BigBoy
12-03-2021, 05:09
Nội nói với Lăng, người ta thường không thể giữ những điều tốt đẹp nhất ở cạnh bên ḿnh. Măi sau này, khi đi qua những thăng trầm của đường đời, cái người ta giữ được chẳng qua chỉ là vừa vặn với chính ḿnh mà thôi.
Năm đó Lăng mười sáu. Cơn mưa cuối hạ vắt ngang triền đồi. Gió hắt những cơn buốt nhói ḷng. Dương tử trổ đ̣ng ngợp trời. Vậy mà An vẫn đi.
An bỏ cao nguyên đất đỏ nghèo nàn này mà xuôi đời ḿnh về phố thị. An ngán lắm cái cảnh mỗi buổi tối ngồi lê ngay chợ đêm mà nh́n thiên hạ dập d́u qua lại. Chàng trai sành điệu nhón tay mua cái móc khóa đan h́nh trái dâu tặng cô bạn gái xinh đẹp như một món quà kỷ niệm cho t́nh yêu của họ. An thèm thuồng khi nh́n những cô gái chớm xuân th́ xênh xang áo quần hợp mốt, tay đỏ màu sơn, môi cong chúm chím, nước hoa sực nức.
https://vanhocsaigon.com/wp-content/uploads/2020/06/Tong-Phuoc-Bao-Truc-Thien-vhsg.jpg
Nhà văn trẻ Tống Phước Bảo
Miền cao nguyên này chẳng có ǵ ngoài nắng ngoài gió, ngoài cái lạnh tê tái, ngoài những đêm mệt nhoài theo ḍng người du lịch nhận về trăm ngàn tiền hàng, nhưng là cả đống khát khao ước vọng của tuổi trẻ. An phải đi thôi Lăng. Đời cho ḿnh bao lần cơ hội đâu Lăng. An nói với bố mẹ rồi. Nhất quyết phải đi. Nhất quyết phải hết nghèo. Bố mẹ ḿnh nghèo quá rồi, giờ mà ḿnh nghèo theo th́ là lỗi của ḿnh đó Lăng.
An lên chiếc ô tô của người bác họ, vẫy tay chào Lăng. Nhẹ bâng. Lăng đạp xe quanh ṿng bờ hồ như thằng dại. Trĩu trịt. Gốc thông quen, một ḿnh Lăng ngồi nghe tiếng chuông từ nhà thờ Con Gà đổ từng hồi. Thành phố buồn tê ḷng.
2. Thời dịch, thành phố du lịch vắng ngắt. Trời Đà Lạt bỗng xanh lành như hồi nội c̣n đôi mươi, thường địu gùi men theo những con dốc gồ ghề xuống chợ. Nội hay nhắc về những năm tháng hoang sơ khi đất c̣n chưa thuần hóa, khi nước c̣n trong vắt từ những con suối xa, khi hoa lá cứ si dại mà mọc ven đường, khi thông vẫn xào xạc hát bài hương ca vô tận. Khi ấy, nội chỉ là cô bé tộc ngẩn ngơ hái trái sim rừng mỗi mùa trái tím lịm chân mây. Thoảng khi giữa buổi chè sớm với thằng cháu, nội ngân nga hát: “Đói ḷng ăn nửa trái sim, uống lưng bát nước đi t́m người thương”. Lăng nghe hoài thành ra cũng thuộc. Trái sim ăn hoài thành ra cũng ngán. Nội không ăn sim từ ngày ông mất. Lăng không ghé đồi sim từ ngày An đi. Một già một trẻ, vẫn cứ bên ấm chè sớm mà mỗi người the thắt mấy chuyện riêng mang. Nội nh́n về phía đồi chè sau nhà. Lăng nh́n ra đồi Dương tử trước sân. Ấm chè nhiều khi nguội ngắt mà chẳng ai hay.
Nội lại pha ấm chè, trời c̣n chưa hửng nắng phía đằng đông. Nội bảo dạo này sao cứ khó ngủ, mới hai ba giờ sáng mắt đă trơ trơ. Nằm miết thành đầu óc mụ mị. Th́ thôi vận động cái thân thể già nua cho giăn gân giăn cốt. Nhờ vậy mà nội hái được loại chè quư “quư nương”, mà phải là “quư nương một tôm hai lá” uống cho đă cơn thèm. Chè “quư nương” là loại chè phải hái khi lá c̣n đọng sương hôm, khi mặt trời c̣n chưa chiếu những tia nắng buổi b́nh minh. Nếu chỉ hái loại đúng một búp dính chùm hai lá, ấy là của quư trong cả đồi chè. Lắm khi quăng đồi thênh thênh vậy chỉ có khoảng độ mấy chục đọt “một tôm hai lá”. Nội nói hễ để mặt trời mọc rồi, th́ loại chè ḿnh hái, phải gọi là chè “bà lăo”. Độ chát và độ thanh cũng như hương thơm bốc lên không sao sánh bằng chè “quư nương”.
Lăng gật gù ra điều biết thế, chứ kỳ thực, thằng cháu nhấp ngụm trà nào cũng thấy thanh, cũng thấy chát, có bao giờ thấy ngọt chi đâu. Có lần Lăng nói vậy với nội. Nội cười rồi cầm ấm trà rót vào ly tống, từ ly tống nội lại chia đều ra hai ly quân. Lần đó nội nh́n Lăng, rồi nh́n phía đồi Dương tử đang bung cánh trắng rực rỡ trong nắng sớm. Nếu dễ dàng cảm nhận ly chè ngon, th́ người ta đâu có nhọc ḷng mà thưởng chè. Cầm ly chè, đảo quanh, hương thơm mát rượi nơi cánh mũi. Nhấp một hớp, vị chát quấn lấy đầu lưỡi. Nhưng khi ḿnh uống nó vào, tận sâu trong cuống họng, mới nghe vị ngọt thấm dần một cách thanh thản.
Uống có ly chè, nội kỳ công chi dữ. Ḿnh ngồi đây tốn năm ba phút cho ly chè, ngoài kia người ta đi năm ba chục bước. Ḿnh c̣n phải làm vườn, bông cắt bán, chè hái bán. Cuộc sống này đều quy ra thành tiền để sống đó nội. Nội không biết, đất giờ rục rịch thành vàng. Bữa con ra chợ người ta nói, đất chợ vào quy hoạch, sẽ xây trung tâm thương mại. Tỉnh đ̣i thành phố phải phát triển du lịch. Một căn nhà ngoài ấy, bán ra giờ năm bảy tỉ. Đất trong ḿnh nghe nói sốt vô cùng. Theo giá tụi c̣ đất tính, một miếng vườn chỉ trăm mét vuông th́ đâu chừng hai ba trăm triệu đó nội. Dân thành phố bắt đầu chạy kiếm mấy khu đất trồng trọt xa trung tâm để mua đầu cơ, chờ quy hoạch trúng là họ ôm tiền chạy về đây.
Nội lại cười cái kh́, đất là để sống, nhưng người ta ai rồi cũng chết v́ nó. Cuối cùng cũng chỉ là nằm trọn trong ḷng đất mà thôi. Chỉ những người đi qua thác ghềnh gieo neo của cuộc đời này, khi mang nhiều đớn đau hằn sâu thành vết sẹo trong tâm hồn ḿnh, th́ mới thưởng thức được cái vị ngọt của lá chè.
Lăng hai mươi sáu vẫn chưa gọi là già. Nội đă tuổi bảy mươi nhưng chẳng chịu già.
3. Xưa, nội có mối t́nh cùng anh giải phóng quân đóng bên ven đồi sim tím. Mối t́nh của thời chiến. Mối t́nh cô gái tộc và anh miền xuôi. Nhưng rồi chiến tranh phân ly. Anh giải phóng một lần nhổ trại hành quân. Biền biệt chẳng c̣n tăm tích. Nội đợi, đợi chừng hai tháng th́ nghe bụng ḿnh khang khác. Vậy là có tội với Giàng. Làng đem nhốt nội vào một căn nhà hoang trên ngọn đồi cao. Vạt cỏ mỗi ngày nội ngồi ngóng về phía làng ṃn dẹt theo thời gian.
Rồi nội hạ sinh thằng con trai. Một đêm rừng hoang u tịch. Nội đặt cho bố cái tên Sim. Thằng Sim của nội năm 14 tuổi cũng bị Giàng bắt đi trong một lần ra chợ bán măng rừng. Địch quần rát ổ. Tên bay đạn lạc. Thằng Sim nằm ngay góc chợ, trước cái cửa ổ trốn, thân ḿnh bao phủ một anh giải phóng quân. Người dưới chợ nói với nội, thằng Sim cố cứu một anh lính bị thương. Nhưng không may cả hai đều trúng đạn.
Nội quay về ngọn đồi cao. Vạt cỏ ngồi ngóng làng nay lại ngồi ngóng con mỗi buổi chiều hôm. Từng nhát cuốc khai hoang như thêm trĩu trịt. Quăng đường gùi hàng về chợ, không c̣n để mua bán, mà là để đưa tin.
Chiến tranh tàn, nội vẫn giữ đồi, phát đất làm nương rẫy trồng chè, trồng ngô. Người ta chỉ thấy cô gái tộc tuần hoặc mươi ngày đổi lấy ít đồ đạc rồi lủi thủi gùi hàng leo lên những con dốc, những ngọn đồi thoai thoải. Dân di cư bắt đầu tràn về. Ngọn đồi thêm nhiều nóc nhà cất lên, h́nh thành cái xóm chè đồi Côi. Chẳng biết ai đặt cái tên nghe bi xót. Nhưng cứ lâu rồi thành quen.
Năm bà quá lứa bốn mươi, một chị trên hội phụ nữ huyện ngỏ ư nhờ bà nhận nuôi đứa trẻ vừa bị mẹ bỏ rơi trên bệnh viện. Người con gái trẻ không dám đem theo cái tàn tích của một lần lầm lỡ, bỏ con trốn mất tiêu. Nội gật đầu cái rụp. Có đứa hủ hỉ, một sinh linh được cứu rỗi. Tiện đôi bề. Vậy là nội lên bệnh viện huyện làm thủ tục, rồi tận tay ẵm thằng nhỏ về. Nội đặt tên cho thằng con hoang là Lăng. Nội cho nó nhận Sim là bố. Con nào cũng phải có cha, cháu nào cũng phải có bà. Cho nó đủ đầy như người ta. Măi sau này, có lần Lăng hỏi nội sao đặt ḿnh cái tên kỳ cục. Đi học mấy đứa bạn cứ ưa trêu là thằng lăng nhách, lăng xẹt. Nhiều khi quê với đám con gái lắm nội. Nội quay qua nh́n Lăng, rồi đưa mắt lên không trung u tịch của một đêm không trăng. Tại Lăng có một cái bớt nhỏ ngay má phải, y hệt anh giải phóng quân bên đồi sim năm ấy. Khoảnh khắc đó, h́nh như giọng nội rè đi. Lăng từ ấy không hỏi han ǵ đến cái tên hay mấy câu chuyện bên đồi sim ngày thanh tân của nội. Nội vẫn trồng chè. Lăng vẫn chăm đồi Dương tử.
4. Hồi ấy, cũng có lần An về. Đó là năm thứ nhất sau khi đi Sài G̣n theo bác. An về cùng đám bạn học của ḿnh. Lăng rụt rè nh́n An thay đổi phổng phao trắng hồng khác lạ. An đi giày cao gót, môi son đỏ tía, phảng phất mùi hương nước hoa quanh ḿnh. Mấy cậu bạn đi chung luôn chiều chuộng ra điều lấy ḷng An. Lăng dẫn cả nhóm đi tắm suối, vào rừng hái sim. Giữa những khoảnh khắc nô đùa ấy, Lăng thấy An không c̣n hồn nhiên như thời hai đứa chiều chiều tan học lén nhà chạy lên đồi nằm nghêu ngao hát “ăn nửa trái sim”. Trả về cho Lăng, buổi ấy, chỉ là một cô gái lạ lẫm quá đỗi.
Lăng lừng khừng hỏi An khi nào về lại với phố núi cao nguyên này, những mùa Dương tử trổ đ̣ng ngợp trời vẫn đợi chờ. An cười, nụ cười phảng phất nét kiêu kỳ trên vành môi. An trả lời câu ǵ đó bâng quơ. Lăng nghe trong tiếng thông reo có lời xa cách. Từ buổi đó, An không về nữa. Thoảng khi Lăng nhắn tin, An trả lời bận lo việc học. Có lần An khoe, được bác họ cho đi du học. Nước phương Tây nào đó, xa lắc lơ, Lăng nghe An nói cái tên, mà chẳng nhớ nổi.
Lăng bắt đầu dựng cổng, treo bảng cho du khách tới tham quan đồi hoa Dương tử. Mỗi khách vào là ba mươi ngàn. Sáng sớm Lăng lựa cành nào đẹp nhất th́ cắt rồi bó thành chục giao cho mối lái. Trời hửng nắng, cứ thế mà ngồi thu tiền du khách. Đồi Côi từ dạo đó bỗng xôm tụ hẳn lên. Người mở quán ăn phục vụ khách du lịch. Người làm vườn hướng dương, làm vườn hồng, làm quán cà phê nguyên chất. Cuộc sống nhộn nhịp và khấm khá hơn.
5. Nhưng chẳng được bao lâu, một sáng trời trong, hết mùa dịch, thiên hạ rần rần kéo về cái thành phố ngàn hoa này hưởng thụ sau những ngày bó gối giam ḿnh trong bốn bức tường nhà, nội hớt hải chạy về báo tin với Lăng. Nghe đâu người ta trả giá đất cao, muốn mua hết khu này làm làng du lịch đó con. Người ta bù cho một căn chung cư mới xây, lại c̣n đưa cả mấy trăm triệu cho ḿnh làm ăn nữa. Phía đầu đồi nghe nói ba bốn người chịu rồi. Lăng nghe thất thần. Cái điều lo lắng bấy lâu, chẳng sớm th́ muộn thiên hạ cũng thâu tóm cái đồi Côi. Vị trí đồi có tầm nh́n xuống thành phố, đường sá đă được làm thành lộ lớn. Hồi trước tết đă có mấy ông đại gia rậm rịch đi xem đất, xem đồi…
Lăng bảo nội ở nhà canh vườn, Lăng phóng xe ra đầu đồi, thấp thoáng vài chiếc xe hơi láng coóng đậu ngay lộ. Nhiều người ăn mặc sang cả đứng chỉ tay hướng này hướng nọ. Lăng chạy tới nắm lấy tay thằng Phồn, khẽ lắc. Trời, mầy đừng có bán đất. Bán là hết đường sống đó. Ḿnh ra phố rồi biết làm ǵ. Đừng có nghe họ dụ mà ham. Thằng Phồn nh́n Lăng rồi phủi tay cái mạnh. Khùng quá đi, họ bù cho ḿnh một căn nhà khang trang ngay cái khu cao ốc mới xây. Họ cho ḿnh thêm vài trăm triệu đến cả tỉ. Cả đời này ḿnh kiếm c̣n không ra được. Họ hứa họ làm khu du lịch xong, họ nhận ḿnh về làm công nhân cho họ. Ḿnh có đói đâu mà sợ. Mầy cũng bán đi, tao chỉ họ mấy miếng đất rồi. Họ mua được một miếng đất là tao có thêm năm mươi triệu đó. Mà đất nhà mầy bán không, tao chỉ cho?… Lăng không trả lời, leo lên xe máy nhắm hướng đỉnh đồi mà chạy. Nghe trong ḷng nhiều thứ vỡ vụn ra. Thông khóc lao xao dọc triền đồi.
Chiều đó, nội bảo Lăng có khách. Ánh hoàng hôn phủ vàng mênh mông cả vùng trời. Lăng dẫn khách đi ra đồi Dương tử. Cái lạnh bắt đầu bủa vây triền đồi. Dương tử bung cánh xoe tṛn, từng bông vẫn trắng muốt. Cả hai đứng nh́n và lặng im. Rất lâu. Rất khẽ. An bảo Lăng phải thức thời chứ. Cái triền đồi có bao nhiêu chủ đất đâu. Bác An trả giá tốt nhất thời điểm này rồi, mùa dịch qua, nhưng cũng c̣n khốn khó, chuyện tiền bạc bây giờ nó mới là lẽ sống của con người ta. Đâu cứ phải bám víu vào đất cả đời cực khổ hoài. Bây giờ là điều kiện để Lăng cho nội nghỉ ngơi an hưởng. Lăng kiếm ǵ đó mà học một cái nghề. Lăng thông minh, Lăng phải nghĩ tiền đồ của ḿnh chứ. Hổng lẽ suốt cuộc đời Lăng cứ quần đùi áo thun bán mặt cho đất bán lưng cho trời. Ngửa bàn tay lên đi Lăng. Lăng thấy ǵ không?…
Chẳng có câu trả lời nào dành cho An. Mái tóc đen dài nay thay bằng ánh vàng thuốc nhuộm, ngắn cũn cỡn ôm sát vai. Tay đỏ màu sơn, môi cong kiêu kỳ. Giữa cái ánh hoàng hôn phản chiếu, h́nh ảnh người con gái Lăng từng thương trên đồi Dương Tử sao nó lấp lánh mà diệu vợi muôn trùng. An quay gót đi, khi Lăng vẫn lầm ĺ chẳng thốt lời nào. Lăng chẳng tiễn An như cái lần An bỏ triền đồi mà đi lên Sài G̣n. Lăng chỉ đứng nh́n bóng dáng khuất dần theo tia nắng chiều. Nội bảo sao không mời An vào nhà chơi. Lăng hẫng nhẹ trả lời, An nào đâu nội, người ta là khách ghé mua đất thôi.
Lâu lắm rồi, dễ chừng cũng chục năm, từ cái hồi An về thăm rồi đi biền biệt, Lăng mới lên đồi sim. Đồi loang tím. Con đường ṃn quen thuộc vẫn c̣n y nguyên, khác chăng là những bụi sim nay mọc lên um tùm và rậm rạp. Lăng ngồi ngay gốc cây có khắc tên hai đứa hồi mười sáu trẻ dại. Rồi đất sẽ rùng ḿnh chuyển thành lô lốc. Nứt nẻ vỡ toạc ra thành những khu vila, biệt thự. Người ta chẳng chọn nơi này để sống, mà chỉ là vung tiền hưởng thụ cái thú tao nhă của ḿnh. Người ta có biết nghe thông hát? Người ta có biết sim tím v́ đâu? Thương nhớ là một thứ đâu thể vay mượn. Chỉ có dân đồi Côi này, mới thương thông nhớ sim mà giữ ǵn và vun bồi đất rừng.
Lăng nh́n đêm buông sẫm xuống triền đồi. Nội chẳng thể đi đâu, đất này là cả cuộc đời của nội. Vườn chè là nguồn kư ức để nội sống những tháng năm cạn cùng. Lăng cũng chẳng thể đi đâu. Dương tử vẫn trổ đ̣ng chờ Lăng mỗi sớm tinh sương. Thông hát chờ Lăng nghe. Sim chín chờ tay Lăng hái. Lăng chỉ ăn nửa trái sim thôi. Rồi Lăng sẽ t́m người thương, như câu hát mà nội hay hát…
TỐNG PHƯỚC BẢO
Năm đó Lăng mười sáu. Cơn mưa cuối hạ vắt ngang triền đồi. Gió hắt những cơn buốt nhói ḷng. Dương tử trổ đ̣ng ngợp trời. Vậy mà An vẫn đi.
An bỏ cao nguyên đất đỏ nghèo nàn này mà xuôi đời ḿnh về phố thị. An ngán lắm cái cảnh mỗi buổi tối ngồi lê ngay chợ đêm mà nh́n thiên hạ dập d́u qua lại. Chàng trai sành điệu nhón tay mua cái móc khóa đan h́nh trái dâu tặng cô bạn gái xinh đẹp như một món quà kỷ niệm cho t́nh yêu của họ. An thèm thuồng khi nh́n những cô gái chớm xuân th́ xênh xang áo quần hợp mốt, tay đỏ màu sơn, môi cong chúm chím, nước hoa sực nức.
https://vanhocsaigon.com/wp-content/uploads/2020/06/Tong-Phuoc-Bao-Truc-Thien-vhsg.jpg
Nhà văn trẻ Tống Phước Bảo
Miền cao nguyên này chẳng có ǵ ngoài nắng ngoài gió, ngoài cái lạnh tê tái, ngoài những đêm mệt nhoài theo ḍng người du lịch nhận về trăm ngàn tiền hàng, nhưng là cả đống khát khao ước vọng của tuổi trẻ. An phải đi thôi Lăng. Đời cho ḿnh bao lần cơ hội đâu Lăng. An nói với bố mẹ rồi. Nhất quyết phải đi. Nhất quyết phải hết nghèo. Bố mẹ ḿnh nghèo quá rồi, giờ mà ḿnh nghèo theo th́ là lỗi của ḿnh đó Lăng.
An lên chiếc ô tô của người bác họ, vẫy tay chào Lăng. Nhẹ bâng. Lăng đạp xe quanh ṿng bờ hồ như thằng dại. Trĩu trịt. Gốc thông quen, một ḿnh Lăng ngồi nghe tiếng chuông từ nhà thờ Con Gà đổ từng hồi. Thành phố buồn tê ḷng.
2. Thời dịch, thành phố du lịch vắng ngắt. Trời Đà Lạt bỗng xanh lành như hồi nội c̣n đôi mươi, thường địu gùi men theo những con dốc gồ ghề xuống chợ. Nội hay nhắc về những năm tháng hoang sơ khi đất c̣n chưa thuần hóa, khi nước c̣n trong vắt từ những con suối xa, khi hoa lá cứ si dại mà mọc ven đường, khi thông vẫn xào xạc hát bài hương ca vô tận. Khi ấy, nội chỉ là cô bé tộc ngẩn ngơ hái trái sim rừng mỗi mùa trái tím lịm chân mây. Thoảng khi giữa buổi chè sớm với thằng cháu, nội ngân nga hát: “Đói ḷng ăn nửa trái sim, uống lưng bát nước đi t́m người thương”. Lăng nghe hoài thành ra cũng thuộc. Trái sim ăn hoài thành ra cũng ngán. Nội không ăn sim từ ngày ông mất. Lăng không ghé đồi sim từ ngày An đi. Một già một trẻ, vẫn cứ bên ấm chè sớm mà mỗi người the thắt mấy chuyện riêng mang. Nội nh́n về phía đồi chè sau nhà. Lăng nh́n ra đồi Dương tử trước sân. Ấm chè nhiều khi nguội ngắt mà chẳng ai hay.
Nội lại pha ấm chè, trời c̣n chưa hửng nắng phía đằng đông. Nội bảo dạo này sao cứ khó ngủ, mới hai ba giờ sáng mắt đă trơ trơ. Nằm miết thành đầu óc mụ mị. Th́ thôi vận động cái thân thể già nua cho giăn gân giăn cốt. Nhờ vậy mà nội hái được loại chè quư “quư nương”, mà phải là “quư nương một tôm hai lá” uống cho đă cơn thèm. Chè “quư nương” là loại chè phải hái khi lá c̣n đọng sương hôm, khi mặt trời c̣n chưa chiếu những tia nắng buổi b́nh minh. Nếu chỉ hái loại đúng một búp dính chùm hai lá, ấy là của quư trong cả đồi chè. Lắm khi quăng đồi thênh thênh vậy chỉ có khoảng độ mấy chục đọt “một tôm hai lá”. Nội nói hễ để mặt trời mọc rồi, th́ loại chè ḿnh hái, phải gọi là chè “bà lăo”. Độ chát và độ thanh cũng như hương thơm bốc lên không sao sánh bằng chè “quư nương”.
Lăng gật gù ra điều biết thế, chứ kỳ thực, thằng cháu nhấp ngụm trà nào cũng thấy thanh, cũng thấy chát, có bao giờ thấy ngọt chi đâu. Có lần Lăng nói vậy với nội. Nội cười rồi cầm ấm trà rót vào ly tống, từ ly tống nội lại chia đều ra hai ly quân. Lần đó nội nh́n Lăng, rồi nh́n phía đồi Dương tử đang bung cánh trắng rực rỡ trong nắng sớm. Nếu dễ dàng cảm nhận ly chè ngon, th́ người ta đâu có nhọc ḷng mà thưởng chè. Cầm ly chè, đảo quanh, hương thơm mát rượi nơi cánh mũi. Nhấp một hớp, vị chát quấn lấy đầu lưỡi. Nhưng khi ḿnh uống nó vào, tận sâu trong cuống họng, mới nghe vị ngọt thấm dần một cách thanh thản.
Uống có ly chè, nội kỳ công chi dữ. Ḿnh ngồi đây tốn năm ba phút cho ly chè, ngoài kia người ta đi năm ba chục bước. Ḿnh c̣n phải làm vườn, bông cắt bán, chè hái bán. Cuộc sống này đều quy ra thành tiền để sống đó nội. Nội không biết, đất giờ rục rịch thành vàng. Bữa con ra chợ người ta nói, đất chợ vào quy hoạch, sẽ xây trung tâm thương mại. Tỉnh đ̣i thành phố phải phát triển du lịch. Một căn nhà ngoài ấy, bán ra giờ năm bảy tỉ. Đất trong ḿnh nghe nói sốt vô cùng. Theo giá tụi c̣ đất tính, một miếng vườn chỉ trăm mét vuông th́ đâu chừng hai ba trăm triệu đó nội. Dân thành phố bắt đầu chạy kiếm mấy khu đất trồng trọt xa trung tâm để mua đầu cơ, chờ quy hoạch trúng là họ ôm tiền chạy về đây.
Nội lại cười cái kh́, đất là để sống, nhưng người ta ai rồi cũng chết v́ nó. Cuối cùng cũng chỉ là nằm trọn trong ḷng đất mà thôi. Chỉ những người đi qua thác ghềnh gieo neo của cuộc đời này, khi mang nhiều đớn đau hằn sâu thành vết sẹo trong tâm hồn ḿnh, th́ mới thưởng thức được cái vị ngọt của lá chè.
Lăng hai mươi sáu vẫn chưa gọi là già. Nội đă tuổi bảy mươi nhưng chẳng chịu già.
3. Xưa, nội có mối t́nh cùng anh giải phóng quân đóng bên ven đồi sim tím. Mối t́nh của thời chiến. Mối t́nh cô gái tộc và anh miền xuôi. Nhưng rồi chiến tranh phân ly. Anh giải phóng một lần nhổ trại hành quân. Biền biệt chẳng c̣n tăm tích. Nội đợi, đợi chừng hai tháng th́ nghe bụng ḿnh khang khác. Vậy là có tội với Giàng. Làng đem nhốt nội vào một căn nhà hoang trên ngọn đồi cao. Vạt cỏ mỗi ngày nội ngồi ngóng về phía làng ṃn dẹt theo thời gian.
Rồi nội hạ sinh thằng con trai. Một đêm rừng hoang u tịch. Nội đặt cho bố cái tên Sim. Thằng Sim của nội năm 14 tuổi cũng bị Giàng bắt đi trong một lần ra chợ bán măng rừng. Địch quần rát ổ. Tên bay đạn lạc. Thằng Sim nằm ngay góc chợ, trước cái cửa ổ trốn, thân ḿnh bao phủ một anh giải phóng quân. Người dưới chợ nói với nội, thằng Sim cố cứu một anh lính bị thương. Nhưng không may cả hai đều trúng đạn.
Nội quay về ngọn đồi cao. Vạt cỏ ngồi ngóng làng nay lại ngồi ngóng con mỗi buổi chiều hôm. Từng nhát cuốc khai hoang như thêm trĩu trịt. Quăng đường gùi hàng về chợ, không c̣n để mua bán, mà là để đưa tin.
Chiến tranh tàn, nội vẫn giữ đồi, phát đất làm nương rẫy trồng chè, trồng ngô. Người ta chỉ thấy cô gái tộc tuần hoặc mươi ngày đổi lấy ít đồ đạc rồi lủi thủi gùi hàng leo lên những con dốc, những ngọn đồi thoai thoải. Dân di cư bắt đầu tràn về. Ngọn đồi thêm nhiều nóc nhà cất lên, h́nh thành cái xóm chè đồi Côi. Chẳng biết ai đặt cái tên nghe bi xót. Nhưng cứ lâu rồi thành quen.
Năm bà quá lứa bốn mươi, một chị trên hội phụ nữ huyện ngỏ ư nhờ bà nhận nuôi đứa trẻ vừa bị mẹ bỏ rơi trên bệnh viện. Người con gái trẻ không dám đem theo cái tàn tích của một lần lầm lỡ, bỏ con trốn mất tiêu. Nội gật đầu cái rụp. Có đứa hủ hỉ, một sinh linh được cứu rỗi. Tiện đôi bề. Vậy là nội lên bệnh viện huyện làm thủ tục, rồi tận tay ẵm thằng nhỏ về. Nội đặt tên cho thằng con hoang là Lăng. Nội cho nó nhận Sim là bố. Con nào cũng phải có cha, cháu nào cũng phải có bà. Cho nó đủ đầy như người ta. Măi sau này, có lần Lăng hỏi nội sao đặt ḿnh cái tên kỳ cục. Đi học mấy đứa bạn cứ ưa trêu là thằng lăng nhách, lăng xẹt. Nhiều khi quê với đám con gái lắm nội. Nội quay qua nh́n Lăng, rồi đưa mắt lên không trung u tịch của một đêm không trăng. Tại Lăng có một cái bớt nhỏ ngay má phải, y hệt anh giải phóng quân bên đồi sim năm ấy. Khoảnh khắc đó, h́nh như giọng nội rè đi. Lăng từ ấy không hỏi han ǵ đến cái tên hay mấy câu chuyện bên đồi sim ngày thanh tân của nội. Nội vẫn trồng chè. Lăng vẫn chăm đồi Dương tử.
4. Hồi ấy, cũng có lần An về. Đó là năm thứ nhất sau khi đi Sài G̣n theo bác. An về cùng đám bạn học của ḿnh. Lăng rụt rè nh́n An thay đổi phổng phao trắng hồng khác lạ. An đi giày cao gót, môi son đỏ tía, phảng phất mùi hương nước hoa quanh ḿnh. Mấy cậu bạn đi chung luôn chiều chuộng ra điều lấy ḷng An. Lăng dẫn cả nhóm đi tắm suối, vào rừng hái sim. Giữa những khoảnh khắc nô đùa ấy, Lăng thấy An không c̣n hồn nhiên như thời hai đứa chiều chiều tan học lén nhà chạy lên đồi nằm nghêu ngao hát “ăn nửa trái sim”. Trả về cho Lăng, buổi ấy, chỉ là một cô gái lạ lẫm quá đỗi.
Lăng lừng khừng hỏi An khi nào về lại với phố núi cao nguyên này, những mùa Dương tử trổ đ̣ng ngợp trời vẫn đợi chờ. An cười, nụ cười phảng phất nét kiêu kỳ trên vành môi. An trả lời câu ǵ đó bâng quơ. Lăng nghe trong tiếng thông reo có lời xa cách. Từ buổi đó, An không về nữa. Thoảng khi Lăng nhắn tin, An trả lời bận lo việc học. Có lần An khoe, được bác họ cho đi du học. Nước phương Tây nào đó, xa lắc lơ, Lăng nghe An nói cái tên, mà chẳng nhớ nổi.
Lăng bắt đầu dựng cổng, treo bảng cho du khách tới tham quan đồi hoa Dương tử. Mỗi khách vào là ba mươi ngàn. Sáng sớm Lăng lựa cành nào đẹp nhất th́ cắt rồi bó thành chục giao cho mối lái. Trời hửng nắng, cứ thế mà ngồi thu tiền du khách. Đồi Côi từ dạo đó bỗng xôm tụ hẳn lên. Người mở quán ăn phục vụ khách du lịch. Người làm vườn hướng dương, làm vườn hồng, làm quán cà phê nguyên chất. Cuộc sống nhộn nhịp và khấm khá hơn.
5. Nhưng chẳng được bao lâu, một sáng trời trong, hết mùa dịch, thiên hạ rần rần kéo về cái thành phố ngàn hoa này hưởng thụ sau những ngày bó gối giam ḿnh trong bốn bức tường nhà, nội hớt hải chạy về báo tin với Lăng. Nghe đâu người ta trả giá đất cao, muốn mua hết khu này làm làng du lịch đó con. Người ta bù cho một căn chung cư mới xây, lại c̣n đưa cả mấy trăm triệu cho ḿnh làm ăn nữa. Phía đầu đồi nghe nói ba bốn người chịu rồi. Lăng nghe thất thần. Cái điều lo lắng bấy lâu, chẳng sớm th́ muộn thiên hạ cũng thâu tóm cái đồi Côi. Vị trí đồi có tầm nh́n xuống thành phố, đường sá đă được làm thành lộ lớn. Hồi trước tết đă có mấy ông đại gia rậm rịch đi xem đất, xem đồi…
Lăng bảo nội ở nhà canh vườn, Lăng phóng xe ra đầu đồi, thấp thoáng vài chiếc xe hơi láng coóng đậu ngay lộ. Nhiều người ăn mặc sang cả đứng chỉ tay hướng này hướng nọ. Lăng chạy tới nắm lấy tay thằng Phồn, khẽ lắc. Trời, mầy đừng có bán đất. Bán là hết đường sống đó. Ḿnh ra phố rồi biết làm ǵ. Đừng có nghe họ dụ mà ham. Thằng Phồn nh́n Lăng rồi phủi tay cái mạnh. Khùng quá đi, họ bù cho ḿnh một căn nhà khang trang ngay cái khu cao ốc mới xây. Họ cho ḿnh thêm vài trăm triệu đến cả tỉ. Cả đời này ḿnh kiếm c̣n không ra được. Họ hứa họ làm khu du lịch xong, họ nhận ḿnh về làm công nhân cho họ. Ḿnh có đói đâu mà sợ. Mầy cũng bán đi, tao chỉ họ mấy miếng đất rồi. Họ mua được một miếng đất là tao có thêm năm mươi triệu đó. Mà đất nhà mầy bán không, tao chỉ cho?… Lăng không trả lời, leo lên xe máy nhắm hướng đỉnh đồi mà chạy. Nghe trong ḷng nhiều thứ vỡ vụn ra. Thông khóc lao xao dọc triền đồi.
Chiều đó, nội bảo Lăng có khách. Ánh hoàng hôn phủ vàng mênh mông cả vùng trời. Lăng dẫn khách đi ra đồi Dương tử. Cái lạnh bắt đầu bủa vây triền đồi. Dương tử bung cánh xoe tṛn, từng bông vẫn trắng muốt. Cả hai đứng nh́n và lặng im. Rất lâu. Rất khẽ. An bảo Lăng phải thức thời chứ. Cái triền đồi có bao nhiêu chủ đất đâu. Bác An trả giá tốt nhất thời điểm này rồi, mùa dịch qua, nhưng cũng c̣n khốn khó, chuyện tiền bạc bây giờ nó mới là lẽ sống của con người ta. Đâu cứ phải bám víu vào đất cả đời cực khổ hoài. Bây giờ là điều kiện để Lăng cho nội nghỉ ngơi an hưởng. Lăng kiếm ǵ đó mà học một cái nghề. Lăng thông minh, Lăng phải nghĩ tiền đồ của ḿnh chứ. Hổng lẽ suốt cuộc đời Lăng cứ quần đùi áo thun bán mặt cho đất bán lưng cho trời. Ngửa bàn tay lên đi Lăng. Lăng thấy ǵ không?…
Chẳng có câu trả lời nào dành cho An. Mái tóc đen dài nay thay bằng ánh vàng thuốc nhuộm, ngắn cũn cỡn ôm sát vai. Tay đỏ màu sơn, môi cong kiêu kỳ. Giữa cái ánh hoàng hôn phản chiếu, h́nh ảnh người con gái Lăng từng thương trên đồi Dương Tử sao nó lấp lánh mà diệu vợi muôn trùng. An quay gót đi, khi Lăng vẫn lầm ĺ chẳng thốt lời nào. Lăng chẳng tiễn An như cái lần An bỏ triền đồi mà đi lên Sài G̣n. Lăng chỉ đứng nh́n bóng dáng khuất dần theo tia nắng chiều. Nội bảo sao không mời An vào nhà chơi. Lăng hẫng nhẹ trả lời, An nào đâu nội, người ta là khách ghé mua đất thôi.
Lâu lắm rồi, dễ chừng cũng chục năm, từ cái hồi An về thăm rồi đi biền biệt, Lăng mới lên đồi sim. Đồi loang tím. Con đường ṃn quen thuộc vẫn c̣n y nguyên, khác chăng là những bụi sim nay mọc lên um tùm và rậm rạp. Lăng ngồi ngay gốc cây có khắc tên hai đứa hồi mười sáu trẻ dại. Rồi đất sẽ rùng ḿnh chuyển thành lô lốc. Nứt nẻ vỡ toạc ra thành những khu vila, biệt thự. Người ta chẳng chọn nơi này để sống, mà chỉ là vung tiền hưởng thụ cái thú tao nhă của ḿnh. Người ta có biết nghe thông hát? Người ta có biết sim tím v́ đâu? Thương nhớ là một thứ đâu thể vay mượn. Chỉ có dân đồi Côi này, mới thương thông nhớ sim mà giữ ǵn và vun bồi đất rừng.
Lăng nh́n đêm buông sẫm xuống triền đồi. Nội chẳng thể đi đâu, đất này là cả cuộc đời của nội. Vườn chè là nguồn kư ức để nội sống những tháng năm cạn cùng. Lăng cũng chẳng thể đi đâu. Dương tử vẫn trổ đ̣ng chờ Lăng mỗi sớm tinh sương. Thông hát chờ Lăng nghe. Sim chín chờ tay Lăng hái. Lăng chỉ ăn nửa trái sim thôi. Rồi Lăng sẽ t́m người thương, như câu hát mà nội hay hát…
TỐNG PHƯỚC BẢO