Anamit
03-04-2019, 01:59
Món Xôi Ăn Ngán Tới Cần Cổ, và Thằng Con Ăn Hại ...
Hồi nhỏ tôi không thích ăn xôi. Đơn giản v́ mẹ tôi bán xôi, mỗi khi bán ế, bà thường “mời” tôi ăn. Con nít ăn hoài một thứ ngán. Đôi khi tôi làm eo không ăn, bà chẳng nói ǵ…
Rồi cũng có cách “gỡ” lại. Tôi giả vờ ốm, không ăn cơm. Ốm đau ai lại gợi ý ăn uống này nọ. Tôi cũng hiểu thế. Bà hỏi tôi ăn cháo, tôi lắc đầu. Bà hỏi tôi ăn phở, tôi nín lặng. Thế là tôi có phở. Một tô phở th́ chẳng nhằm nhò ǵ với thằng nhóc đang tuổi nghịch ngợm. Tôi lén bà xuống bếp xúc thêm cơm ăn với nước phở.
https://ci4.googleusercontent.com/proxy/Btr_xqqJCWDsLHqLw6pKSJA090k-nJBzL9ZrjM3I7HphhWdkXmTWpex-lLnX1_1QiTEQYAYF-TXkrbcUytWMveQEX1xmQAGMVZStK5nOxrcZf_F9aEEF1gYYviW cuulg51-voz7xWwZKSAbjxLnUJPx3ZQYLVs30Mxg472P8_95YiAOQF8Ty4 gVLyGzHzC33rUtOOV_rW2EWuii7flNysbA=s0-d-e1-ft#https://i2.wp.com/tinhhoa.net/wp-content/uploads/2019/03/20160720-dam-nuoc-mat-nguoi-me-b-225-n-x-244-i-v-224-dua-con-nu-244-i-ung-thu-12.jpg
Gánh xôi mẹ đem bán mỗi ngày. (Ảnh minh họa qua TTO)
Mẹ tôi mù chữ (thứ thiệt), nhưng tính nhẩm th́…thầy chạy. Ba tôi mất sớm, nên chuyện cúp cua, lêu lổng, kể cả nhái chữ kư trong học bạ, tôi qua mặt bà thoải mái. Không quản lư nổi việc học của thằng con, bà dồn tất cả sự quan tâm vào chuyện ăn uống, sức khỏe và niềm vui của tôi. Chợ búa, bếp núc, giặt giũ… là những việc hầu như chẳng bao giờ tôi rớ tới. Sau này, xa nhà kẹt quá phải đi chợ, tôi chẳng bao giờ chuốc lấy phiền muộn vào cuộc chơi trả giá, ngay cả việc xách bó rau ra khỏi chợ vẫn c̣n ngường ngượng.
Có hôm tôi dở chứng ngoan ngoăn quét nhà, bà cười mỉm. Lát sau thấy bà lặng lẽ quét lại. Giặt giũ cũng thế, quần áo ngâm chưa kịp giặt, bà chờ tôi đi, rồi ṿ lại cổ áo, gấu quần. Nấu nướng th́, bà luôn miệng nhắc nhở: Chờ mỡ sôi, rồi mới đập trứng vào… Đại loại là thế. Dưới con mắt của bà, việc nhà tôi chẳng làm được ǵ đến nơi đến chốn cả, chỉ nên ăn, học và…chơi (khoản sau cùng là tôi suy đoán). Nói theo cách mà bà vẫn thường “mắng” tôi là… thằng ăn hại. Tôi cũng chẳng vừa: Con thấy mẹ vui khi “hầu” thằng ăn hại. Bà cười, đập tay tôi: Tôi đẻ ra anh, mà lại không biết anh muốn ǵ à! Tôi cười thầm, con từ trong bụng mẹ chui ra, sao lại không biết mẹ nghĩ ǵ! Dĩ nhiên bà chẳng bao giờ nghe được những lời nói thầm đó.
Thật ra tôi cũng đâu đến nỗi vô tích sự như thế. Tết Đoan ngọ nào mẹ tôi cũng làm cơm rượu bằng nếp vàng. Cơm rượu bà làm th́ ngon tuyệt, thơm, ngọt, hạt nếp mềm nhưng vẫn c̣n độ dẻo. Hồi 6, 7 tuổi tôi vẫn lén ăn vụng cơm rượu khi nó chưa kịp ngấu, say xỉn đến nỗi bỏ cả học. Dạo sau bà than phiền, sao rượu mau chua quá. Tôi hứa sẽ giải quyết được. Bà nh́n tôi ngờ vực. Sự cố rượu hóa chua là vấn đề nan giải ở thời Louis Pasteur, chứ thời nay, với thằng có nghề như tôi chỉ là chuyện nhỏ. Đó là lần duy nhất trong đời tôi đă dùng sở học của ḿnh để giải quyết “việc nhà” cho bà. Nhưng “thành tích” này vẫn không đủ để bà thay đổi cái nh́n về tôi. Trong con mắt của bà, tôi chỉ là đứa con chưa trưởng thành. Dù các con tôi đă lớn, đă tốt nghiệp và đi làm, nhưng thằng cha chúng vẫn bị bà nội đưa vào diện cần quan tâm đặc biệt, ra ngoài vẫn bị nhắc nhở quên nón, mang theo áo mưa…
https://ci6.googleusercontent.com/proxy/2EGBnsNkKF8vxfpJ3Riv4qn9krMfyFbngmH1jc8TCHpLwY0U_L 4yfoa0Vmuu5GwKlU_xR0zLvI61CmBpTxSwY__FlqCMiPv8YvbN hM6qyPDUjj8GPrcUNgevCjgM9F7slmXGeY5o=s0-d-e1-ft#https://i0.wp.com/tinhhoa.net/wp-content/uploads/2019/03/15_shu_49628500p2is_xl.jpg
Con dù lớn vẫn là con của mẹ. (Ảnh: shutter stock)
Hồi cuối thập niên 70, buồn t́nh tôi mượn xe xích lô của người bạn, cảo lai rai kiếm tiền xài vặt. Bà nắm tay tôi than thở, công lao mẹ nuôi con ăn học, học cho cố vào, bây giờ lại ra nông nỗi này, sao thế hở con… Tôi cười gượng, con chỉ đạp chơi cho biết mùi đời thôi, c̣n ban ngày con vẫn làm ở pḥng thí nghiệm mà. Bà thở dài…Những năm cuối đời, mẹ tôi đi lại khó khăn, xe lăn không chịu ngồi, nhưng được cái bà con cḥm xóm hay tới chơi, giă trầu đưa chuyện với bà. Có lần vào siêu thị, thấy bày bán mấy chai nước mắm nhỏ cỡ 30ml, đạm cao, giá đắt, chắc là hàng chất lượng. Tôi mua 5-6 chai nhét túi quần mang về biếu bà. Quê mẹ tôi ở ven sông Hồng, ngoài đê, chỉ trồng bắp, không trồng lúa được, nên bà quư hạt gạo lắm. Bà bảo, ăn cơm với rau bí chấm nước mắm ngon c̣n hơn ăn thịt.Thấy thằng con trịnh trọng moi túi quần ra mấy chai nước mắm, bà nh́n tôi khâm phục. Tôi th́ thầm, nước mắm thượng hạng đấy, để chấm với rau bí. Mẹ đừng dùng nêm nếm. Bà giữ kỹ mấy chai nhỏ xíu đó lắm, mỗi ngày dùng một ít, và không quên khoe với mấy bà hàng xóm nước mắm thượng hạng thằng con bà mua biếu.Bẵng đi một vài tuần, tôi cao hứng nếm thử nước mắm. Trời đất như muốn sụp, tôi biết ngay ḿnh bị bợm. Với cái đầu nghề nghiệp, tôi có thể đoán ngay ra nhà sản xuất đă giở những chiêu phép ǵ. Tôi phạm vào sai lầm hết sức sơ đẳng là đă không nếm thử trước khi đưa bà. Tôi như phát cuồng. Ăn học làm ǵ, bằng cấp làm ǵ mà mua chai nước mắm cho mẹ cũng không nên thân. Vậy mà cũng bày đặt đi dạy, viết sách, viết báo về an toàn thực phẩm, khuyên người ta thế này thế nọ. Trời ơi! Sao mặt đất không nứt ra để tôi vùi cái bản mặt ḿnh xuống cho rồi. Tôi nài nỉ bà đổi loại khác ngon hơn. Bà gạt đi, nước mắm này ngon, anh biết ǵ mà cứ rộn lên. Bà vẫn tiếp tục dùng mỗi ngày thứ nước mắm chết tiệt đó, vẫn tiếp tục khoe với mấy bà hàng xóm, mà không bao giờ mời họ nếm thử. Tiêu chuẩn chất lượng nước mắm của bà khác với đời thường.
*
Dạo này tôi mất ngủ, đúng hơn là ngủ ít. Hai ba giờ sáng đă tỉnh dậy, không sao ngủ lại được. Tôi bước ra bàn thờ thắp nén nhang, đun nước pha ly cà phê, rồi thả người xuống ghế sa-lông đọc sách.Nửa đêm về sáng thế này, đôi lúc tôi cảm thấy như thiếu thứ ǵ đó. H́nh như thiếu tiếng chân nhẹ nhàng trên gác gỗ. Tự nhiên tôi thấy thèm gói xôi hay tô ḿ, định bước chân xuống bếp, nhưng cái tật lười biếng quen thói đă giữ chân tôi lại. Tôi ngước nh́n lên bàn thờ, bắt gặp ánh mắt vừa chế giễu, vừa thương hại, vừa trách móc của mẹ tôi.Đà Lạt mùa này mưa lạnh, mưa rả rích cả đêm. Nén nhang trên bàn thờ đă tàn quá nửa. Vậy là mẹ tôi mất cũng hơn 3 năm rồi. Giờ này có lẽ bà đă bước vào cảnh giới nào đó, làm ǵ c̣n luẩn quẩn ở cơi ta bà này để trách móc thằng con ăn hại, nuôi măi không lớn của bà.Tóc tôi đă bạc quá nửa. Rồi cũng đến ngày phải ra đi. Không biết ở cảnh giới khác, hai mẹ con có gặp nhau không? Gặp nhau mà có nhận ra nhau không? Tôi chắc mẹ tôi sẽ nhận ra tôi, bà nhận ra tôi bằng trái tim muôn kiếp của người mẹ. C̣n tôi, tôi cũng sẽ nhận ra mẹ tôi, tôi nhận ra bà từ bản năng của thằng ăn hại.Vũ Thế Thành
Hồi nhỏ tôi không thích ăn xôi. Đơn giản v́ mẹ tôi bán xôi, mỗi khi bán ế, bà thường “mời” tôi ăn. Con nít ăn hoài một thứ ngán. Đôi khi tôi làm eo không ăn, bà chẳng nói ǵ…
Rồi cũng có cách “gỡ” lại. Tôi giả vờ ốm, không ăn cơm. Ốm đau ai lại gợi ý ăn uống này nọ. Tôi cũng hiểu thế. Bà hỏi tôi ăn cháo, tôi lắc đầu. Bà hỏi tôi ăn phở, tôi nín lặng. Thế là tôi có phở. Một tô phở th́ chẳng nhằm nhò ǵ với thằng nhóc đang tuổi nghịch ngợm. Tôi lén bà xuống bếp xúc thêm cơm ăn với nước phở.
https://ci4.googleusercontent.com/proxy/Btr_xqqJCWDsLHqLw6pKSJA090k-nJBzL9ZrjM3I7HphhWdkXmTWpex-lLnX1_1QiTEQYAYF-TXkrbcUytWMveQEX1xmQAGMVZStK5nOxrcZf_F9aEEF1gYYviW cuulg51-voz7xWwZKSAbjxLnUJPx3ZQYLVs30Mxg472P8_95YiAOQF8Ty4 gVLyGzHzC33rUtOOV_rW2EWuii7flNysbA=s0-d-e1-ft#https://i2.wp.com/tinhhoa.net/wp-content/uploads/2019/03/20160720-dam-nuoc-mat-nguoi-me-b-225-n-x-244-i-v-224-dua-con-nu-244-i-ung-thu-12.jpg
Gánh xôi mẹ đem bán mỗi ngày. (Ảnh minh họa qua TTO)
Mẹ tôi mù chữ (thứ thiệt), nhưng tính nhẩm th́…thầy chạy. Ba tôi mất sớm, nên chuyện cúp cua, lêu lổng, kể cả nhái chữ kư trong học bạ, tôi qua mặt bà thoải mái. Không quản lư nổi việc học của thằng con, bà dồn tất cả sự quan tâm vào chuyện ăn uống, sức khỏe và niềm vui của tôi. Chợ búa, bếp núc, giặt giũ… là những việc hầu như chẳng bao giờ tôi rớ tới. Sau này, xa nhà kẹt quá phải đi chợ, tôi chẳng bao giờ chuốc lấy phiền muộn vào cuộc chơi trả giá, ngay cả việc xách bó rau ra khỏi chợ vẫn c̣n ngường ngượng.
Có hôm tôi dở chứng ngoan ngoăn quét nhà, bà cười mỉm. Lát sau thấy bà lặng lẽ quét lại. Giặt giũ cũng thế, quần áo ngâm chưa kịp giặt, bà chờ tôi đi, rồi ṿ lại cổ áo, gấu quần. Nấu nướng th́, bà luôn miệng nhắc nhở: Chờ mỡ sôi, rồi mới đập trứng vào… Đại loại là thế. Dưới con mắt của bà, việc nhà tôi chẳng làm được ǵ đến nơi đến chốn cả, chỉ nên ăn, học và…chơi (khoản sau cùng là tôi suy đoán). Nói theo cách mà bà vẫn thường “mắng” tôi là… thằng ăn hại. Tôi cũng chẳng vừa: Con thấy mẹ vui khi “hầu” thằng ăn hại. Bà cười, đập tay tôi: Tôi đẻ ra anh, mà lại không biết anh muốn ǵ à! Tôi cười thầm, con từ trong bụng mẹ chui ra, sao lại không biết mẹ nghĩ ǵ! Dĩ nhiên bà chẳng bao giờ nghe được những lời nói thầm đó.
Thật ra tôi cũng đâu đến nỗi vô tích sự như thế. Tết Đoan ngọ nào mẹ tôi cũng làm cơm rượu bằng nếp vàng. Cơm rượu bà làm th́ ngon tuyệt, thơm, ngọt, hạt nếp mềm nhưng vẫn c̣n độ dẻo. Hồi 6, 7 tuổi tôi vẫn lén ăn vụng cơm rượu khi nó chưa kịp ngấu, say xỉn đến nỗi bỏ cả học. Dạo sau bà than phiền, sao rượu mau chua quá. Tôi hứa sẽ giải quyết được. Bà nh́n tôi ngờ vực. Sự cố rượu hóa chua là vấn đề nan giải ở thời Louis Pasteur, chứ thời nay, với thằng có nghề như tôi chỉ là chuyện nhỏ. Đó là lần duy nhất trong đời tôi đă dùng sở học của ḿnh để giải quyết “việc nhà” cho bà. Nhưng “thành tích” này vẫn không đủ để bà thay đổi cái nh́n về tôi. Trong con mắt của bà, tôi chỉ là đứa con chưa trưởng thành. Dù các con tôi đă lớn, đă tốt nghiệp và đi làm, nhưng thằng cha chúng vẫn bị bà nội đưa vào diện cần quan tâm đặc biệt, ra ngoài vẫn bị nhắc nhở quên nón, mang theo áo mưa…
https://ci6.googleusercontent.com/proxy/2EGBnsNkKF8vxfpJ3Riv4qn9krMfyFbngmH1jc8TCHpLwY0U_L 4yfoa0Vmuu5GwKlU_xR0zLvI61CmBpTxSwY__FlqCMiPv8YvbN hM6qyPDUjj8GPrcUNgevCjgM9F7slmXGeY5o=s0-d-e1-ft#https://i0.wp.com/tinhhoa.net/wp-content/uploads/2019/03/15_shu_49628500p2is_xl.jpg
Con dù lớn vẫn là con của mẹ. (Ảnh: shutter stock)
Hồi cuối thập niên 70, buồn t́nh tôi mượn xe xích lô của người bạn, cảo lai rai kiếm tiền xài vặt. Bà nắm tay tôi than thở, công lao mẹ nuôi con ăn học, học cho cố vào, bây giờ lại ra nông nỗi này, sao thế hở con… Tôi cười gượng, con chỉ đạp chơi cho biết mùi đời thôi, c̣n ban ngày con vẫn làm ở pḥng thí nghiệm mà. Bà thở dài…Những năm cuối đời, mẹ tôi đi lại khó khăn, xe lăn không chịu ngồi, nhưng được cái bà con cḥm xóm hay tới chơi, giă trầu đưa chuyện với bà. Có lần vào siêu thị, thấy bày bán mấy chai nước mắm nhỏ cỡ 30ml, đạm cao, giá đắt, chắc là hàng chất lượng. Tôi mua 5-6 chai nhét túi quần mang về biếu bà. Quê mẹ tôi ở ven sông Hồng, ngoài đê, chỉ trồng bắp, không trồng lúa được, nên bà quư hạt gạo lắm. Bà bảo, ăn cơm với rau bí chấm nước mắm ngon c̣n hơn ăn thịt.Thấy thằng con trịnh trọng moi túi quần ra mấy chai nước mắm, bà nh́n tôi khâm phục. Tôi th́ thầm, nước mắm thượng hạng đấy, để chấm với rau bí. Mẹ đừng dùng nêm nếm. Bà giữ kỹ mấy chai nhỏ xíu đó lắm, mỗi ngày dùng một ít, và không quên khoe với mấy bà hàng xóm nước mắm thượng hạng thằng con bà mua biếu.Bẵng đi một vài tuần, tôi cao hứng nếm thử nước mắm. Trời đất như muốn sụp, tôi biết ngay ḿnh bị bợm. Với cái đầu nghề nghiệp, tôi có thể đoán ngay ra nhà sản xuất đă giở những chiêu phép ǵ. Tôi phạm vào sai lầm hết sức sơ đẳng là đă không nếm thử trước khi đưa bà. Tôi như phát cuồng. Ăn học làm ǵ, bằng cấp làm ǵ mà mua chai nước mắm cho mẹ cũng không nên thân. Vậy mà cũng bày đặt đi dạy, viết sách, viết báo về an toàn thực phẩm, khuyên người ta thế này thế nọ. Trời ơi! Sao mặt đất không nứt ra để tôi vùi cái bản mặt ḿnh xuống cho rồi. Tôi nài nỉ bà đổi loại khác ngon hơn. Bà gạt đi, nước mắm này ngon, anh biết ǵ mà cứ rộn lên. Bà vẫn tiếp tục dùng mỗi ngày thứ nước mắm chết tiệt đó, vẫn tiếp tục khoe với mấy bà hàng xóm, mà không bao giờ mời họ nếm thử. Tiêu chuẩn chất lượng nước mắm của bà khác với đời thường.
*
Dạo này tôi mất ngủ, đúng hơn là ngủ ít. Hai ba giờ sáng đă tỉnh dậy, không sao ngủ lại được. Tôi bước ra bàn thờ thắp nén nhang, đun nước pha ly cà phê, rồi thả người xuống ghế sa-lông đọc sách.Nửa đêm về sáng thế này, đôi lúc tôi cảm thấy như thiếu thứ ǵ đó. H́nh như thiếu tiếng chân nhẹ nhàng trên gác gỗ. Tự nhiên tôi thấy thèm gói xôi hay tô ḿ, định bước chân xuống bếp, nhưng cái tật lười biếng quen thói đă giữ chân tôi lại. Tôi ngước nh́n lên bàn thờ, bắt gặp ánh mắt vừa chế giễu, vừa thương hại, vừa trách móc của mẹ tôi.Đà Lạt mùa này mưa lạnh, mưa rả rích cả đêm. Nén nhang trên bàn thờ đă tàn quá nửa. Vậy là mẹ tôi mất cũng hơn 3 năm rồi. Giờ này có lẽ bà đă bước vào cảnh giới nào đó, làm ǵ c̣n luẩn quẩn ở cơi ta bà này để trách móc thằng con ăn hại, nuôi măi không lớn của bà.Tóc tôi đă bạc quá nửa. Rồi cũng đến ngày phải ra đi. Không biết ở cảnh giới khác, hai mẹ con có gặp nhau không? Gặp nhau mà có nhận ra nhau không? Tôi chắc mẹ tôi sẽ nhận ra tôi, bà nhận ra tôi bằng trái tim muôn kiếp của người mẹ. C̣n tôi, tôi cũng sẽ nhận ra mẹ tôi, tôi nhận ra bà từ bản năng của thằng ăn hại.Vũ Thế Thành