mầy phải ra trước nửa tiếng để tao chia công chuyện.
Mỗi ngày xe chạy ba tài buổi sáng, một tài buổi chiều, cỡ 4 giờ th́ xong tao chia tiền liền, có nhiều ăn nhiều có ít ăn ít, c̣n đỡ hơn chết đói. Chừng nào chánh quyền bắt đi tŕnh diện th́ nghỉ, tùy ư mầy. Thấy sao?
Tôi phân vân, vậy công việc là làm ǵ vậy chú Năm?
– Đứng bến, rước mối, dắt khách lên xe ḿnh. Mầy ra đó rồi tao cắt nghĩa thêm, bây giờ nói nhiều hổng hiểu đâu. Đám bến xe của tao có bốn thằng, mầy chịu th́ tao đưa vô phụ, lúc này thiên hạ về quê nhiều, lính lác của tao làm không hết! Muốn làm chuyện này th́ phải quên, đừng nhớ mầy là ai th́ mới làm được.
Đang lúc khổ không biết làm ǵ phụ gia đ́nh sau ngày “giải phóng” tôi gật đầu liền.
Chú Năm dặn thêm, mầy nhớ ra đúng giờ, tài nhứt chạy 6 giờ rưỡi, ra trễ đừng ḍm mặt tao. Rồi chú xuống giọng, mầy làm cứ cắm đầu làm, đừng cho ai biết mầy là sĩ quan nha, tao không ngán mấy thằng bộ đội Việt Cộng mà tao sợ tụi “30 Tháng Tư” nó kiếm điểm dữ lắm. Mầy ráng bận đồ cũ che cái mắt kiếng cận của mầy lại, lúc này phải ráng nhịn nhục kiếm sống nghe con.
https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2021/04/hungTramHjpeg.jpeg (https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2021/04/hungTramHjpeg.jpeg)
Mầy làm cứ cắm đầu làm, đừng cho ai biết mầy là sĩ quan nha. (H́nh: Tác giả cung cấp)
Rồi chú chụp cái nón lên đầu lũi lũi đi ra. Ông già ḿnh nói, tao đi nhậu quen ổng cả chục năm rồi, ổng dân giang hồ, tánh t́nh ngang tàng hào hiệp, mà giờ hoạn nạn có một ḿnh ổng dám ghé qua hỏi thăm.
Gần khu chợ cá Trần Quốc Toản có thằng Út Diệp lính Tiểu Đoàn 6 TQLC cùng chung nhóm đứng bến của chú Năm. Mỗi sáng sớm 5 giờ nó chờ xe buưt ngă tư chợ Cá, tôi nhảy rào khu cư xá Quân Y kế trường Đồng Tiến ra gặp nó cùng đu xe buưt ra Xa Cảng. Có bữa đi sớm quá không thấy tôi, nó leo cổng rào nhảy vô khu gia binh xém bị tụi bộ đội doanh trại bên kia nổ súng bắn!
Ngày đầu tiên đi làm tôi lấy bộ đồ civil cũ, xắn ống quần lên ngang bắp chân để chạy nhảy cho dễ. Kiếm được cặp tṛng nhựa đen gắn thêm lên cặp kiếng cận che bớt vẻ thư sinh theo lời dặn của chú Năm. Bắt đầu quen chửi thề, một thói xấu mấy chục năm sau mới từ bỏ được.
Ra tới xa cảng tŕnh diện chú Năm, chú gật đầu, mầy làm coi được đó. Bây giờ tao cắt nghĩa vầy:
– Khách mua vé ở quầy đi ra bến kiếm xe th́ ḿnh hỏi ai đi Cai Lậy Cái Bè rồi chỉ họ lên xe tự kiếm ghế ngồi, cái này dễ ha, tụi bây khỏi lăng xăng. Mà đéo mẹ, tụi bây nhớ ăn nói đàng hoàng, chửi thề với khách là hỏng được nha. Khách mua vé tại quầy th́ ḿnh được chia phần trăm. Tới giờ xe ra khỏi xa cảng nếu c̣n ghế trống th́ ḿnh với tụi tài xế, lơ xe tự do rước khách. Khách rước ngoài bến th́ ḿnh cưa hai với tụi xe, cho nên tụi bây phải ráng chạy, vớt được ai cứ vớt, ráng tránh đừng quánh lộn với mấy thằng xe kia nha. Tụi bây lộn xộn quá trật tự đuổi cổ hết, có nước hút điếu b́nh nha con…
Chú Năm vừa nói vừa nh́n tôi. Xe ra khỏi bến là tụi bây bám theo liền nha. Xe ḿnh chạy Cai Lậy Cái Bè dễ bị tụi Cần Thơ Long Xuyên hốt khách lắm, bù lại, tụi Mỹ Tho Trung Lương th́ bị ḿnh giựt mối. Vậy ha! Mà đéo mẹ, vô nghề này rồi tụi bây mới hiểu mỗi lần cúng cô hồn Tháng Bảy tao phải van vái “bến đói, đường đầy, chủ đau, lơ mạnh.” Hiểu chưa?
Xe ra tới quốc lộ đậu lại là bắt đầu dành dựt khách. Thấy ông bà nào lơ ngơ, ngó ngó, hỏi hỏi… là bay vô nắm tay kéo đi liền, cái miệng phải tía lia… Ngoại ơi ngoại ơi… xe đi Bè Lậy-Lậy Bè nè ngoại… Chị ơi chị lên lẹ lẹ chị ơi xe đầy chạy liền giờ chị ơi… Ông Hai về đâu ông Hai ơi, xe con tới đâu cũng chạy được, ông đi Long Xuyên th́ tới Cái Bè con sang xe cho ông, bây giờ gần hết tài rồi chờ đúng xe hỏng được đâu ông! Ê… ê… mấy thằng quỷ này sao xách giỏ tao, tổ cha bây, trả tao trả tao… Có thằng chưa biết khách đi đâu cũng chuyền tay kéo nguyên chiếc xe đạp lên mui, khách la làng nó phải đem xuống trả lại cười hè hè, thiệt bát nháo. Nghề này kỳ lắm. Bữa nào khách đông, tự động t́m lên xe, ḿnh khỏe, khỏi phải vừa chạy vừa níu kéo th́ được nhiều tiền. Bữa nào bến đói đường cũng vắng, khách ít, trời mưa dầm dề ướt át, cắm đầu chạy lung tung năn nỉ từng người, cực như bầy chó th́ chẳng bao nhiêu tiền. Cho nên trong đám đứng bến cứ mỗi sáng vô làm có thằng đốt ba điếu thuốc thay nhang, xá xá mấy cái trước xe cầu tài.
Sau chuyến cuối rời bến buổi chiều là cả đám mệt mỏi lê lết trở vô kiếm bàn cà phê nhỏ ngồi nghe chú Năm b́nh công chia tiền; đứa nhiều th́ hớn hở, đứa ít th́ xụ mặt cằn nhằn. Chú ngồi tính cộng trừ nhân chia một hồi rồi tằng hắng:
– Đ. M. bữa nay bết quá, tụi bây làm biếng, tao thấy cứ hút thuốc nói chuyện, mấy thằng Cần Thơ Long Xuyên giựt khách hết trơn. Thằng Chín Củi nè, mầy lo dê gái hỏng lo chạy phụ thằng Út, bữa nay cho mầy 500 thôi!
Chín Củi cự nự, chú Năm nói kỳ vậy, tui chạy mệt thấy mẹ, chú cho thêm 100 nữa đi.
-Đỡ bữa nay thôi nhe mậy, mai làm biếng tao bớt tiền khỏi nói ha.
Chú quay qua thằng Một (chột 1 mắt – lính Dù), bữa nay mầy khá, tao thấy mầy vớt được 5, 6 khách. Cho mầy 700!
Thằng Một nhăn nhó, ǵ ít vậy chú Năm, tui hai ngày nay chưa đủ trả tiền cơm.
Chớ muốn nhiêu? Cho mầy nhiều để đi chơi gái hả? Tao thấy bữa nay con nhỏ áo bông lạng qua lạng lại với mầy, liệu hồn. Cho mầy thêm 100 thôi, Đ.M. xin tới xin lui hoài!! Lo trả nợ nha mậy, héo lánh vô xóm trong riết mang bịnh thấy mẹ mầy luôn đó.
Tới tôi th́ chú Năm nhẹ giọng:
– Thằng này bữa nay chạy cũng khá, vớt khách lai rai. Nhưng mầy mới vô làm hỏng chia nhiều được, cầm đỡ 600, mai tao coi lại.
Tánh chú như vậy, tốt bụng mà miệng nói bặm trợn. Nhiều bữa tính toán chia chác sao rồi cuối cùng chú la lên, sao phần của tao ít quá vầy nè! Làm được nửa tháng chú hỏi tôi có muốn vô quầy ngồi bán vé phụ thằng Di con chú để đỡ chạy nắng mưa. Chú nói, mầy có tŕnh độ hơn mấy đứa kia, hễ làm được tao nói với mấy ổng cho mầy làm chánh thức đỡ cực. Tôi chỉ cám ơn chú nhưng từ chối, không biết bị kêu đi tập trung ngày nào, đương làm nửa chừng bỏ cuộc th́ tội nghiệp chú. Cứ vậy mà tôi mỗi ngày lăn lóc đứng bến xa cảng, níu kéo dành dựt với mấy tay anh chị, chiều đem về nhà vài trăm phụ mấy đứa em cơm nước cho gia đ́nh.
Gần hai tháng sau, ngày 25 Tháng Sáu, 1975, tôi từ giă chú Năm ôm quần áo tŕnh diện “học tập 10 ngày.” Chú Năm vỗ vai tôi bùi ngùi, thôi mầy cứ đi đi khỏi rắc rối với mấy ổng. Hết 10 ngày về trở ra đây tao lo công ăn chuyện làm, hỏng sao đâu. Tụi thằng Chín Củi, thằng Một chưng hửng, té ra huynh là sĩ quan mà tụi đệ không biết, xin lỗi nghe huynh, tụi đệ nhiều lúc ăn nói hỗn huynh bỏ qua nghe…
…
Gần bốn năm sau tôi được thả về. Trong bữa ăn tối đầu tiên, Má tôi kể, con đi được chừng vài tháng chú Năm vô kiếm hai cha con tôi. Má nói tội nghiệp ổng lắm, hỏi thăm đủ thứ. Ổng nói sao học tập 10 ngày mà giờ này hỏng thấy ai về, nhà nước ǵ kỳ quá. Mà ở trỏng nó có làm ǵ không mà bị nhốt lâu vậy. Cuối cùng ổng dặn chừng nào về không có việc làm th́ trở ra xa cảng ổng giúp cho, đừng lo thất nghiệp.
Ḍng đời cứ trôi mà ḿnh không để ư. Mươi năm sau, một buổi chiều ngồi nhấm nháp trong quán nhỏ Q10, tôi t́nh cờ gặp lại thằng Một. Nó cho biết chú Năm đă qua đời mấy năm trước rồi. Chú cực khổ dầm mưa dăi nắng, lại hút thuốc uống rượu li b́ nên ngă bịnh rồi mất. Nghe thằng Một nói tôi thấy mắt mờ hơi mưa, ly rượu trắng trên tay như say thêm mù mù trong buổi chiều chập choạng… Trong cuộc xuôi ngược đảo điên bao nhiêu long đong sau ngày 30 Tháng Tư, ḿnh đă quên ân nhân, dù đó chỉ là duyên-nghiệp thoáng qua ngắn ngủi.
Hỏi thăm về bạn bè th́ thằng Một kể, Chín Củi dành khách đánh lộn với băng xe Long Xuyên, tụi trật tự ra can thiệp bị nó nhào tới thoi luôn. Sẵn cây AK trên tay, trật tự độp cho nó một phát vô cẳng chở đi bệnh viện không trở về làm nữa. Thằng Út Diệp TQLC uống rượu đế như uống nước từ hồi đi lính, bị chai gan cũng tiêu rồi. Chú Năm chết, băng đứng bến tan ră, thằng Một đổi qua nghề đạp xe ba gác ṿng ṿng mấy chợ kiếm ăn qua ngày. Nghĩ lại, ḿnh và nhiều bạn bè, kẻ ra đi trót lọt người kẹt lại gian nan, ai cũng thấy ḿnh khổ, nhưng nh́n quanh mới biết cuộc đời c̣n lắm kẻ điêu linh hơn ḿnh…
Tác giả ở Trung Tâm Huấn Luyện Quang Trung năm 1973. (H́nh: Tác giả cung cấp)
Hung Tram
Một ngày nóng bức đầu Tháng Năm, 1975, tôi gặp chú Năm Di như một sắp đặt nhỏ của số mạng. Buổi trưa Sài G̣n nắng chan chan đạp xe đi giao thuốc rê tự vấn cho mối bán lẻ, vừa về tới nhà th́ thấy một người đàn ông lớn tuổi, gầy c̣m, da sạm đen, đang ngồi nói chuyện với ông già ḿnh. Không biết hai ông quen nhau lúc nào mà bố ḿnh là sĩ quan c̣n ông kia là giang hồ Sài G̣n từ thuở nhỏ, khi nói chuyện ổng rất ân cần với ông già ḿnh. Ngưng câu chuyện, ổng quay qua hỏi: “Mấy tuần nay mầy sống làm sao?” Chưa biết ổng là ai th́ ông già ḿnh giới thiệu:
– Đây là chú Năm Di quen với Ba, chú đang làm ở Xa Cảng Miền Tây ghé qua thăm coi nhà ḿnh có yên ổn sau 30 Tháng Tư không.
Chú gật đầu, ḿnh chưa kịp đáp th́ chú nói luôn một hơi:
– Tao biết mầy đương thất nghiệp không có chuyện ǵ làm, vậy muốn ra xa cảng với tao không? Ḿnh c̣n lưỡng lự th́ chú nói tiếp, tao cần vài thằng phụ bến xe Thuận Thành đi Cai Lậy-Cái Bè, mầy chịu làm th́ sáng mai 6 giờ gặp tao ở bến.
Tài nhứt chạy lúc 6 giờ rưỡi, mầy phải ra trước nửa tiếng để tao chia công chuyện.
Mỗi ngày xe chạy ba tài buổi sáng, một tài buổi chiều, cỡ 4 giờ th́ xong tao chia tiền liền, có nhiều ăn nhiều có ít ăn ít, c̣n đỡ hơn chết đói. Chừng nào chánh quyền bắt đi tŕnh diện th́ nghỉ, tùy ư mầy. Thấy sao?
Tôi phân vân, vậy công việc là làm ǵ vậy chú Năm?
– Đứng bến, rước mối, dắt khách lên xe ḿnh. Mầy ra đó rồi tao cắt nghĩa thêm, bây giờ nói nhiều hổng hiểu đâu. Đám bến xe của tao có bốn thằng, mầy chịu th́ tao đưa vô phụ, lúc này thiên hạ về quê nhiều, lính lác của tao làm không hết! Muốn làm chuyện này th́ phải quên, đừng nhớ mầy là ai th́ mới làm được.
Đang lúc khổ không biết làm ǵ phụ gia đ́nh sau ngày “giải phóng” tôi gật đầu liền.
Chú Năm dặn thêm, mầy nhớ ra đúng giờ, tài nhứt chạy 6 giờ rưỡi, ra trễ đừng ḍm mặt tao. Rồi chú xuống giọng, mầy làm cứ cắm đầu làm, đừng cho ai biết mầy là sĩ quan nha, tao không ngán mấy thằng bộ đội Việt Cộng mà tao sợ tụi “30 Tháng Tư” nó kiếm điểm dữ lắm. Mầy ráng bận đồ cũ che cái mắt kiếng cận của mầy lại, lúc này phải ráng nhịn nhục kiếm sống nghe con.
https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2021/04/hungTramHjpeg.jpeg (https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2021/04/hungTramHjpeg.jpeg)
Mầy làm cứ cắm đầu làm, đừng cho ai biết mầy là sĩ quan nha. (H́nh: Tác giả cung cấp)
Rồi chú chụp cái nón lên đầu lũi lũi đi ra. Ông già ḿnh nói, tao đi nhậu quen ổng cả chục năm rồi, ổng dân giang hồ, tánh t́nh ngang tàng hào hiệp, mà giờ hoạn nạn có một ḿnh ổng dám ghé qua hỏi thăm.
Gần khu chợ cá Trần Quốc Toản có thằng Út Diệp lính Tiểu Đoàn 6 TQLC cùng chung nhóm đứng bến của chú Năm. Mỗi sáng sớm 5 giờ nó chờ xe buưt ngă tư chợ Cá, tôi nhảy rào khu cư xá Quân Y kế trường Đồng Tiến ra gặp nó cùng đu xe buưt ra Xa Cảng. Có bữa đi sớm quá không thấy tôi, nó leo cổng rào nhảy vô khu gia binh xém bị tụi bộ đội doanh trại bên kia nổ súng bắn!
Ngày đầu tiên đi làm tôi lấy bộ đồ civil cũ, xắn ống quần lên ngang bắp chân để chạy nhảy cho dễ. Kiếm được cặp tṛng nhựa đen gắn thêm lên cặp kiếng cận che bớt vẻ thư sinh theo lời dặn của chú Năm. Bắt đầu quen chửi thề, một thói xấu mấy chục năm sau mới từ bỏ được.
Ra tới xa cảng tŕnh diện chú Năm, chú gật đầu, mầy làm coi được đó. Bây giờ tao cắt nghĩa vầy:
– Khách mua vé ở quầy đi ra bến kiếm xe th́ ḿnh hỏi ai đi Cai Lậy Cái Bè rồi chỉ họ lên xe tự kiếm ghế ngồi, cái này dễ ha, tụi bây khỏi lăng xăng. Mà đéo mẹ, tụi bây nhớ ăn nói đàng hoàng, chửi thề với khách là hỏng được nha. Khách mua vé tại quầy th́ ḿnh được chia phần trăm. Tới giờ xe ra khỏi xa cảng nếu c̣n ghế trống th́ ḿnh với tụi tài xế, lơ xe tự do rước khách. Khách rước ngoài bến th́ ḿnh cưa hai với tụi xe, cho nên tụi bây phải ráng chạy, vớt được ai cứ vớt, ráng tránh đừng quánh lộn với mấy thằng xe kia nha. Tụi bây lộn xộn quá trật tự đuổi cổ hết, có nước hút điếu b́nh nha con…
Chú Năm vừa nói vừa nh́n tôi. Xe ra khỏi bến là tụi bây bám theo liền nha. Xe ḿnh chạy Cai Lậy Cái Bè dễ bị tụi Cần Thơ Long Xuyên hốt khách lắm, bù lại, tụi Mỹ Tho Trung Lương th́ bị ḿnh giựt mối. Vậy ha! Mà đéo mẹ, vô nghề này rồi tụi bây mới hiểu mỗi lần cúng cô hồn Tháng Bảy tao phải van vái “bến đói, đường đầy, chủ đau, lơ mạnh.” Hiểu chưa?
Xe ra tới quốc lộ đậu lại là bắt đầu dành dựt khách. Thấy ông bà nào lơ ngơ, ngó ngó, hỏi hỏi… là bay vô nắm tay kéo đi liền, cái miệng phải tía lia… Ngoại ơi ngoại ơi… xe đi Bè Lậy-Lậy Bè nè ngoại… Chị ơi chị lên lẹ lẹ chị ơi xe đầy chạy liền giờ chị ơi… Ông Hai về đâu ông Hai ơi, xe con tới đâu cũng chạy được, ông đi Long Xuyên th́ tới Cái Bè con sang xe cho ông, bây giờ gần hết tài rồi chờ đúng xe hỏng được đâu ông! Ê… ê… mấy thằng quỷ này sao xách giỏ tao, tổ cha bây, trả tao trả tao… Có thằng chưa biết khách đi đâu cũng chuyền tay kéo nguyên chiếc xe đạp lên mui, khách la làng nó phải đem xuống trả lại cười hè hè, thiệt bát nháo. Nghề này kỳ lắm. Bữa nào khách đông, tự động t́m lên xe, ḿnh khỏe, khỏi phải vừa chạy vừa níu kéo th́ được nhiều tiền. Bữa nào bến đói đường cũng vắng, khách ít, trời mưa dầm dề ướt át, cắm đầu chạy lung tung năn nỉ từng người, cực như bầy chó th́ chẳng bao nhiêu tiền. Cho nên trong đám đứng bến cứ mỗi sáng vô làm có thằng đốt ba điếu thuốc thay nhang, xá xá mấy cái trước xe cầu tài.
Sau chuyến cuối rời bến buổi chiều là cả đám mệt mỏi lê lết trở vô kiếm bàn cà phê nhỏ ngồi nghe chú Năm b́nh công chia tiền; đứa nhiều th́ hớn hở, đứa ít th́ xụ mặt cằn nhằn. Chú ngồi tính cộng trừ nhân chia một hồi rồi tằng hắng:
– Đ. M. bữa nay bết quá, tụi bây làm biếng, tao thấy cứ hút thuốc nói chuyện, mấy thằng Cần Thơ Long Xuyên giựt khách hết trơn. Thằng Chín Củi nè, mầy lo dê gái hỏng lo chạy phụ thằng Út, bữa nay cho mầy 500 thôi!
Chín Củi cự nự, chú Năm nói kỳ vậy, tui chạy mệt thấy mẹ, chú cho thêm 100 nữa đi.
-Đỡ bữa nay thôi nhe mậy, mai làm biếng tao bớt tiền khỏi nói ha.
Chú quay qua thằng Một (chột 1 mắt – lính Dù), bữa nay mầy khá, tao thấy mầy vớt được 5, 6 khách. Cho mầy 700!
Thằng Một nhăn nhó, ǵ ít vậy chú Năm, tui hai ngày nay chưa đủ trả tiền cơm.
Chớ muốn nhiêu? Cho mầy nhiều để đi chơi gái hả? Tao thấy bữa nay con nhỏ áo bông lạng qua lạng lại với mầy, liệu hồn. Cho mầy thêm 100 thôi, Đ.M. xin tới xin lui hoài!! Lo trả nợ nha mậy, héo lánh vô xóm trong riết mang bịnh thấy mẹ mầy luôn đó.
Tới tôi th́ chú Năm nhẹ giọng:
– Thằng này bữa nay chạy cũng khá, vớt khách lai rai. Nhưng mầy mới vô làm hỏng chia nhiều được, cầm đỡ 600, mai tao coi lại.
Tánh chú như vậy, tốt bụng mà miệng nói bặm trợn. Nhiều bữa tính toán chia chác sao rồi cuối cùng chú la lên, sao phần của tao ít quá vầy nè! Làm được nửa tháng chú hỏi tôi có muốn vô quầy ngồi bán vé phụ thằng Di con chú để đỡ chạy nắng mưa. Chú nói, mầy có tŕnh độ hơn mấy đứa kia, hễ làm được tao nói với mấy ổng cho mầy làm chánh thức đỡ cực. Tôi chỉ cám ơn chú nhưng từ chối, không biết bị kêu đi tập trung ngày nào, đương làm nửa chừng bỏ cuộc th́ tội nghiệp chú. Cứ vậy mà tôi mỗi ngày lăn lóc đứng bến xa cảng, níu kéo dành dựt với mấy tay anh chị, chiều đem về nhà vài trăm phụ mấy đứa em cơm nước cho gia đ́nh.
Gần hai tháng sau, ngày 25 Tháng Sáu, 1975, tôi từ giă chú Năm ôm quần áo tŕnh diện “học tập 10 ngày.” Chú Năm vỗ vai tôi bùi ngùi, thôi mầy cứ đi đi khỏi rắc rối với mấy ổng. Hết 10 ngày về trở ra đây tao lo công ăn chuyện làm, hỏng sao đâu. Tụi thằng Chín Củi, thằng Một chưng hửng, té ra huynh là sĩ quan mà tụi đệ không biết, xin lỗi nghe huynh, tụi đệ nhiều lúc ăn nói hỗn huynh bỏ qua nghe…
…
Gần bốn năm sau tôi được thả về. Trong bữa ăn tối đầu tiên, Má tôi kể, con đi được chừng vài tháng chú Năm vô kiếm hai cha con tôi. Má nói tội nghiệp ổng lắm, hỏi thăm đủ thứ. Ổng nói sao học tập 10 ngày mà giờ này hỏng thấy ai về, nhà nước ǵ kỳ quá. Mà ở trỏng nó có làm ǵ không mà bị nhốt lâu vậy. Cuối cùng ổng dặn chừng nào về không có việc làm th́ trở ra xa cảng ổng giúp cho, đừng lo thất nghiệp.
Ḍng đời cứ trôi mà ḿnh không để ư. Mươi năm sau, một buổi chiều ngồi nhấm nháp trong quán nhỏ Q10, tôi t́nh cờ gặp lại thằng Một. Nó cho biết chú Năm đă qua đời mấy năm trước rồi. Chú cực khổ dầm mưa dăi nắng, lại hút thuốc uống rượu li b́ nên ngă bịnh rồi mất. Nghe thằng Một nói tôi thấy mắt mờ hơi mưa, ly rượu trắng trên tay như say thêm mù mù trong buổi chiều chập choạng… Trong cuộc xuôi ngược đảo điên bao nhiêu long đong sau ngày 30 Tháng Tư, ḿnh đă quên ân nhân, dù đó chỉ là duyên-nghiệp thoáng qua ngắn ngủi.
Hỏi thăm về bạn bè th́ thằng Một kể, Chín Củi dành khách đánh lộn với băng xe Long Xuyên, tụi trật tự ra can thiệp bị nó nhào tới thoi luôn. Sẵn cây AK trên tay, trật tự độp cho nó một phát vô cẳng chở đi bệnh viện không trở về làm nữa. Thằng Út Diệp TQLC uống rượu đế như uống nước từ hồi đi lính, bị chai gan cũng tiêu rồi. Chú Năm chết, băng đứng bến tan ră, thằng Một đổi qua nghề đạp xe ba gác ṿng ṿng mấy chợ kiếm ăn qua ngày. Nghĩ lại, ḿnh và nhiều bạn bè, kẻ ra đi trót lọt người kẹt lại gian nan, ai cũng thấy ḿnh khổ, nhưng nh́n quanh mới biết cuộc đời c̣n lắm kẻ điêu linh hơn ḿnh…